20 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2013 roku (druk nr 2496) wraz z opinią Komisji do Spraw Kontroli Państwowej (druk nr 2596).

Poseł Teresa Piotrowska:

    Dziękuję bardzo.

    Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Prezesie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji do Spraw Kontroli Państwowej przedstawić Wysokiej Izbie opinię komisji w sprawie sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2013 r., druk nr 2496, uchwaloną na posiedzeniu w dniu 10 lipca 2014 r. Marszałek Sejmu zgodnie z art. 126 ust. 4 regulaminu Sejmu skierowała w dniu 17 czerwca 2014 r. przedstawione przez prezesa Najwyższej Izby Kontroli sprawozdanie z działalności w 2013 r. do Komisji do Spraw Kontroli Państwowej w celu rozpatrzenia i przedstawienia opinii. Jednocześnie marszałek Sejmu skierowała powyższe sprawozdanie do pozostałych komisji sejmowych w celu rozpatrzenia w swoim zakresie działania oraz przedstawienia uwag i wniosków Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Komisja w czasie posiedzenia 10 lipca 2014 r. rozpatrzyła sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli wraz z opiniami pozostałych komisji.

    Panie i Panowie Posłowie! Działalność kontrolna Najwyższej Izby Kontroli koncentruje się na najważniejszych zagadnieniach związanych z funkcjonowaniem państwa, co znajduje odzwierciedlenie w przedkładanym co roku sprawozdaniu z działalności Najwyższej Izby Kontroli. NIK bada stan finansów publicznych, pozyskiwanie dochodów dla budżetu państwa i budżetów samorządów terytorialnych, a także gospodarowanie środkami publicznymi oraz mieniem Skarbu Państwa, kontroluje także stan bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, a także funkcjonowanie administracji publicznej. NIK każdego roku bada również skuteczność systemów opieki zdrowotnej, ochrony środowiska naturalnego, funkcjonowanie systemu oświaty, pomocy społecznej i całokształt zagadnień wynikających z naszego członkostwa w Unii Europejskiej.

    Ustalenia przeprowadzanych przez NIK kontroli stanowią podstawę do sporządzenia przedkładanych Sejmowi analiz wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej oraz informacji o wynikach kontroli z wnioskami i wystąpieniami pokontrolnymi. NIK przeprowadza kontrole zgodnie z rocznym planem pracy. Średnio każdego roku realizuje badania ok. 200 tematów, w tym ok. 100 kontroli budżetu i finansów państwa. W 2013 r. przeprowadzono, jak wspominał już pan prezes, 206 kontroli planowych, w tym 98 kontroli budżetowych. Skontrolowano w minionym roku 2556 podmiotów. Oprócz kontroli planowych wynikających z planu pracy Izba realizuje również szereg kontroli doraźnych. W 2013 r. przeprowadziła kontrole doraźne w ramach 222 tematów, a badaniem objęto 539 podmiotów. Podstawowym dokumentem sporządzanym po zakończeniu kontroli w danym podmiocie jest wystąpienie pokontrolne. W minionym roku Izba wystosowała do kierowników jednostek kontrolowanych 2563 wystąpienia pokontrolne. Warto zwrócić uwagę, że Izba nie tylko wskazuje nieprawidłowości, ale proponuje również rozwiązania mające na celu eliminację uchybień w przyszłości, pokazuje, w których obszarach państwo funkcjonuje dobrze, a gdzie potrzebne są usprawnienia. Część takich zaleceń wprowadzana jest często jeszcze w czasie trwania kontroli lub bezpośrednio po jej zakończeniu. NIK formułuje zarówno zalecenia w sprawach jednostkowych pod postacią wniosków pokontrolnych, jak i wnioski systemowe. Kiedy dostrzega luki lub nieścisłości w prawie, formułuje pod adresem ustawodawcy wnioski legislacyjne, czyli wnioski de lege ferenda. W roku 2013 było tych wniosków 78. Warto podkreślić wspomniane już przez pana prezesa podjęcie po analizie jakości i stopnia realizacji wniosków de lege ferenda inicjatywy współpracy w szczególności z Senatem w zakresie podjęcia tych prac przez komisje senackie, które zajęły się już analizą propozycji zmian w sugerowanych wnioskach pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli. To dobry początek i takich inicjatyw ze strony Senatu będzie z pewnością dużo więcej, a może i komisje branżowe Sejmu również podejmą podobne wyzwanie.

    Współpraca Najwyższej Izby Kontroli z organami powołanymi do ścigania przestępstw i wykroczeń jest uregulowana ustawowo, ale z doświadczenia wynikającego z pracy Komisji do Spraw Kontroli Państwowej wiemy, że nie zawsze była ona skuteczna. Cieszy tu informacja o powołaniu z inicjatywy prezesa Najwyższej Izby Kontroli i prokuratora generalnego okręgowych koordynatorów. W prokuraturach, a także w każdej z delegatur NIK oraz w centrali Izby zostali wyznaczeni doradcy prawni odpowiedzialni za codzienną współpracę z prokuraturą. NIK w 2013 r. przekazała do organów powołanych do ścigania przestępstw i wykroczeń oraz innych czynów, za które przewidziana jest odpowiedzialność ustawowa, łącznie 130 zawiadomień, w tym 46 do prokuratury, 9 do Policji, 9 do naczelnych urzędów skarbowych i 59 do inspektorów nadzoru budowlanego.

    NIK dąży do poprawy skuteczności w zakresie egzekwowania odpowiedzialności prawnej po zawiadomieniach dotyczących podejrzenia popełnienia przestępstwa i wykroczeń, skierowanych przez Izbę do organów ścigania. Dobrze, że na podstawie zmian w przepisach NIK uzyskała uprawnienia do odwoływania się do postanowienia o umorzeniu postępowania wszczętego po zawiadomieniu złożonym przez Najwyższą Izbę Kontroli. Izba będzie otrzymywała od prokuratury pisemne uzasadnienie decyzji o umorzeniu bądź odmowie wszczęcia postępowania. Jest to dobra wiadomość i z pewnością efekty będziemy mogli obserwować już w sprawozdaniu z działalności Najwyższej Izby Kontroli w przyszłym roku.

    Panie i Panowie Posłowie! Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2013 r. to bardzo bogaty materiał, który odzwierciedla prace Izby, zawiera wskazówki co do naprawy państwa w tych obszarach, które kontrolerzy wskazują w dokumentach, gdy takiej naprawy te segmenty wymagają.

    Chciałabym w imieniu pań i panów posłów, członków Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, podziękować kierownictwu Izby, wszystkim pracownikom, szczególnie kontrolerom, za ostatni rok pracy i za odzwierciedlone w sprawozdaniu efekty tej pracy.

    Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Komisji do Spraw Kontroli Państwowej informuję, że komisja pozytywnie opiniuje działalność Najwyższej Izby Kontroli w 2013 r. Dziękuję. (Oklaski)