15 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Tadeusz Woźniak:

    Panie Marszałku! Pani Minister! Podczas konferencji prasowej w Moskwie 10 maja br. Władimir Putin powiedział: Pakt Ribbentrop-Mołotow miał na celu zapewnienie bezpieczeństwa Związkowi Radzieckiemu. Kanclerz Niemiec Angela Merkel nie zgodziła się z oceną prezydenta Rosji, mówiąc: Pakt Ribbentrop-Mołotow trudno zrozumieć, jeśli nie uwzględni się tajnego protokołu do niego. Z tego punktu widzenia uważam, że to było niewłaściwe, że zostało to uczynione bezprawnie. W odpowiedzi Putin oświadczył, że Polska w 1939 r. padła ofiarą polityki, którą sama próbowała prowadzić w Europie. Putin pytany o obawy Polski i krajów bałtyckich dotyczące systemu bezpieczeństwa, którego budowę proponuje Rosja, oznajmił, że strach jest wewnętrznym stanem tych, którzy się boją. Te skandaliczne wypowiedzi prezydenta Rosji, nie pierwsze zresztą, nie spotkały się ze zdecydowanym sprzeciwem ze strony polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Strona polska, nie reagując na te oburzające słowa, w pewnym sensie zgodziła się na ich rozpowszechnianie w światowych mediach. Putin po raz kolejny naruszył bezkarnie nasze dobre imię, a polski rząd pominął ten fakt milczeniem. W tym kontekście, jak i w kontekście oburzających wypowiedzi wysokich rangą polityków i urzędników niektórych państw bezpodstawnie obwiniających Polskę na przykład o współudział w zagładzie Żydów, należy zapytać o współczesną polską politykę historyczną lub, jak kto woli, politykę pamięci.

    Mając powyższe na uwadze, prosimy o odpowiedź na następujące pytania: Jaką politykę w zakresie obrony polskiego imienia, dobrego imienia Polski prowadzi polski rząd oraz prezydent Rzeczypospolitej Polskiej? Dlaczego Ministerstwo Spraw Zagranicznych pozwala na deprecjonowanie roli, jaką Polska odegrała w walce z nazistowskimi Niemcami i komunistycznym Związkiem Sowieckim? Dlaczego Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie zareagowało w sposób stanowczy na kolejne naruszenia dobrego imienia Polski na arenie międzynarodowej? Czy polski rząd zamierza naśladować sprawdzone rozwiązania, które przyjął np. Izrael w zakresie obrony dobrego imienia państwa i narodu żydowskiego? Jakie działania podejmie minister spraw zagranicznych, aby uniknąć w przyszłości dalszego rozpowszechniania obrażających Polskę stwierdzeń polityków, a także ukazywania Polski i Polaków w nieprawdziwym świetle w literaturze i sztuce, także filmowej, z czym wielokrotnie mamy do czynienia zarówno za granicą, jak i niestety w Polsce, co tym chętniej podchwytywane jest poza granicami naszego państwa? Dziękuję.

15 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję państwu posłom za to pytanie. Postaram się krótko opowiedzieć o tym, jak w tej chwili realizowana jest polityka pamięci w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Chciałabym rozpocząć od tego, że zadeklaruję, że jest to jeden z naszych priorytetów, gdy idzie o dyplomację publiczną i obszar działalności skierowanej do szerokiej opinii publicznej na świecie. W tej chwili za pośrednictwem Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej, gdzie komórka zajmująca się polityką pamięci, czy też dyplomacją historyczną, jak ją nazywamy na potrzeby Ministerstwa Spraw Zagranicznych, się znajduje, staramy się realizować projekty, które przede wszystkim mają na celu promocję polskiej narracji historycznej, dotyczące zwłaszcza historii najnowszej, czyli przede wszystkim historii XX w. I dyplomacja historyczna ma w tym sensie przede wszystkim służyć działaniom prewencyjnym, tzn. chcemy informować i pokazywać prawdziwe wydarzenia, prawdę o Polsce w XX w. Ale chcemy też tak naprawdę za pośrednictwem wiadomości, z którymi docieramy, zwalczać stereotypy i przekazywać rzetelną informację na temat dziejów Polski. Przykładem takiego działania jest prowadzona konsekwentnie od 2008 r. przez MSZ i wszystkie placówki dyplomatyczne na świecie kampania w mediach przeciwko tzw. wadliwym kodom pamięci, takim m.in. jak to hasło ˝polskich obozów˝, z którym spotykamy się w mediach na świecie. Współpracujemy w zakresie dyplomacji historycznej z szeregiem instytucji. Naszym głównym partnerem jest Instytut Pamięci Narodowej, ale także takie instytucje, jak: Muzeum Historii Polski i Muzeum Powstania Warszawskiego, nowo powstałe Muzeum Historii Żydów Polskich i inne. Realizujemy szereg projektów typu konferencyjnego czy organizujemy spotkania z historykami, które mają służyć temu, żeby wytypować priorytety dla działalności w obszarze dyplomacji publicznej, ale też podsumować to, jak najskuteczniej można działań.

