25 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1734 i 1745).

Poseł Sprawozdawca Witold Pahl:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sprawa uchwały dotyczącej zmiany ustawy Kodeksu postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw była przedmiotem posiedzenia komisji kodyfikacyjnej. Rzeczywiście te 27 poprawek, które zostały wprowadzone przez Senat, miało na celu przede wszystkim dopracowanie czy dostosowanie zamierzonych legislacji do standardów, które są tak naprawdę podstawą przedłożenia, czyli do zasady równości broni.

    Nie ulega wątpliwości, że mamy do czynienia naprawdę z rewolucją, jeśli chodzi o planowane zmiany w procedurze. Z tego też tytułu zgodziliśmy się z sugestią Senatu, aby o kolejne pół roku przesunąć datę wejścia w życie tej nowelizacji. Wynika to z dwóch przyczyn. Przede wszystkim jest planowana również zmiana ustawy o prokuraturze. I z pewnością jest tak, jak państwo doskonale wiecie, że zmiana takiej ustawy musi być skorelowana z wydatkiem budżetowym. Tak więc ten najwcześniejszy termin wejścia w życie zmiany ustawy o prokuraturze to jest 1 styczeń 2015 r. Trzy dni temu na spotkaniu w Krajowej Radzie Prokuratury omawialiśmy te kwestie. Prokuratorzy zwracali uwagę na to, że jest konieczny okres dostosowawczy, ale nie tylko po to, aby skorelować działania instytucji, jaką jest prokuratura, ale także po to, aby można było w ramach Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury wprowadzić ustawiczne szkolenia dla prokuratorów. Ten system konsensualny, który teraz będzie nie tylko przedmiotem bardzo głębokiej analizy, ale i postępowania przed sądami, powoduje, że mamy ten element owoców zatrutego drzewa, o których mówił pan minister Królikowski, ale przede wszystkim kwestię równości broni, a więc takiego pozycjonowania uczestników postępowania, aby była gwarancja procesowa dla oskarżonych, ale również dla oskarżycieli. Nie zawsze jest tak, że oskarżyciel posiłkowy, a więc pokrzywdzony, ma tożsame interesy z oskarżycielem publicznym. Na to zwracaliśmy uwagę. I rzeczywiście jest tak, że 2. poprawka Senatu, która ograniczała możliwość przyznania obrońcy z urzędu w tym zakresie, naszym zdaniem naruszała podstawową zasadę, jaka wynika z art. 45 konstytucji, a więc prawo do sądu, prawo do obrony, a pośrednio również z art. 2 konstytucji, a więc zasadę państwa prawa. Stąd jest bardzo dogłębna analiza, bardzo szeroka dyskusja - i za to jesteśmy wdzięczni Senatowi - również w obszarze środków przymusu. Zdajemy sobie z tego sprawę, że jeśli chodzi o kwestię godności człowieka - mówimy tutaj o art. 30 konstytucji - prawa do wolności, to dookreślenie podstawy standardów, ale podstawy prawnej, w przypadku osób, które są podejrzewane o to, że naruszają porządek prawny i wobec których jest wszczęta procedura dotycząca pewnego przymusu w celu ustalenia ich poczytalności, też nie może pozostać na zwykłym poziomie ustawowym. I Senat miał tutaj dobrą wolę. Miał dobrą wolę, dlatego że rzeczywiście odwołał się do nowej ustawy, do ustawy mówiącej o używaniu wobec osób fizycznych środków przymusu bezpośredniego. Ale, szanowni państwo, katalog tych działań ze strony władzy publicznej jest niebywale szeroki. Możliwość stosowania przymusu w razie ustalenia nadużywania alkoholu czy też pozostawania pod wpływem środków o charakterze narkotyków zaburza pewną proporcję. Konstytucja mówi oczywiście w art. 32 o zasadzie proporcjonalności, ale w tym przypadku wydaje się, że wprowadzenie nowego katalogu, jeszcze niedookreślonego, jeśli chodzi o praktykę, w sposób bardzo niebezpieczny zbliża nas, i o tym mówiliśmy, do formy państwa policyjnego. Tego nie chcemy. Rozumiemy bardzo dobre intencje Senatu, ale tego nie chcemy. Mamy już ukształtowane orzecznictwo, mamy już ukształtowaną praktykę i nie ulega wątpliwości, że zakres i sposób stosowania tych środków przymusu są na tyle dookreślone, iż w tym zakresie niczego nie trzeba zmieniać, dlatego też poprawkę 1. Senatu komisja odrzuciła. Poprawkę 2. z tych względów, a więc w związku z zasadą równości broni, także odrzuciła.

    Bardzo ciekawa jest inicjatywa Senatu mówiąca o możliwości złożenia wniosku w zakresie wymiaru kary. Szanowni państwo, nie da się ograniczyć uzasadnienia. Jeżeli sąd będzie pisał w swoim ograniczonym uzasadnieniu o elementach wymiaru kary, a więc będzie powoływał się na art. 53 Kodeksu karnego, to również musi te wszystkie elementy mówiące o przesłankach do wymiaru kary wprowadzić. Dlatego też wydaje się, że ten wniosek, sprzyjający przyspieszeniu postępowania, jest bardzo ciekawy.

    Z tych względów, panie marszałku, Wysoka Izbo, wnosimy o to, aby Wysoki Sejm zagłosował zgodnie z treścią sprawozdania zamieszczonego w druku sejmowym. Dziękuję bardzo. (Oklaski)