18 punkt porządku dziennego:

Informacja z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2013 roku (druk nr 2386) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 2466).

Poseł Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska:

    Panie Marszałku! Panie Przewodniczący! Wysoka Izbo! Wysłuchaliśmy informacji przekazanej nam przez przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa pana profesora Romana Hausera. Przy okazji, panie przewodniczący, dołączam się do gratulacji w związku z objęciem funkcji przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa i z satysfakcją muszę przyznać, że w jednej sprawie na pewno na pana profesora możemy liczyć - chodzi o otwartość i szczerość w formułowaniu problemów, ja sobie to osobiście też bardzo cenię, i otwartość w odpowiedziach na różne problemy, co też nie u wszystkich zawsze można odnotować, u pana tak.

    Podstawowe zadanie Krajowej Rady Sądownictwa to oczywiście stanie na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, dlatego cieszy mnie, gdy w środowisku toczą się dyskusje tych spraw dotyczące, z których wynika zresztą, że zewnętrznych zagrożeń - a to jest absolutnie najważniejsze - dla niezawisłości sędziów nie ma, nie odnotowujemy. Pan przewodniczący o tym mówił i bardzo się z tego cieszymy, że tak właśnie jest to odbierane. Ale pewne kontrowersje pojawiają się wtedy, gdy chodzi o postawy niektórych sędziów, szczególnie młodych, o czym zresztą świadczy przykład - mam nadzieję, że absolutnie jednostkowy - wysoce niestosownego zachowania się sędziego wobec przewodniczącej wydziału. Państwo pewnie pamiętają, w komisji była o tym mowa. Ci młodzi ludzie muszą czuć i muszą wiedzieć, jak niezwykle ważną funkcję publiczną pełnią. Trzeba im to nieustannie uzmysławiać i Krajowa Rada Sądownictwa, co z satysfakcją odnotowuję, spełnia w tym zakresie swoją rolę. Sędzia musi mieć też wewnętrzną niezależność, nie może bać się podejmowania trudnych decyzji, zgodnie z własnym sumieniem, a nie oczekiwaniami środowiska czy przełożonych. Oczywiście to, co mówię w tej chwili, to czysty truizm i banał, ale to też jeden z fundamentów państwa. Etos służby sędziowskiej to naprawdę piękne określenie i z ubolewaniem przyjmuję informacje o kontrowersyjnych decyzjach - pan przewodniczący też o tym mówił - niektórych stowarzyszeń sędziowskich na przykład w sprawie zamrożenia płac w ubiegłym roku.

    Rodzi się pytanie: Czy właściwe było zwrócenie się w kwestiach płacowych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu? Pozostaje ono otwarte, bo przecież prawa obywatelskie przysługują nam wszystkim, sędziom też, ale - właśnie pozostaje to otwarte ˝ale˝ - słusznie mówi się o tym, że w takich sytuacjach powinniśmy raczej oczekiwać pewnego samoograniczenia. Tak sobie to przynajmniej wyobrażam, że w takich trudnych momentach w taki sposób powinni się zachowywać sędziowie. Przywołuję to słowo, bo pan przewodniczący też to tak określił. Uważam, że to jest właściwe zdefiniowanie w takich sytuacjach zachowania, jakiego jako społeczeństwo oczekujemy ze strony sędziów.

    Kolejna rzecz, o której chcę powiedzieć, to przykład przytoczony przez pana przewodniczącego profesora Romana Hausera, to przykład, w którym Sąd Rejonowy w Radomiu rozpatrywał pozew sędziów z Sądu Okręgowego w Radomiu w sprawie dodatku za dojazd do pracy, a apelację rozpatrywał sąd okręgowy, którego sędziowie wystąpili z roszczeniem. Muszę przyznać, że to przykład dla wielu osób zdumiewający. Oczywiście proszę nie uważać, że świadczy on o powszechnie występującym problemie. Nie, absolutnie nie. Ale to nigdy nie powinno mieć miejsca i nie pomogą tu poglądy teoretyków, że w takiej sytuacji brak przesłanki do wyłączenia sędziego. Tu po prostu wystarczy zwykła przyzwoitość i etyka zawodowa.