    I teraz gdy idzie o narzędzia, które oferujemy placówkom i z których próbujemy w tej chwili korzystać, to z dwóch jestem szczególnie dumna. I jeśli pan poseł pyta o posługiwanie się modelem, który stosuje również państwo Izrael, to informuję, że pierwszy projekt, o którym powiem, opiera się dokładnie na podobnym schemacie. To jest portal internetowy uruchomiony 7 maja w siedmiu językach ˝Polska i Polacy w drugiej wojnie światowej˝, na którego stronę państwa zapraszam - to jest adres internetowy: www.2.pl - gdzie przedstawiamy zbiorowy wysiłek i wkład Polaków w walkę w okresie drugiej wojny światowej. To są 24 podstrony ze zwięzłymi tekstami i ciekawym materiałem fotograficznym. Powtórzę raz jeszcze: dostępny jest on w tej chwili w siedmiu językach. Drugim projektem, który realizujemy wspólnie z Instytutem Pamięci Narodowej już od pewnego czasu, jest również strona internetowa ˝prawda o obozach˝, z angielska ˝thruthaboutcamps.eu˝, która przedstawia prawdę o niemieckich nazistowskich obozach koncentracyjnych i obozach zagłady oraz ukazuje realia niemieckiej okupacji na ziemiach polskich. Tam staramy się w szeregu wersji językowych, a ciągle pracujemy nad wzbogacaniem tego portalu o kolejne wersje językowe, upowszechniać informacje i podawać przykłady dobrych praktyk.

    Zresztą zwalczanie wadliwych kodów pamięci to jest jedna z naszych pierwszych misji. I o tym może opowiem odrobinę szerzej, dlatego że to jest działanie, które przynosi kolejne, powiedziałabym, bardzo pozytywne rezultaty. Duże światowe redakcje wprowadzają do swoich kodeksów dobrych praktyk zakaz używania wadliwych kodów pamięci. Tak się stało w szeregu redakcji amerykańskich, brytyjskich, ale także niemieckich. W 2014 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych czy to poprzez centralę, czy to poprzez placówki dyplomatyczne interweniowało 151 razy, najwięcej w wielkiej Brytanii - 53 razy, 18 razy w USA, 14 razy w Niemczech.

    Mówi pan o interwencjach czy odpowiedziach na wypowiedzi urzędników czy przedstawicieli państw. Staramy się za każdym razem na nie reagować, Słynna wypowiedź jednego z amerykańskich urzędników w ostatnim czasie, jak państwo wiecie, przyniosła reakcję w postaci nie tylko bezpośredniego spotkania i korespondencji naszego ambasadora w Stanach Zjednoczonych, wzywaliśmy także ambasadora Stanów Zjednoczonych na spotkanie w MSZ. Doczekaliśmy się odpowiedzi i jasnej deklaracji, że wypowiedzi, które komentowaliśmy i krytykowaliśmy, nie są zgodne z linią rządu amerykańskiego. Podobnie reagujemy przy wszystkich innych próbach zniekształcania roli Polski w drugiej wojnie światowej. W przypadku Rosji pan ambasador Federacji Rosyjskiej był również wielokrotnie w ostatnim czasie czy w ostatnich latach wzywany, żeby te kwestie prostować.

    Chciałabym też powiedzieć, że działania polskich dyplomatów - i z tego również jesteśmy dumni, zabiegamy o to, żeby w wysiłkach na rzecz promocji polskiej narracji historycznej mieć partnerów na całym świecie - wspierają najważniejsze organizacje żydowskie, i o nich powiem, m.in. Liga Przeciwko Zniesławieniu, American Jewish Committee, Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego w Stanach Zjednoczonych (Dzwonek), ale także organizacje w innych państwach, m.in. Fundacja Dziedzictwa Polsko-Żydowskiego w Kanadzie, czy Paideia - The European Institute for Jewish Studies w Szwecji. Bardzo dziękuję.

15 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Tadeusz Woźniak:

    Bardzo dziękuję, panie marszałku.

    Dziękuję, pani minister, za wypowiedziane przez panią słowa, jeśli chodzi o kwestie polityki edukacyjnej, polityki historycznej, ale mimo wszystko można odnieść wrażenie, że fałszowanie historii i głoszenie obraźliwych wobec Polski twierdzeń w różnych częściach świata spowodowane jest niedostatecznym zainteresowaniem rządu edukacją historyczną nie tylko polskiej młodzieży, lecz także społeczności międzynarodowej.

