Poseł Bogdan Rzońca:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu 17 lutego 2013 r. uczestniczyłem w Rzeszowie w zorganizowanych przez NSZZ ˝Solidarność˝ Rolników Indywidualnych uroczystościach poświęconych 32. rocznicy podpisania porozumień rzeszowsko-ustrzyckich. Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą w kościele farnym w Rzeszowie, której przewodniczył mający 98 lat ksiądz infułat Sądej, jeden z najstarszych kapłanów w Polsce, w asyście księdza proboszcza Szczupaka i duszpasterza rolników indywidualnych księdza Uchmana. Następnie po mszy uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki i pod tablicą upamiętniającą wydarzenia sprzed 32 lat.

    O godz. 13 rozpoczęła się konferencja poświęcona upamiętnieniu osób i problemów omawianych podczas rolniczych strajków. Wśród prelegentów znaleźli się między inny Jerzy Chróścikowski, przewodniczący NSZZ ˝Solidarność˝ Rolników Indywidualnych, senator RP Jerzy Sośnicki, szef NSZZ Rolników Indywidualnych na Podkarpaciu, oraz pani prof. Hrynkiewicz, poseł na Sejm RP. Uczestnikami spotkania byli także pan senator Andrzej Matusiewicz, posłowie Stanisław Ożóg i Andrzej Szlachta. Podczas dyskusji przypomniano, że w 1981 r. strajkujący w Rzeszowie i w Ustrzykach chłopi otrzymali poparcie Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ ˝Solidarność˝, tysięcy członków ˝Solidarności˝, mieszkańców Rzeszowa i innych miast, rolników z Rzeszowszczyzny i z całej Polski oraz metropolity przemyskiego, dziś już świętej pamięci, księdza biskupa Ignacego Tokarczuka.

    W nocy z 18 na 19 lutego 1981 r. w Rzeszowie podpisano porozumienie między strajkującymi rolnikami a władzami PRL-u. Podobne porozumienie podpisano w Ustrzykach Dolnych rano 20 lutego. Oba dokumenty były czwartym i ostatnim, po Gdańsku, Szczecinie i Jastrzębiu-Zdroju, porozumieniem społecznym zawartym w latach 1980-1981. Strajkujący rolnicy wywalczyli między innymi gwarancję nienaruszalności chłopskiej własności wraz z prawem do dziedziczenia, zrównanie w prawach rolników indywidualnych z rolnictwem państwowym i spółdzielczym, zniesienie ograniczeń w obrocie gruntami rolnymi.

    Władze PRL wyraziły zgodę na postulaty światopoglądowe, które dotyczyły swobody w budownictwie sakralnym oraz dostępu do praktyk religijnych na koloniach dla dzieci, w więzieniach i w wojsku. Strajkujący uzyskali także zapewnienie zwiększenia nakładu prasy katolickiej. W porozumieniach rzeszowsko-ustrzyckich mówiono też o rozbudowie sieci szkół i przedszkoli oraz zmniejszeniu sprzedaży alkoholu na wsi. Ostatecznie NSZZ ˝Solidarność˝ Rolników Indywidualnych zarejestrowano 12 maja 1981 r. między innymi dzięki zabiegom ówczesnego prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego.

    Wszystkim sygnatariuszom porozumień rzeszowsko-ustrzyckich składam wyrazy szacunku, a polskim gospodarzom uprawiającym obecnie ziemię życzę większego uznania wśród rządzących od pięciu lat polityków Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dziękuję bardzo.