20 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3217 i 3235).

Poseł Sprawozdawca Witold Pahl:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach pragnę przedstawić stanowisko komisji wobec uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmiany ustawy Kodeks cywilny.

    Tak jak Wysoka Izba świetnie się orientuje, przedłożenie z jednej strony dotyczyło odwrócenia fikcji przyjęcia spadku, a więc przede wszystkim możliwości wprowadzenia takich zmian w procedurze prawa cywilnego, takich mechanizmów, które będą chroniły spadkobiercę przed przyjęciem spadku, jeśli miałoby to nastąpić z krzywdą dla niego, a więc wtedy, kiedy te długi spadkowe przewyższają wartość aktywów, a z drugiej strony ma ono także na celu ochronę wierzycieli spadku i wprowadzenie takich rozwiązań, co jest szczególnie istotne, które będą tańsze dla stron - chodzi o zniesienie obowiązkowego dotychczas trybu postępowania sądowego, niezwykle kosztownego i długotrwałego.

    Senat wniósł do uchwalonej ustawy 10 poprawek. Te poprawki mają właściwie charakter legislacyjny, aczkolwiek część z nich, szczególnie poprawki 3. i 9. oraz 5. i 8., ma charakter doprecyzowujący. Te pierwsze dotyczą przede wszystkim podniesienia standardu zabezpieczenia masy spadkowej, a więc dookreślenia tej sytuacji faktycznej, podczas której są podejmowane uzasadnione czynności, np. czynności podejmowane przez komornika. Dotyczyć to będzie właściwie każdej sytuacji, gdzie istnieje ryzyko obniżenia czy zmniejszenia wartości czy w ogóle ewentualnie, nazwijmy to, unicestwienia masy spadkowej i podjęcia odpowiednich czynności przez organ egzekucyjny, a więc też przez komornika. Chodzi tu również o dookreślenie tych sytuacji poprzez wprowadzenie takiej normy kompetencyjnej dla sądu, że organ sądowy może wydawać postanowienia w zakresie zabezpieczenia tego spadku bądź zmiany środków zabezpieczających czy też, tak jak w przypadku tych pierwszych przesłanek, podejmowania środków tymczasowych, także o charakterze zabezpieczającym. Materia wydaje się dość skomplikowana, ale w istocie zmierza to do wzmocnienia tej funkcji gwarancyjnej przepisów, przejęcia przez organy państwa obowiązku właściwego dbania o masę spadkową i przeciwdziałania takim sytuacjom, które niosłyby za sobą ryzyko pokrzywdzenia spadkobierców bądź wierzycieli spadku.

    Pozostałe poprawki mają charakter systemowy, również legislacyjny. Niestety jeśli chodzi o poprawki 2., 4. i 7., komisja nie podzieliła potrzeby wprowadzenia zmian, uznając, że dotychczasowe rozwiązania są wystarczające i spełniają zakładany cel ustawy.

    Dlatego też dziękuję za zaangażowanie komisji, Senatowi, ale przede wszystkim ministerstwu za bardzo profesjonalne przygotowanie projektu tej ustawy, bo jest to realizacja wnoszonych postulatów dotyczących przede wszystkim szybkiego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, ale także dbałości o właściwy standard konstytucyjny, jeśli chodzi o ochronę praw majątkowych, i w imieniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach proponuję, aby Wysoka Izba przystąpiła do głosowania nad uchwałą Senatu zgodnie z przedstawioną przeze mnie rekomendacją. Dziękuję bardzo. (Oklaski)