Poseł Anna Nemś:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ubiegłym tygodniu uczestniczyliśmy w kilkudniowych ogólnopolskich obchodach 90. rocznicy przyłączenia części Górnego Śląska do odradzającego się państwa polskiego. Jak napisał w swym liście arcybiskup metropolita katowicki Wiktor Skworc: ˝To historyczne wydarzenie było wypadkową wielu czynników, przede wszystkim jednak samodzielnego propolskiego ruchu Ślązaków, którzy pragnęli przyłączenia Śląska do odradzającej się Polski˝.

    Zdaniem historyków na dalszych losach Górnego Śląska zaważył wybuch III powstania śląskiego uznawanego za zdecydowaną reakcję zbrojną na wynik przeprowadzonego plebiscytu, niekorzystnego dla ludności Śląska domagającej się przyłączenia regionu do Polski. Z czasem wieści o wydarzeniach na Górnym Śląsku rozeszły się szerokim echem i szeregi powstańcze zaczęli zasilać ochotnicy przybywający z różnych stron Polski. Kulminacyjnym punktem zaciętych powstańczych walk była Góra Świętej Anny. W końcu siłami wojsk francuskich i włoskich doprowadzono do rozdzielenia walczących stron i do podpisania w dniu 5 lipca 1921 r. rozejmu, jak również przywrócenia władzy Komisji Międzysojuszniczej na Górnym Śląsku.

    Mocarstwom sojuszniczym ciężko było wypracować jednoznaczne stanowisko w sprawie Górnego Śląska. Anglia i Włochy opowiadały się za niepodległością Śląska ze względów gospodarczych. W związku z tym proponowały Polsce tylko powiaty pszczyński i rybnicki. Z kolei Francja stała na stanowisku, że Polsce powinny być przyznane powiaty, w których większość mieszkańców opowiedziała się w trakcie plebiscytu właśnie za Polską. Ostatecznie Komisja Międzysojusznicza podjęła decyzję dotyczącą nowej linii podziału Górnego Śląska. W wyniku postanowień na obszarze przyznanym Polsce zamieszkało ponad 700 tys. Polaków i 260 tys. Niemców, natomiast po stronie niemieckiej - ponad 530 tys. Polaków i 260 tys. Niemców. Tym samym cel powstania został osiągnięty.

    W księdze pamiątkowej ˝Dziesięciolecie Polski Odrodzonej: 1918-1928˝ zapisano, iż w dniu 20 czerwca 1922 r. wojska polskie z generałem broni Stanisławem Szeptyckim na czele wkroczyły przy nieopisanym entuzjazmie ludności na terytorium Górnego Śląska. W tymże dniu odbyła się w Katowicach uroczystość zjednoczenia prastarej ziemi piastowskiej z macierzą, symboliczne przejęcie Śląska przez polski rząd.

    Od tych tak niezwykle ważnych dla naszej wspólnej historii wydarzeń minęło 90 lat. Ubiegłotygodniowe uroczystości były okazją do wspominania przeszłości, złożenia hołdu wszystkim bohaterom tamtych dni, ale również niepowtarzalnym momentem podkreślenia istoty i wartości wielopokoleniowej więzi, jaka połączyła mieszkańców Śląska z mieszkańcami innych regionów Polski. Dziękuję bardzo. (Oklaski)