7 punkt porządku dziennego:

Poseł Sprawozdawca Jerzy Kozdroń:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy Kodeks postępowania karnego (druk sejmowy nr 532), o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny (druk sejmowy nr 757) oraz poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy Kodeks postępowania karnego (druk sejmowy nr 998).

    Komisja Nadzwyczajna na swoich posiedzeniach, poczynając od 13 września, 13 grudnia, 24 stycznia i 17 kwietnia, rozpatrywała łącznie te trzy poselskie projekty ustaw i przedstawia Wysokiej Izbie swój dorobek w postaci tego sprawozdania, prosząc uprzejmie, żeby Wysoka Izba raczyła zaakceptować przyjęte rozstrzygnięcie.

    Czego te nowelizacje w istocie rzeczy dotyczą, bo tak je trzeba nazwać? Odnoszą się do jednego w istocie rzeczy rozdziału Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego dotyczącego przestępstw przeciwko wolności seksualnej.

    Do tej pory postępowanie, jeśli chodzi o przestępstwo z art. 197, 198 i 199, wszczynane jest na wniosek. Taki obowiązuje system. Osoba pokrzywdzona musi złożyć wniosek o ściganie, żeby organ ścigania, Policja, prokurator, uruchomił cały aparat przemocy do ścigania tego przestępstwa. Obecnie w tym projekcie ustawy przewidujemy odstąpienie od tej zasady. Tego rodzaju przestępstwa przeciwko wolności seksualnej będą ścigane z urzędu, a więc nie będzie potrzeby składania wniosku o ściganie i dlatego art. 205 Kodeksu karnego w tym projekcie jest uchylany - w tym sprawozdaniu przewidujemy uchylenie tego w projekcie.

    Komisja kodyfikacyjna stanęła na takim stanowisku, że samo wprowadzenie przestępstwa ściganego z urzędu nie rozwiązuje problemu osób pokrzywdzonych, bo tu chodzi głównie o wiktymizację osób pokrzywdzonych, o traumę, która związana jest z całym procesem, całym postępowaniem przygotowawczym pokrzywdzonych osób, ofiar gwałtu. W związku z tym, taki był nasz wniosek, trzeba zmienić przepisy dotyczące również procedury karnej, a więc sposobu przesłuchiwania pokrzywdzonych, pomieszczeń, w których one będą przesłuchiwane, i warunków, w jakich one będą przesłuchiwane. W tym zakresie pojawiły się pewne w naszej ocenie rewolucyjne zmiany.

    Jeżeli chodzi osoby małoletnie, poniżej 15. roku życia, to tego rodzaju pokrzywdzone osoby w sprawach o przestępstwa z użyciem przemocy, groźby bezprawnej czy wymienione w rozdziałach XXIII, XXV i XXVI Kodeksu karnego, czyli ˝przestępstwa przeciwko wolności˝, ˝przestępstwa przeciwko wolności seksualnej˝ i ˝przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece˝ - osoby pokrzywdzone w wieku poniżej 15 lat - co do zasady nie powinny być przesłuchiwane, chyba że zachodzi taka konieczność, ale wtedy będą one przesłuchiwane tylko raz - tylko raz - przez sąd w postępowaniu przygotowawczym, a krąg osób uczestniczących w tym postępowaniu będzie ograniczony. Tak więc to postępowanie z udziałem prokuratora, obrońcy oskarżonego, pełnomocnika pokrzywdzonego i psychologa.

    Jeżeli oskarżony nie ma obrońcy z wyboru, to ustanawia mu się obrońcę z urzędu i on w tym postępowaniu reprezentuje interesy potencjalnego sprawcy, podejrzanego. I tutaj żeśmy dokonali rozgraniczenia: pokrzywdzeni w wieku poniżej 15. roku życia, świadkowie zeznający w tego typu sprawach w wieku poniżej 15. roku życia, jak również osoby w wieku powyżej 15. roku życia, zakładając, że to są i małoletni, i osoby dorosłe, które też mogą być w szczególny sposób w szczególnych warunkach przesłuchiwane. Jeżeli chodzi o osoby dorosłe pokrzywdzone przestępstwem z art. 197-199, to one na podobnych zasadach jak osoby małoletnie będą przesłuchiwane, a więc w specjalnych, do tego wydzielonych pomieszczeniach, tylko jeden raz, chyba że zajdzie konieczność powtórnego przesłuchania, ale w takiej sytuacji taka osoba pokrzywdzona będzie mogła złożyć wniosek, że chce być przesłuchiwana na odległość, a więc z zastosowaniem art. 177 §1a, co rejestruje kamera, a więc nie w bezpośrednim kontakcie z samym sprawcą ze względu na dobro psychiczne tej osoby i na urazy przez nią odniesione.

    Te propozycje nie są niczym szczególnie nowym, to jest po prostu realizacja określonych dyrektyw europejskich i w tym zakresie nie jesteśmy w żaden sposób odkrywczy. Po prostu realizujemy to, co się robi w całej Europie dzisiaj. Taki jest standard przesłuchiwania ofiar przestępstw seksualnych. I do tych standardów musimy też dążyć i musimy te standardy stosować. Powstaje tylko jeden zasadniczy problem. Czy polski wymiar sprawiedliwości jest do tego przygotowany? Czy posiadamy odpowiednie urządzenia, pomieszczenia do przesłuchiwania tych osób, świadków i ofiar przestępstw? W związku z tym w tym zakresie Komisja Nadzwyczajna dała wymiarowi sprawiedliwości określone terminy do wykonania tego, przygotowania określonych pomieszczeń w sądach i poza sądami spełniającymi standardy pomieszczeń do przesłuchiwania małoletnich, jak i osób dorosłych pokrzywdzonych, ofiar tego typu przestępstw, o których wcześniej mówiłem.

    Nie chcę się tutaj rozgadywać, ponieważ mam nadzieję, że pozostali koledzy też występujący w imieniu klubów to wszystko pięknie uzupełnią, a ja? Ja, cóż, tylko tyle powiem. Jednocześnie jeszcze raz uprzejmie proszę w imieniu komisji, żeby Izba raczyła ten projekt uchwalić. (Oklaski)