8 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2011 (druk nr 444) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 452).

Poseł Józef Zych:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Kiedy w roku 1997 przystępowaliśmy do dyskusji nad projektem ustawy o ochronie danych osobowych, braliśmy pod uwagę doświadczenia całego poprzedniego okresu i nieprawidłowości, a także błędy i naruszenia prawa, jakie w tym zakresie miały miejsce. Jednym z tych zagadnień było zagadnienie dotyczące przede wszystkim sfery wolności, danych osobistych, a w tej płaszczyźnie problem bardzo drażliwy, mianowicie problem podsłuchów. Wszystkie dane prezentowane w Sejmie wskazywały wtedy, że na tej płaszczyźnie były ogromne nieprawidłowości. Wydawało się, że w tej ustawie z 1997 r. uregulujemy problem ochrony danych osobowych w taki sposób, że zagwarantujemy, iż w przyszłości nie będzie tego typu nieprawidłowości. Kiedy na poprzednim posiedzeniu Sejmu była rozpatrywana informacja rzecznika praw obywatelskich, wśród poruszanych bardzo istotnych zagadnień był problem stwierdzonych nieprawidłowości dotyczących właśnie podsłuchów. Analizowaliśmy, ile instytucji jest dziś uprawnionych do stosowania podsłuchów. Jeżeli przyjmiemy te dane dotyczące liczby billingów żądanych przez różnego rodzaju służby, trzeba powiedzieć, że w Polsce jest to już tragedia.

    Polskie Stronnictwo Ludowe i jego klub od wielu lat domagały się jednoznacznie, aby ograniczyć możliwość przechowywania billingów w sposób dobrowolny, aby określić ten czas i aby nie było swobodnego dostępu do tych danych, a wiemy, że to jest sprawa kluczowa. Zatem dzisiaj przed Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej stoi bardzo poważne zagadnienie. Jeżeli mamy przystąpić do znowelizowania ustawy o ochronie danych osobowych, a to jest konieczne, trzeba przede wszystkim przeprowadzić interdyscyplinarne badanie w innych dziedzinach, gdzie następuje naruszenie prawa, i doprowadzić do tego, żeby Polska deklarująca, że jest państwem demokratycznym, i będąca takim państwem rzeczywiście zachowywała normy demokratyczne.

    W dniu wczorajszym, przy omawianiu jednej ze zmian Kodeksu postępowania karnego, dyskutowaliśmy na tej sali o problemach związanych z wymiarem sprawiedliwości. Na każdym odcinku wychodzą nieprawidłowości. Podstawową sprawą jest to, aby prawo było przede wszystkim przestrzegane, aby nie było możliwości rozszerzania interpretacji w przepisach wykonawczych, o czym tutaj koledzy mówili. Kolega z PiS w pewnym momencie powiedział, że te sprawozdania z dwóch lat, które były połączone, właściwie świadczą o tym, że obecna koalicja nie przywiązuje większej wagi do tego zagadnienia. Otóż przypomnę, że ustosunkowując się do tamtego sprawozdania, podnosiłem, że jest rzeczą niedopuszczalną, żeby tak istotne dane, jak te przekazywane przez głównego inspektora ochrony danych osobowych, były rozpatrywane łączenie i z opóźnieniem, a więc to nie jest tak. Dostrzegamy jeden bardzo istotny problem. Trzeba wyciągać wnioski, a to sprawozdanie jest bardzo pouczające. Problem tylko w tym, abyśmy potrafili z tego sprawozdania wyciągnąć właściwe wnioski.

    Dzisiaj, przed zmianą tejże ustawy, zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego trzeba przeprowadzić pełną analizę pod kątem przepisów i ich wykonania. Wtedy dopiero możemy mówić, gdzie i w jakich dziedzinach należy przepisy nowelizować. Uważam, że te dane, które przedstawił nam pan minister, mogą rzeczywiście skutecznie służyć do przygotowania bardzo wnikliwej analizy. Są takie dziedziny, w przypadku których zakładaliśmy, że te dane osobowe, kluczowe dla obywatela, będą przestrzegane, bo już są gwarancje. Dzisiaj analiza wskazuje w sposób jednoznaczny, o czym była już mowa, że są takie dane uznawane za tajne specjalnego znaczenia, oczywiście poza tą ustawą, które nie mają żadnego znaczenia, jeśli chodzi o ochronę.

