20 punkt porządku dziennego:

Informacja z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2012 roku (druk nr 1448) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 1557).

Poseł Patryk Jaki:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Panie Przewodniczący! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić opinię Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska na temat przedmiotowego sprawozdania.

    Wysoka Izbo! Krajowa Rada Sądownictwa to organ konstytucyjny, który stoi na czele niezawisłości sądów, jak jest napisane w konstytucji, ale ma też największy wpływ na kształt polskiego sądownictwa, chociażby poprzez prerogatywę, najważniejszą kompetencję nominacyjną w opisywanym wymiarze. Krajowa Rada Sądownictwa ma niezwykle szerokie kompetencje, jeżeli chodzi o dyscyplinowanie sędziów, m.in. poprzez nominację głównej osoby, która decyduje o tym, jaki będzie dalszy bieg spraw, co do których są składane skargi. Jednocześnie Krajowa Rada Sądownictwa reprezentuje całe sądownictwo. W związku z tym nie da się ukryć, jak już się to pojawiało w wypowiedziach wielu moich przedmówców, że jest to doskonała okazja do dyskusji nie tylko na temat działalności samej Krajowej Rady Sądownictwa, ale również całego wymiaru sprawiedliwości. Jak oceniają siebie Krajowa Rada Sądownictwa i generalnie cały wymiar sprawiedliwości, słyszeliśmy z ust pana przewodniczącego i widzimy to w opracowaniu, tzn. Krajowa Rada Sądownictwa i cały wymiar sprawiedliwości oceniają siebie dobrze, uważają, że wszystko jest w porządku. Problem polega tylko na tym, że tak samo nie myślą Polacy. Warto tutaj odnieść się do badań CBOS, o których państwo już mówiliście, ale nie zaznaczyliście najważniejszego w mojej ocenie akcentu, tzn. tego, że jedna piąta Polaków dobrze ocenia funkcjonowanie sądów, a aż 61% ma złą opinię o tym wymiarze działalności polskiego państwa. Czyli jeżeli, państwo sędziowie, bylibyście oceniani według takich samych kryteriów jak politycy, jak to jest choćby w Stanach Zjednoczonych, gdzie wybór sędziów w znacznej mierze jest powszechny, większość was musiałaby niestety opuścić stanowiska. Musimy dzisiaj bardzo poważnie o tym porozmawiać. Ja również oceniam fatalnie trzecią władzę w naszym kraju i fatalnie oceniam wymiar sprawiedliwości. Uważam, że polski wymiar sprawiedliwości to jest jedna z najważniejszych patologii polskiego państwa, która świadczy o słabości znacznej części polskich instytucji.

    Żeby nie być gołosłownym, podam kilka bardzo konkretnych przykładów. Skandaliczne wyroki: Pruszków na wolności, Sawicka na wolności, Kociołek na wolności, fatalny i skandaliczny proces dotyczący kopalni Wujek, opisywane bardzo szeroko w prasie niszczenie uczciwych przedsiębiorców, czego pewnego rodzaju egzemplifikacją był słynny film, wydany bodajże rok temu, ˝Układ zamknięty˝, który przedstawia, jak precyzyjnie niszczono uczciwego przedsiębiorcę. Jednocześnie możemy podać wiele przykładów absolutnej hańby wymiaru sprawiedliwości, trzeciej władzy, takich jak np. sędzia na telefon, sprawa sędziego Tulei, który uznał ściganie korupcji za metody stalinowskie. Podawał tutaj wcześniej pan marszałek Zych przykłady fatalnego orzekania w sprawach, które budzą bardzo wiele emocji, np. w sprawach dotyczących gwałtów, w których podwójnie, w recydywie, daje się wyroki w zawieszeniu. Te osoby wychodzą i dalej dokonują gwałtów, a jednocześnie w więzieniu trzyma się sporą liczbę rowerzystów. To są przykłady na to, że ta instytucja po prostu nie działa dobrze. Mogę też podać kolejne przykłady kompromitacji wymiaru sprawiedliwości i sądownictwa, jak chociażby sprawa Amber Gold, w której w pierwszej instancji sędzia, który miał zbadać prawidłowość finansów Amber Gold, za dowód na to, że wszystko gra w finansach tej kontrowersyjnej firmy, przyjął ulotkę firmy Amber Gold, w której było napisane, że jednak wszystko, jeżeli chodzi o jej finanse, jest w porządku. Takich przykładów można byłoby mnożyć bardzo dużo, Wysoka Izbo.

    Jeżeli chodzi o ocenę Polaków, to powiedziałem o tej ogólnej, która jest fatalna, podobna do tego, jak oceniają oni polskich polityków - taką ocenę jest rzeczywiście trudno zdobyć, trzeba się bardzo napracować, tak jak pan sędzia Tuleya. Porozmawiajmy jednak również o szczegółowej analizie CBOS na temat pracy polskich sędziów. Przytoczę kilka najważniejszych elementów tych badań, dotyczących tego, co z tej analizy wynika. Na przykład na pytanie: Jak w oparciu o własne doświadczenia ocenia pan działalność sądów, aż 48% ankietowanych odpowiada, że źle. Kolejne pytanie trzeba uznać za niezwykle ciekawe: Do której instytucji miałby pan większe zaufanie - i tutaj wymieniony jest polski sąd i Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Jak myślicie, Wysoka Izbo, szanowni państwo, do której instytucji Polacy mają większe zaufanie? 72% do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, tylko 14% do polskiego sądu. To jest właśnie ocena państwa działalności.

    Niestety Krajowa Rada Sądownictwa ponosi znaczną, nie całą, trzeba to uczciwie powiedzieć, ale znaczną część odpowiedzialności za to, jak dzisiaj wygląda sądownictwo w naszym kraju. Wynika to, tak jak wspomniałem na samym początku, z uprawnień konstytucyjnych tego organu. Dlatego kiedy przeglądam, tzn. czytam ten dokument, który państwo przygotowaliście, razi mnie to, że nie przygotowaliście państwo żadnej propozycji reformy wymiaru sprawiedliwości, który jest tak fatalnie oceniany przez obywateli, a to, co np. powtarzacie państwo w dokumencie dwa albo trzy razy, to jest kwestia podniesienia pensji sędziów, braku waloryzacji. To dzisiaj nie jest najważniejsza sprawa dla Polaków. Dlatego w ocenie Solidarnej Polski potrzebna jest bardzo poważna refleksja i bardzo poważna debata na temat funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, w tym tak ważnego organu jak Krajowa Rada Sądownictwa.

    Solidarna Polska przygotowała nowy projekt polskiej konstytucji, nowelizację polskiej konstytucji, w której przedstawiamy nowe propozycje, które, jesteśmy przekonani, byłyby w wielu przypadkach odpowiedzią na oczekiwania Polaków. Polacy wobec wymiaru sprawiedliwości mają znacznie większe wymagania, bo jeżeli tylko 20% ocenia was dobrze, a wy jesteście z siebie zadowoleni, to chyba musimy zacząć rozmawiać znacznie poważniej o sprawach polskiego państwa, o kondycji polskiego państwa, o kondycji instytucji polskiego państwa. Dziękuję bardzo. (Oklaski)