2 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (druki nr 442 i 572).

Poseł Antoni Mężydło:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska w sprawie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

    Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych jest projektem wykonującym dwa wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z 29 października 2010 r. i z 21 grudnia 2005 r. stwierdzających niezgodność z konstytucją przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Polega on na uchyleniu przepisów ustawy, które weszły do ustawy po nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 14 czerwca 2007 r. Konkretnie chodzi tu o 5 ustępów w dwóch artykułach: ust. 4 i 4² w art. 35 oraz ust. 1¹, 2¹ i 4 w art. 44.

    Nowelizacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 2007 r. wprowadziła szereg przepisów mających na celu przyspieszenie i ułatwienie dokonywania przekształceń własnościowych. Jednak rozwiązania dotyczące ujednolicenia stanu prawnego gruntów, na których zostały postawione budynki spółdzielcze, a szczególnie te dotyczące instytucji zasiedzenia, daleko odbiegają od ogólnych typowych rozwiązań cywilistycznych. Dzięki tym rozwiązaniom spółdzielnie mogą uzyskać tytuł prawny do gruntu nawet wtedy, gdy na podstawie regulacji Kodeksu cywilnego byłoby to niemożliwe.

    W związku z tym trybunał w wyroku z 2010 r. uznał te instytucje ułatwiające spółdzielcom nabywanie gruntów za niekonstytucyjne, uchylił nowo wprowadzony ust. 4¹ do art. 35 oraz zakwestionował wcześniej istniejący ust. 4 tegoż artykułu. Dlatego Senat w swym projekcie ustawy zaproponował w pkt 1 art. 1 uchylenie art. 35 ust. 4 ustawy matki z dwumiesięcznym vacatio legis, to jest art. 3 tej nowelizacji, i przepisem przejściowym do spraw wszczętych i niezakończonych, art. 2, oraz art. 35 ust. 4², który z kolei jest powiązany z ust. 4¹, uchylonym bezpośrednio przez Trybunał Konstytucyjny.

    Ponadto nowelizacją z 2007 r. do ustawy w art. 44 zostały dodane ust. 1¹ i ust. 2² na miejsce tych samych artykułów, ale bez znaczków, uchylonych przez Trybunał Konstytucyjnych wyrokiem z 2005 r., które regulowały wygaśnięcie hipoteki obciążającej nieruchomość spółdzielni w związku z ustanowieniem odrębnej własności lokali. Jednak Senat te zmiany uznał za niewystarczające i jego zdaniem nie doprowadziły one do przywrócenia konstytucyjności ustawy we wskazanym zakresie, dlatego projektodawca wnosi w pkt 2 art. 1 o ich uchylenie oraz o uchylenie ust. 4 w art. 44, który się do nich odnosi po nowelizacji z 2007 r. To nie jest tylko stanowisko Senatu, bo również publikacje, ekspertyzy, opinie naukowe odnoszą się krytycznie do tej nowelizacji w tym zakresie, że nie doprowadziła ona do przywrócenia konstytucyjności.

    Jednak po przyjęciu tej ustawy nie będzie żadnego stanu, mimo że ona tylko uchyla niektóre przepisy w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych. Nie będzie żadnej tragedii, bo po wejściu w życie tych rozwiązań, które uchylają nieprawidłowości, niezgodność z konstytucją, spółdzielnie będą mogły stosować instytucję zasiedzenia, roszczenia o wykup albo sprzedaż na ogólnych zasadach i w oparciu o ogólne kryteria wynikające z Kodeksu cywilnego. Tak że nie jest to żadna tragedia. Również normy ogólne ustawy o księgach wieczystych i hipotece będą wystarczającą podstawą podziału hipoteki obciążającej nieruchomość, z której wyodrębniono lokal. Dobrze zabezpieczają one interesy zarówno wierzycieli, jak i właścicieli lokali. Sejmowa Komisja Infrastruktury podczas pierwszego czytania przyjęła rozwiązania projektodawcy, zmieniając jedynie vacatio legis na 3 miesiące.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska (Dzwonek) poprze ten projekt ustawy w przedłożeniu komisji, gdyż uważa, że art. 231 Kodeksu cywilnego dobrze reguluje kwestie związane z wykupem, zaś art. 172 Kodeksu cywilnego dobrze reguluje kwestie zasiedzenia w oparciu o kryteria czasu samoistnego posiadania nieruchomości, a nie tak, jak jest to regulowane w projekcie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, gdzie kryterium ma być data 5 grudnia 1990 r. Także art. 76 ustawy o księgach wieczystych i hipotece jest wystarczającą podstawą podziału hipoteki obciążającej nieruchomość, w której wyodrębnia się osobne lokale. Dziękuję bardzo.

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Eugeniusz Tomasz Grzeszczak)