20 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2013 roku (druk nr 2496) wraz z opinią Komisji do Spraw Kontroli Państwowej (druk nr 2596).

Poseł Józef Zych:

    Pani Marszałek! Panie Prezesie! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zapoznał się ze sprawozdaniem z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2013 r. Klub szczegółowo zajmował się w dniu wczorajszym tą częścią sprawozdania, która dotyczy sytuacji w Agencji Nieruchomości Rolnych, a dokładnie zbywania przez nią państwowych nieruchomości. Chodzi także o sprzedaż ziemi, która według obiegowych stwierdzeń trafia do cudzoziemców.

    Otóż chciałbym powiedzieć, że to jest zagadnienie, które w Polsce występuje od kilku lat. Szczególne nasilenie, jeżeli chodzi o zarzuty, było w ostatnich 4 miesiącach, kiedy w województwie zachodniopomorskim mieliśmy protesty rolników. Przy okazji pobytu w Koszalinie spotkałem się z dziennikarzami właśnie w tej sprawie. Pierwszy zarzut był tego typu, że podstawia się tzw. słupy. Chodzi o to, że kupują Polacy, ale właściwie jest to finansowane przez cudzoziemców. Wtedy zapytałem dziennikarzy, czy dysponują takimi informacjami. Jeżeli tak, to czy były zawiadomienia do prokuratury, bo to jest przestępstwo. Otóż okazało się, że to wszystko są dyskusje, natomiast nie było żadnych stwierdzonych faktów. Niemniej jednak również z tego sprawozdania wynika, że coś bardzo istotnego jest na rzeczy.

    Otóż chciałbym przypomnieć, że zgodnie z obowiązującymi przepisami o zbywaniu ziemi na rzecz cudzoziemców, w tej kwestii musi być zgoda ministra spraw wewnętrznych, musi być to uzgodnione z ministrem rolnictwa. Nie ma mowy o tym, żeby w ramach różnego rodzaju kombinacji i przekształceń spółek cudzoziemcy wchodzili w posiadanie ziemi, bo to jest naruszenie przepisów. To się odnosi zarówno do osób fizycznych, jak i do spółek. Zatem bardzo dobrze, że Najwyższa Izba Kontroli ten problem zasygnalizowała, ale na tym sprawa nie może się zakończyć. To jest zagadnienie, które w tej chwili wymaga istotnego zbadania przede wszystkim przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Nie może być tak, że będzie stwierdzenie, że nie ma wszystkich danych i na tym się skończy. Ten problem jest również bardzo istotny w świetle tego, o czym mówił kolega z PiS. W związku z tym Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zwróci się na tej podstawie do ministra spraw wewnętrznych, by szczególnie zajął się tym problemem. Nie możemy tego tak zostawić. Albo jest tak, że są kombinacje, że jest tolerowane prawie jawne nadużycie, obchodzenie prawa, albo jest inaczej. W każdym razie przepisy muszą być ściśle przestrzegane.

    Druga bardzo istotna sprawa, o której jest mowa w sprawozdaniu, to problem gazu łupkowego. Wielokrotnie w Sejmie mieliśmy do czynienia z tym zagadnieniem. Najpierw była ogromna euforia łącznie nawet z twierdzeniem, że z tych dochodów, z tego zysku z gazu łupkowego będziemy mogli także pomagać emerytom. Potem się okazało, że to wcale nie jest takie proste z tym gazem łupkowym, bo oprócz dobrych chęci pozostaje jeszcze wiele kwestii bardzo szczegółowych, technicznych. W czasie jednego z posiedzeń, kiedy główny geolog kraju mówił o pewnych problemach, zwracałem uwagę, że sprawą podstawową jest to, że trzeba zabezpieczyć ziemię, na której dokonuje się stosownych badań. Okazuje się, że jednak z wielu przyczyn nie ma znacznego postępu w tej dziedzinie, aczkolwiek polskie górnictwo gazu i nafty wiele robi na tym odcinku. Jedną z przyczyn jest to, że te zagraniczne, w tym amerykańskie, firmy, które uzyskały koncesje na badania, niedostatecznie je wykorzystują. Miałem okazję uczestniczyć w takim spotkaniu wicepremiera i ministra gospodarki Piechocińskiego, który mnie na nie zaprosił, z jedną z firm amerykańskich. Przedstawiła ona problem w ten sposób, że część z tych, którzy mają koncesję, wycofuje się, bo w Polsce są takie utrudnienia administracyjne, że właściwie mimo otrzymania tych koncesji są dalsze problemy, oni to widzą. I wtedy zadałem im jedno pytanie i powiedziałem: skoro macie koncesję, to przystępujcie do roboty w tej sprawie, o której teraz mówicie, jeżeli chodzi o te określone trudności. Dopiero wtedy wyszło na jaw, co się dzieje. Technologia amerykańska zupełnie nie przystaje do polskich warunków, bo gaz łupkowy w Stanach Zjednoczonych jest na głębokości 2,5 tys. m, a u nas od 3,5 do 5 tys. m. Tak więc nawet urządzenia sprowadzane ze Stanów Zjednoczonych mają u nas określone trudności, żeby nie powiedzieć, że są nieprzydatne. Ale tak jak wspomniałem, PGNiG wiele robi. W dniu dzisiejszym miałem przyjemność rozmawiać z prezesem, rozważaliśmy problem dalszych badań, bo to jest sprawa niezwykle ważna, szczególnie dzisiaj, kiedy mówimy o bezpieczeństwie energetycznym państwa. A zatem uważam, panie prezesie, że Najwyższa Izba Kontroli powinna w przyszłości do tego problemu jako kluczowego w jakimś sensie dla kraju również wracać i to monitorować.

    Bardzo pozytywne jest to, że po wielu latach udało się panu prezesowi, NIK-owi dogadać z prokuraturą co do współpracy w zakresie rozwiązania tych kwestii. Pamiętam, że przy sprawozdaniach Najwyższej Izby Kontroli wielokrotnie występował problem przekazywania informacji, zawiadamiania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Te procentowe dane nas niepokoiły, chodzi o odmowy, umorzenia znikomej części spraw, które trafiały do sądów. To jest niezwykle istotna sprawa.

    Oczywiście ważną rzeczą są wnioski de lege ferenda i wszelkie uwagi dotyczące procesu legislacyjnego, a także podejścia Sejmu do tych problemów, których rozwiązanie ma ułatwić pracę i poprawić skuteczność Najwyższej Izby Kontroli. Była tu już wspominana sprawa zmiany w Kodeksie postępowania karnego. To jest bardzo ważne. Tak samo było, jeżeli chodzi o skuteczność Państwowej Inspekcji Pracy.

    W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego chciałbym przede wszystkim podziękować za podejmowanie ważnych i trudnych problemów. Jednocześnie chcę też podziękować panu prezesowi za podjęcie w ostatnim okresie tych inicjatyw. Przez wiele lat nie dawaliśmy sobie rady z rozwiązaniem tych problemów. Życzę panu, panie prezesie, żeby tak było nadal. Dziękuję bardzo. (Oklaski)