    My Polacy, którzy tak chętnie przyjmujemy różnego rodzaju nowinki płynące z zagranicy lub spieramy się o kwestie moralne, obyczajowe czy w ogóle światopoglądowe, nie możemy pozostawać obojętni wobec kłamliwych i nieprzychylnych czy wręcz wrogich Polsce twierdzeń osób próbujących grać politycznie wybranymi faktami historycznymi lub stosować takie interpretacje tych faktów, które całkowicie wypaczają ich sens, a część faktów, szczególnie ważnych z polskiego punktu widzenia, w ogóle przemilczają.

    Pani Minister! Czy rząd podejmie zdecydowane działania, aby uświadomić Europie i światu, że to właśnie Polska obroniła cywilizację zachodnioeuropejską w 1683 r. czy w 1920 r. (Dzwonek), że Polacy walczyli na wszystkich frontach II wojny światowej, że rząd na uchodźstwie i Polskie Państwo Podziemne nigdy się nie poddały, a następnie zostały zdradzone przez głównych przedstawicieli koalicji antyhitlerowskiej, że Europa cieszy się dziś wolnością dzięki polskiej ˝Solidarności˝, że tysiące Polaków narażało i oddawało życie, broniąc Żydów przed zagładą?

    Pani Minister! Czy rząd będzie prowadził racjonalną politykę historyczną, czy też będziemy mimo wszystko biernie pozwalać, aby bezkarnie obrażano nasz naród, naszą ojczyznę i pamięć tych, którzy oddali życie za Polskę? Mam nadzieję, że nie będziemy razem z innymi śmiać się z niewybrednych dowcipów opowiadanych za granicą o Polakach.

15 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys:

    Bardzo dziękuję, panie pośle.

    Mogę powtórzyć częściowo to, co już powiedziałam. Przede wszystkim odsyłam do portalu, który został uruchomiony 7 maja, a który promuje udział Polski w II wojnie światowej, gdzie staramy się szeroko informować właśnie o roli Polaków, ale też o roli polskich sprawiedliwych.

    Powiem też o innych działaniach, które realizujemy w tej chwili albo zrealizowaliśmy ostatnio. Chciałabym zwrócić państwa uwagę na wystawę o powstaniu warszawskim, którą zrealizowaliśmy w ubiegłym roku jako wspólny projekt Muzeum Powstania Warszawskiego i berlińskiego muzeum Topografia Terroru, a którą obejrzało kilkadziesiąt tysięcy osób i która w dniu otwarcia zagościła na pierwszych stronach szeregu niemieckich dzienników, a była też efektem działań polskich dyplomatów.

    Chciałabym również zwrócić uwagę na to, że w tej chwili wspólnie z Muzeum Powstania Warszawskiego pracujemy nad promocją filmu o powstaniu warszawskim i polskie placówki dyplomatyczne na całym świecie, wszędzie tam, gdzie to będzie możliwe, będą również zapraszały do obejrzenia tego filmu w kinach.

    Dysponujemy też filmem ˝Kobiety i wojna˝ - w wersji angielskiej ˝Women and war˝, który przygotowaliśmy z Fundacją Filmową AK, który również polskie placówki dystrybuują lub starają się promować.

    Wspólnie z Muzeum Historii Polski przygotowaliśmy multimedialną wystawę ˝Wojenne rozstania˝, która pokazuje II wojnę światową przez pryzmat losów jednostkowych.

    Wreszcie dysponujemy wersją elektroniczną broszury o niemieckich nazistowskich obozach koncentracyjnych w czasie II wojony światowej. Wersja elektroniczna tego materiału jest dostępna w czterech językach i również jest szeroko promowana przez placówki.

    Co roku wybieramy kolejnych patronów, często w ślad za państwa decyzjami w Sejmie, gdy idzie o obchody kolejnych lat rocznicowych. W ostatnim roku promowaliśmy osobę Karskiego, ale też staramy się promować szereg różnych wydarzeń historycznych.

    Wspominał pan o roku 1683. Powiem, że w zeszłym roku obchodziliśmy 600-lecie nawiązania stosunków polsko-tureckich i również ten aspekt wybrzmiał. Odsyłam też do publikacji, które powstały przy tej okazji, a które również szeroko dystrybuowaliśmy za pośrednictwem placówek, jak również zaprzyjaźnionych instytucji historycznych. Pokazywały one 600 lat relacji polsko-tureckich, współpracy polsko-tureckiej, trochę też była to narracja Polski jako przedmurza chrześcijaństwa, ale również był pokazany XIX w., kiedy Turcja była przyjaznym domem dla polskich emigrantów.

    Wydaje mi się, że staramy się możliwie kompleksowo patrzeć na zagadnienie promocji polskiej narracji historycznej. Jeszcze raz zadeklaruję to, co powiedziałam na początku: traktujemy to absolutnie jako priorytet w działalności polskich dyplomatów. Dziękuję bardzo.