    Nie ma takich danych, które by nie przeciekały, nie wypływały. Proszę bardzo, są dane wypływające z prokuratury, w związku z różnymi postępowaniami karnymi itd. Co to jest? To jest zjawisko groźne i wskazujące na jedną rzecz: że ładnie mówimy o ochronie danych, jednak gorzej jest ze stosowaniem, a jeszcze gorzej - z egzekwowaniem prawa i odpowiedzialności tych, którzy je stanowią.

    Panie ministrze, jest jedna bardzo istotna dziedzina dla naszych obywateli, a mianowicie dziedzina ubezpieczeń grupowych, życiowych, odpowiedzialności cywilnej itd., w której zachowanie danych, ścisłe przestrzeganie tego, o wypadkach, a szczególnie o obrażeniach, chorobach itd., jest sprawą bardzo czułą. Chcę powiedzieć, że takim dobrym przykładem, który pokazuje, że traktuje się poważnie przepisy o danych osobowych, jest Polska Izba Ubezpieczeń, która obowiązkowo zrzesza wszystkie zakłady ubezpieczeń. Otóż ta izba dla potrzeb wszystkich zakładów ubezpieczeń - przypomnę, że w Polsce działa 75 zakładów ubezpieczeń, a ponad 500 prowadzi działalność ubezpieczeniową, nie mając siedziby - wydała kodeks dobrych praktyk w zakresie ochrony danych osobowych w ubezpieczeniach. Bardzo wnikliwie przeanalizowałem ten kodeks z dwóch punktów widzenia: z punktu widzenia ustaw obowiązujących, a jest kilka dotyczących ubezpieczeń, i z punktu widzenia właśnie ustawy. Gdyby inne instytucje i zakłady tak podchodziły do zagadnienia ochrony danych, to mielibyśmy pewnie o wiele mniej przykładów naruszeń, bo jest to wskazywanie praktyczne, jak należy się zachowywać.

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wczoraj w czasie analizy przepisów, w czasie dyskusji nad Kodeksem postępowania karnego wyszedł jeden problem. W Polsce od 60 lat obowiązywał przepis o zwrotach kosztów sądowych, oparty na dekrecie Bolesława Bieruta. Zastanawialiśmy się nad tym, jak to się dzieje, że sądy stosowały te przepisy i przez tyle lat nikt nie potrafił nawet zwrócić uwagi na to, z jakiego okresu jest to dekret, oprócz tego, że jest on krzywdzący dla świadków, biegłych itd. Wtedy postulowaliśmy jedną rzecz, wnosiłem o to, żeby w Sejmie odbyła się debata na temat analizy obowiązujących przepisów i debata nad tym, jak stosować prawo i jaki powinien być udział w legislacji.

    Kolega z PiS słusznie mówił o tym, że pan minister i jego urząd powinien wnioskować o zmianę przepisów, ale to nie jest zadanie samego pana ministra. Jeżeli z tego sprawozdania wyciągniemy odpowiednie wnioski, to przede wszystkim odpowiednie instytucje, które mają inicjatywę ustawodawczą, powinny się tego podjąć i zwrócić się właśnie do głównego inspektora, aby uczestniczył w tym procesie i wskazywał te dziedziny, które jego zdaniem są zagrożone, które powinny ulec zmianie. Oczywiście pan inspektor, pan minister o tym mówi. To jest oczywiste i widzimy w poszczególnych rozdziałach, że tak jest.

    Wysoki Sejmie, dopóki nie będziemy potrafili przekuć tych wszystkich informacji, sprawozdań, a jest ich wiele składanych w Sejmie, w bezpośrednie wnioski wynikające i bezpośrednią analizę (Dzwonek) i szybko reagować, dopóty będziemy mieli trudny problem i ciągle będziemy wracać do tego, że są przepisy, które wymagają zmiany, które są nieskuteczne. Po prostu będziemy niejako w jednym miejscu.

    Dlatego też Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego dziękuje panu ministrowi, uważa, że spełnia on pozytywną rolę. Panie ministrze, jest tylko jedna rzecz: musimy wspólnie wskazywać i szybko dążyć do rozwiązywania kluczowych spraw dotyczących właśnie naszego społeczeństwa.

    Dziś w debacie zaznaczyły się też pewne problemy interpretacyjne. To nie jest tak, jak się komuś wydaje, że można do czegoś przystąpić i to analizować - od konkordatu po ustawy, rozporządzenia itd.

    Oczywiście jest jedno państwo, państwo polskie, w którym wszyscy mają stosować się do zasad i prowadzenia szkół, i przedszkoli, itd. Myślę, że tak jest, tylko że czasami patrzy się z różnych punktów widzenia, a nie pryncypialnie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)