6 punkt porządku dziennego:

Poseł Wincenty Elsner:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już na wstępie powiem, że Klub Poselski Ruch Palikota poprze tę ustawę i będzie za skierowaniem jej do dalszych prac w komisjach, mimo że nie wierzymy w jej skuteczność. Być może choć w minimalnym stopniu przyczyni się do polepszenia zasad funkcjonowania w Polsce przedsiębiorców, szczególnie małych przedsiębiorców. Tylko dlatego warto poprzeć tę ustawę.

    Jak czytamy, ustawa ma za zadanie zlikwidowanie problemu zatorów płatniczych przez instrumenty wspomagające zmniejszanie opóźnień w zapłacie należności oraz dyscyplinujące strony do stosowania krótkich terminów zapłaty. Jakież to instrumenty? Co prawda już na samym początku uzasadnienia czytamy, że instrumenty te przyczynią się do zmniejszania opóźnień w zapłacie należności. Na końcu propozycje zawarte w ustawie powinny przyczynić się w znacznej mierze do ograniczenia problemu zatorów płatniczych. Niemniej myślę, że te sformułowania pozostaną pobożnymi życzeniami, jedynie pobożnymi życzeniami twórców tej ustawy zarówno na poziomie unijnym, jak i na poziomie polskim. Myślę, że tego typu ustawy zarówno przez urzędników brukselskich, jak i urzędników polskich, wdrażających te dyrektywy, pisane są głównie po to, aby mieć czyste sumienie, że dba się o przedsiębiorców i stara się im w jakiś sposób pomagać.

    Czy 16 marca nastąpi przełom? Nie, na pewno nie nastąpi przełom, dlatego że ta ustawa nie wprowadza zasadniczych, bardzo istotnych zmian w stosunku do ustawy, która funkcjonowała od 2003 r. Tak jak piszą sami wnioskodawcy, ustawa ta generalnie nie sprawdzała się i generalnie miała niewielki wpływ na likwidację czy zmniejszenie zatorów płatniczych. Poza tym przy okazji tego 6 marca - bardzo krótki termin vacatio legis, biorąc pod uwagę cały cykl, który ustawa będzie musiała jeszcze przejść, czyli procedowanie w Sejmie, Senacie, ewentualnie powrót, podpis prezydenta - bardzo niewiele czasu zostanie na wdrożenie tej ustawy. Jak zwykle prawo unijne jest u nas wdrażane w ostatnim z możliwych momentów, jeżeli już nie po czasie.

    Czy jest w ogóle problem z zatorami płatniczymi? Na pewno tak. Sami wnioskodawcy piszą, że według przeprowadzonych badań przez Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej i Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych tylko 11,4% polskich firm nie deklarowało kłopotów z otrzymaniem zapłaty za sprzedane towary i usługi, a według raportu BIK 79% ankietowanych przedsiębiorców uznało nieterminowe regulowanie płatności za poważną przeszkodę w wykonywaniu działalności gospodarczej w Polsce.

    Zresztą ustawa ustawą, ale nawet sama ustawa zawiera zapisy pozwalające bardzo łatwo ominąć stosunkowo restrykcyjne inne artykuły tej ustawy. Przytoczę tutaj art. 7 ust. 2 mówiący, że termin zapłaty określony w umowie nie może przekroczyć 60 dni, chyba że strony wyraźnie ustalą inaczej, pod warunkiem że ustalenie to nie jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym celem umowy lub zasadami współżycia społecznego oraz jest obiektywnie uzasadnione, biorąc pod uwagę właściwość towaru lub usługi.

    Zasady współżycia społecznego to był taki klucz, wytrych każdej ustawy. Nie było chyba w latach minionych, peerelowskich ustawy, która nie odwoływałaby się do zasad współżycia społecznego. Kto i w jaki sposób będzie weryfikował, czy umowa podpisywana przez kontrahentów jest sprzeczna ze społeczno-gospodarczym celem umowy lub zasadami współżycia społecznego? Pod ten paragraf, pod ten artykuł będzie można podciągnąć każdą umowę, która nie będzie spełniała warunków płatności 30-dniowego czy 60-dniowego terminu.

    Jaka jest możliwość faktycznej pomocy przedsiębiorcom i faktycznej likwidacji zatorów płatniczych? Metoda kasowa - jako Ruch Palikota mówiliśmy o tym wielokrotnie i powtarzamy po raz któryś - metoda kasowa, ale metoda kasowa powszechna, tak aby nie dotyczyła tylko małych i średnich przedsiębiorców, bo wówczas ci mali i średni przedsiębiorcy - wiemy to z praktyki - będą dyskryminowani na rynku w relacjach z dużymi kontrahentami. Poza tym metoda kasowa nie tylko w VAT, metoda kasowa w PIT, w CIT, wówczas dowodem księgowym nie będą faktury, o których tu bardzo dużo napisano i których zasady przesyłania, otrzymywania, kwitowania w sposób bardzo restrykcyjny określono, tak że niedawno w ustawie wprowadzaliśmy ułatwienia. Ta ustawa wprowadza utrudnienia dotyczące obrotem fakturami. Przy metodzie kasowej jedynym dowodem księgowym, najważniejszym dowodem księgowym, zawsze będzie wyciąg księgowy. No i sprawnie funkcjonujące sądy, o tym była już mowa, to drugi warunek likwidacji zatoru.

    Tak jak powiedziałem, Ruch Palikota mimo wszystko, licząc, że choć w minimalnym stopniu ta ustawa przyczyni się być może do polepszenia zasad funkcjonowania przedsiębiorców, szczególnie małych i średnich, w Polsce, popiera przekazanie tej ustawy do dalszych prac w komisji. Dziękuję. (Oklaski)