    Odnoszę się do tych przykładów nie po to, aby deprecjonować środowisko sędziowskie, ale wręcz przeciwnie, aby wzmocnić jego autorytet, bo dyskusja o trudnych sprawach jeszcze nikomu nie zaszkodziła. Potwierdzam to, co mówili koledzy na posiedzeniu komisji, bo często otrzymuję sygnały od obywateli, którzy mają problemy chociażby ze zrozumieniem treści orzeczenia. Przecież jasne jest, że rzeczowe ustne uzasadnienie pomaga wszystkim, nie tylko stronom. Jak podkreślił pan przewodniczący, bo takie słowa padły, ustne uzasadnienie rzeczowo zrobione może również odjąć pracy samem sędziemu, jeśli przekona do swojego rozstrzygnięcia, nie mówiąc o tym, że sędzia nie będzie musiał pisać osobiście bądź z pomocą asystentów dziesiątek lub setek stron uzasadnienia. Ta anegdota rzeczywiście odnajduje tutaj zastosowanie, przyrasta nam liczba stron, szczególnie kiedy liczba osób obsługujących się zwiększa, kiedyś wystarczyły dwie, trzy strony. Sama jako aplikantka pisałam dziesięć stron. Dzisiaj to już się po prostu rozrasta przez to nieszczęsne kopiowanie do takich rozmiarów, że jest to absolutnie do niczego niepotrzebne. Oby udało się członkom Krajowej Rady Sądownictwa skutecznie przeprowadzić dyskusję o celowości niepowielania wielokrotnie stanu faktycznego w uzasadnieniach. Nie wiem, na ile to się uda - nie mamy oczywiście takiej mocy sprawczej - ale będziemy trzymać kciuki, panie przewodniczący, żeby to się udało, bo to wszystkim jest bardzo potrzebne.

    Wracając do asesury, to sprawa jest na tyle oczywista i potrzebna, że przytaczanie argumentów, szczególnie w świetle przykładów, które mogą świadczyć o nieprzydatności niektórych osób do wykonywania zawodu sędziego, wydaje się zbędne. Mam nadzieję, że nikogo nie obrażę stwierdzeniem, że najlepiej jest sprawdzić się w boju, a taką próbą jest asesura.

    Ostatnia rzecz, która jest przedmiotem dyskusji, to znalezienie pewnego balansu pomiędzy niezawisłością sędziów a ważną rolą, jaką mają do spełnienia Krajowa Rada Sądownictwa i minister sprawiedliwości. Szczególnie ten ostatni nie powinien być kontestowany przez środowisko sędziów. Nie jest dobrym pomysłem pozbawienie go wszelkich wpływów na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, dlatego porozumienie między organami a sędziami jest czymś zdecydowanie pożądanym. Apeluję do tych wszystkich stron o takie porozumienie.

    Wysoka Izbo! Pozwoliłam sobie na te ogólne refleksje, nie odwołując się do liczb, bo one zostały już przedstawione i świadczą o absolutnej pracowitości członków Krajowej Rady Sądownictwa, jak słyszeliśmy, włącznie z tymi członkami, którzy pochodzą z parlamentu. Notabene nawet nie zdawałam sobie sprawy, że w ubiegłym roku rada pracowała na posiedzeniach plenarnych aż przez 54 dni, to jest naprawdę kawał roboty i to mówi samo za siebie. Wobec tego, panie przewodniczący, zresztą nie będę odosobniona w swojej ocenie jako reprezentantka klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, z dużą satysfakcją i aprobatą przyjmuję informację z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w roku 2013. Dziękuję bardzo. (Oklaski)