14 punkt porządku dziennego:

Przedstawiony przez prezesa Rady Ministrów dokument: ˝Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego. Działania realizowane w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego w 2011 roku oraz rekomendacje na rok 2012˝ (druk nr 616) wraz ze stanowiskiem Komisji Infrastruktury (druk nr 699).

Poseł Andrzej Kania:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Z wielką satysfakcją mam przyjemność przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska w sprawie przedstawionego przez prezesa Rady Ministrów dokumentu: ˝Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego. Działania realizowane w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego w 2011 roku oraz rekomendacje na rok 2012˝. Przypomnę, że dokument ten, zawarty w druku sejmowym nr 616, został rozpatrzony przez Komisję Infrastruktury, która przedstawia jego pozytywną rekomendację, wnosi do Wysokiej Izby o jego przyjęcie, co jest odzwierciedlone w druku nr 699.

    Każda ofiara śmiertelna wypadku drogowego to tragedia w wymiarze ludzkim, ale także i społeczno-ekonomicznym. Fakt, że w 2011 r. było więcej wypadków drogowych niż w roku poprzednim, każe dokonać szczegółowej analizy przyczyn takiej sytuacji oraz starannego przeglądu dotychczasowych działań. Główne fakty, które mogły wpłynąć na sytuację na drogach w minionym roku, jak czytamy w omawianym dokumencie, to długa, ciepła jesień oraz późna, łagodna zima, a w efekcie większy ruch, większe prędkości i cięższe konsekwencje wypadków. To także okres przejściowy we wdrażaniu nowego systemu fotoradarów, konieczne remonty kolei i w efekcie mniejsza liczba połączeń kolejowych, co spowodowało zwiększony ruch na drogach oraz prawdopodobnie niezrozumienie przez część kierowców przepisów o podwyższeniu o 10 km/h prędkości dopuszczalnej na autostradach i drogach ekspresowych oraz tolerancji na poziomie plus 10 km/h.

    Istotny jest również fakt, że w Polsce - w przeciwieństwie do innych państw europejskich - z roku na rok znacząco zwiększa się liczba zarejestrowanych pojazdów. Były tu już wymieniane liczby wypadków, ale na uwagę zasługuje to, że liczba wypadków w 2011 r. wzrosła o 3,2% w stosunku do roku 2010, czyli do 40 065 wypadków, w których zginęło 4189 osób, tj. o 282 osoby więcej w porównaniu z rokiem 2010, czyli jest to wzrost aż o 7,2%. Najczęściej sprawcami wypadków drogowych byli kierujący pojazdami, bo aż w 80%, piesi - w 11%, inni (pasażerowie, współwina, inne przyczyny) - w 9%. Wśród przyczyn wypadków spowodowanych przez kierujących pojazdami najczęstszymi były: niedostosowanie prędkości do warunków ruchu - aż w 29% wypadków, nieprzestrzeganie pierwszeństwa przejazdu - w 27% wypadków, nieprawidłowe zachowanie wobec pieszego, nieprawidłowe przejeżdżanie przejść dla pieszych oraz nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu - w 14% wypadków. Tak więc jazda z prędkością niedostosowaną do warunków panujących na drodze jest wciąż najczęstszą i najgroźniejszą przyczyną wypadków drogowych w Polsce, podobnie zresztą jak w innych krajach.

    Słoneczny dzień, pusta i prosta droga - to są warunki, w których wielu kierowców decyduje się na zbyt szybką jazdę i w których wbrew powszechnemu mniemaniu zdarza się bardzo wiele wypadków. Zdaniem 49% polskich kierowców surowsze kary są w stanie zmotywować ich do ograniczenia prędkości, a ponad 43% uważa, że skuteczne mogłoby się okazać zabieranie prawa jazdy za znaczne przekroczenie prędkości. Z drugiej strony ci sami kierowcy podkreślają, że wpływ kontroli policyjnych i fotoradarów na ograniczenie prędkości jest chwilowy i ogranicza się wyłącznie do przejazdu w okolicy, gdzie kontrolowana jest prędkość.

