2 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o:
  - senackim projekcie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych,
  - poselskim projekcie ustawy o statusie Weterana Opozycji Antykomunistycznej i Korpusie Weterana Opozycji Antykomunistycznej wobec dyktatury komunistycznej PRL w latach 1956-1989 oraz o zmianie niektórych innych ustaw
   (druki nr 2137, 2342 i 3119).

Poseł Wincenty Elsner:

    Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! To jest ustawa wstydu tego Sejmu, ustawa obłudy tych, którzy pod tymi dwoma projektami się podpisali. Wara wam od tamtych czasów, od szukania w tamtych czasach pretekstu, by dzisiaj mieć więcej, więcej praw, więcej emerytur, by wymachując legitymacją kombatancką, być lepszymi, pierwszymi w kolejce. Nic nie zrozumieliście z tamtych czasów albo wszystko zapomnieliście. Pamiętacie ten gest ludzi idących ręka w rękę, solidarnie? Dziś z tego gestu pozostały wam tylko łokcie do rozpychania się w kolejce do kasy.

    Piszecie: Celem ustawy jest zagwarantowanie pomocy osobom represjonowanym. Jest bowiem niedopuszczalne, aby osoby zasłużone dla odzyskania przez Polskę niepodległości żyły w skrajnej biedzie.

    Tak, niedopuszczalne jest, aby w naszym kraju, w Polsce XXI w., ktokolwiek żył w skrajnej biedzie. Ale nikomu nie wolno dzielić ludzi biednych na lepszych i gorszych, na tych, których nazwiecie zasłużonymi dla Polski. Bo co? Bo wtedy trzymali pod pachą ulotki? A ci, którzy trzymali kilofy i zjeżdżali na dół do kopalni, ci, którzy trzymali pług albo kierownicę traktora, ci, którzy trzymali w ręku suwak logarytmiczny i wykładali na uczelni? Oni nie są zasłużeni dla Polski, dla tamtej Polski, takiej, jaka była? Pamiętam tamtą Polskę. To w niej zdobyłem wykształcenie i dyplom, z którego do dzisiaj jestem dumny - inżyniera informatyka. W tamtej Polsce poznałem swoją żonę, urodziła się trójka naszych dzieci. W tamtej Polsce czekałem kilka lat na swój pierwszy samochód. W tamtej Polsce urządzałem swoje pierwsze mieszkanie.

    Dawne to były czasy. Dla jednych łatwiejsze, a dla innych skrajnie trudne. Ale wszyscy w jakimś sensie jesteśmy bohaterami tamtych czasów, tamtej naszej Polski. I wszyscy zasługują dzisiaj na równe traktowanie, zasługują na godne życie, dostatnią emeryturę i własne mieszkanie. A jeśli nie starcza im od pierwszego do pierwszego albo od emerytury do emerytury, pomagajmy. Ale nie dzielmy polskiej biedy. Bo jakie znaczenie ma życiorys biedaka? Czym się różni bieda działacza z kombatancką legitymacją w kieszeni od biedy byłego tramwajarza? Nie ma mojej zgody, by dzisiaj szperać po piwnicach, szukać pożółkłej bibuły, starych ubrań z resztkami kolorowej wody z milicyjnej polewaczki, by otwierać stare albumy, na nowo odczytywać grypsy, a później to wszystko zbierać, zanosić, wyceniać i zamieniać na gotówkę, na lepszą emeryturę, na bliższe miejsce w kolejce, na tańszy bilet na pociąg.

    Pamiętajmy, że w tym pociągu historii wiozącym nas z PRL-u do III RP nie wszyscy znaleźli wygodne miejsce. Nie dla wszystkich był to awans społeczny, zawodowy. Dla milionów Polaków ta wolna Polska oznaczała Polskę biedy i niedostatku, oznaczała zamknięcie na lata w gettach postpegeerowskich osiedli, bez pracy, bez perspektyw na lepsze życie, gdy niemalże z dnia na dzień zlikwidowano ponad 400 tys. pegeerowskich miejsc pracy. To wtedy, u zarania III Rzeczypospolitej, miliony robotników wielkich zakładów przemysłowych straciły pracę, stając się bezrobotnymi, często na wiele lat, lub handlarzami na lokalnych bazarach, mrówkami na przejściach granicznych, żyjącymi w biedzie, za grosze. To największa niesprawiedliwość tamtych czasów. Ci sami robotnicy, którzy tak walnie przyczynili się do powstania wolnej Polski, tak wiele w tej wolnej Polsce stracili. Czy ci, którzy w wolnej Polsce stracili, którzy w nowej Polsce stali się biedakami, nie zasługują na pomoc, bo nie dacie im legitymacji kombatanta? Też byłem działaczem opozycji z lat 80., też może mógłbym kiedyś stanąć w kolejce po zapłatę za tamten opozycyjny czas. Ale nie zrobię tego nigdy, bo to byłoby zaprzeczeniem wszystkich tych ideałów, w które wtedy wierzyłem i wierzę nadal. Równość i sprawiedliwość, dla wszystkich, nie dla wybranych.

    Dlatego Sojusz Lewicy Demokratycznej przygotował ustawę. Nie dla działaczy z ulotkami pod pachą. Dla zwykłych ludzi, dla których tamten czas, czas początku lat 90., był czasem złym, którzy nie stali się beneficjentami transformacji i szokowej terapii Balcerowicza, stali się ofiarami i dzisiaj być może żyją w skrajnym ubóstwie. Dla nich te 400 zł, które dajecie kombatantom, to też jest majątek. Sojusz Lewicy Demokratycznej zaproponuje rekompensaty finansowe (Dzwonek) dla osób, które w latach 1989-1992 utraciły pracę w wyniku likwidacji ich zakładów pracy lub likwidacji pegeerów - takie same świadczenia, jakie ta ustawa daje działaczom. Nikt z was, patrząc na art. 1 konstytucji, nie może temu zaprzeczyć. Im też, ludziom biednym...

    Wicemarszałek Elżbieta Radziszewska:

    Dziękuję bardzo.

    Poseł Wincenty Elsner:

    ...należy się pomoc. Bo Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli - mówi art. 1 konstytucji.

    Wicemarszałek Elżbieta Radziszewska:

    Dziękuję bardzo, panie pośle.

    Poseł Wincenty Elsner:

    Pamiętajcie o tym - jeszcze jedno zdanie - zanim z legitymacją kombatanta zaczniecie się rozpychać łokciami, by mieć więcej. Dziękuję.