    W celu zmniejszenia zagrożeń wynikających z częstego przekraczania dozwolonych prędkości jednostki Policji prowadziły w 2011 r. intensywne działania kontrolne w ramach działań ogólnopolskich, takie jak np. akcje ˝Prędkość˝, oraz na szczeblu lokalnym. Kluczowym wydarzeniem w 2011 r., mającym na celu ograniczenie przekraczania przez kierowców dozwolonej prędkości, było rozpoczęcie ujawniania naruszeń w ruchu drogowym za pomocą fotoradarów przez Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym, CANARD, działające w ramach Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego. Kontrole prędkości prowadzone przez Policję oraz Inspekcję Transportu Drogowego były wspomagane również na szczeblu lokalnym przez miejskie i gminne straże.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2011 r. odnotowano 11 220 wypadków z udziałem pieszych, tj. 27,9% ogółu, w których zginęło 1419 obywateli naszego kraju, a 10 568 odniosło obrażenia. W większości poszkodowanymi byli sami piesi. Do wypadków z udziałem pieszych najczęściej dochodziło w obszarze zabudowanym, jednakże skutki wypadków mających miejsce w obszarze niezabudowanym były tragiczniejsze: w co trzecim takim wypadku zginął człowiek, zaś w obszarze zabudowanym - w co jedenastym.

    W trakcie codziennej służby policjanci ruchu drogowego dyscyplinują uczestników ruchu w zakresie ograniczania liczby zdarzeń drogowych z udziałem niechronionych uczestników ruchu drogowego. Policja prowadziła wzmożone działania na drogach pn. ˝Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego˝, ˝Pieszy˝. Ponadto w ramach współdziałania służb funkcjonariusze jednostek organizacyjnych Straży Granicznej uczestniczą w działaniach pn. ˝Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego˝, organizowanych przez Policję.

    Cały omawiany dokument, druk nr 616, zawiera bardzo szczegółowe informacje na temat szeroko rozumianego bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce, a także opis działań, jakie podjęto w roku 2011, by zwiększyć to bezpieczeństwo. Można w nim znaleźć statystyki, przyczyny wypadków oraz analizę ich struktury. Ponadto dokument ten zawiera rekomendacje na rok 2012. W pierwszej części swojego wystąpienia przedstawiłem jego maleńki wycinek o tym, jak niedostosowanie prędkości do panujących warunków jest główną przyczyną wypadków spowodowanych przez kierujących pojazdami, a także w jakiej skali wypadki drogowe dosięgają pieszych.

    W rozpatrywanym dokumencie bardzo szczegółowo omówiono także to, jaki wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego mają piesi i ich zachowanie oraz alkohol i narkotyki, a także droga czy też pojazd. W kolejnych rozdziałach omawianego dokumentu przedstawiono, jakie działania podejmowano w celu zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego, m.in. przedstawiono zmiany w przepisach dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego w 2011 r. Przedstawiono także, jak za pomocą fotoradarów, e-myta i inteligentnych systemów transportowych sprawuje się nadzór nad ruchem drogowym.

    Ważny rozdział dokumentu dotyczy kwestii działań prewencyjnych i edukacyjnych w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Działania takie mają na celu kształtowanie bezpiecznych postaw i zachowań w ruchu drogowym, jak również upowszechnianie zasad ruchu drogowego oraz prawidłowego korzystania z pojazdu, w tym z urządzeń zabezpieczających, jak np. pasy czy poduszki powietrzne.

    Kolejny rozdział dokumentu poświęcono systemowi ratownictwa drogowego w Polsce. Jest on oparty na działaniach jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej i ochotniczych straży pożarnych, należących do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, oraz jednostek wchodzących w skład Państwowego Ratownictwa Medycznego.

    Jeden z ostatnich rozdziałów zawiera wnioski i rekomendacje na rok 2012. Jego przesłaniem jest to, że kierowca pojazdu ma największy wpływ na bezpieczeństwo własne, swoich pasażerów i pozostałych uczestników ruchu drogowego. Nieodpowiedzialne czy nieracjonalne zachowanie kierowcy prowadzi do kolizji lub wypadku. Często przyczyną jest niedouczenie lub brak doświadczenia. (Dzwonek) W rekomendacjach na rok 2012 przedstawiono propozycję stworzenia narodowego programu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce na lata 2013-2020...

Poseł Andrzej Kania:

    Panie marszałku, już kończę.

    ...a także powołania społecznej rady konsultacyjnej do spraw bezpieczeństwa ruchu drogowego z udziałem reprezentantów środowisk naukowych, organizacji pozarządowych i biznesowych oraz mediów.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie tego dokumentu i będzie głosował za jego przyjęciem. Dziękuję bardzo. (Oklaski)