5 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 329 i 369).

Poseł Henryk Smolarz:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera propozycje zmian ustawowych przedstawionych w sprawozdaniu Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu zabezpieczenia społecznego (druk nr 369), a także przedkłada propozycje zmian do ustawy. Mamy nadzieję na dalsze prace w trakcie posiedzenia komisji.

    Jak wielokrotnie wspominaliśmy, reformę systemu emerytalnego zaproponowaną przez premiera Donalda Tuska uważamy za ważny element stabilizacji finansów publicznych. Zdajemy sobie sprawę z kontrowersji, jakie wzbudza plan zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn oraz podniesienia go do 67 lat. Wiemy też, że nowe, zaproponowane przez rząd regulacje prawne nie cieszą się akceptacją większości Polaków, a mimo to gotowi jesteśmy je poprzeć.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 1998 r. politycy koalicji Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności bezkrytycznie zachwalali ówczesną reformę systemu emerytalnego, używając przy tym podobnych jak dziś argumentów. Wielu tych samych, co prawda starszych o kilkanaście lat niezależnych ekspertów, publicystów i dziennikarzy zachęca dziś rządzących, by śmielej cięli koszty, ograniczali przywileje i konsolidowali finanse publiczne. Nie jest to zadanie trudne, zwłaszcza gdy nie trzeba ponosić konsekwencji podjętych decyzji. Dobrze byłoby, abyśmy o tym pamiętali, pracując nad rządowymi propozycjami.

    Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego przestrzega przed opiniami osób, które w przeszłości wielokrotnie dowiodły, iż zbyt często się mylą. Doświadczenia 20 lat reformowania państwa uczą, że jest to trudny, nie zawsze wolny od błędów proces. Uwaga ta dotyczy zwłaszcza zmian w systemie emerytalnym. Wielokrotnie powtarzaliśmy: nie byłoby dziś potrzeby reformowania systemu zreformowanego przecież w 1998 r., gdyby spełniły się ówczesne, jakże obfite obietnice.

    Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że obecne rządowe propozycje zmian to nie koniec, lecz początek zmian, których celem jest budowa nowoczesnego i sprawiedliwego systemu zabezpieczeń społecznych...

    (Poseł Elżbieta Rafalska: Dla kogo sprawiedliwy?)

    ...systemu, z którym będzie utożsamiała się większość Polaków.

    (Głos z sali: Utożsamiała?)

    Mechaniczne podniesienie i zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn czy przyjęcie rządowej propozycji zmian w odniesieniu do służb mundurowych może okazać się nietrwałe, jeśli nie zostanie obudowane innymi ustawami, które uczynią warunki pracy w naszym kraju bardziej znośnymi. Uważamy, że po dwudziestu latach reform, oznaczających najczęściej wyrzeczenia, Polakom się to należy. Przypominamy, że opozycja od dawna zapowiada, że jeśli w przyszłości stworzy rząd, wycofa się z reformy, nad którą dziś debatujemy. Zapowiedź tę klub Polskiego Stronnictwa Ludowego traktuje z powagą, bowiem nawet najlepsze prawo nie ostanie się, jeśli obywatele będą mu przeciwni. Z tych powodów pracujemy nad rozwiązaniami, które nazwaliśmy ˝Paktem społecznym˝. Część z nich została już przedstawiona Wysokiej Izbie i liczymy na to, iż zostaną one przyjęte.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zapowiedziane w exposé premiera Donalda Tuska propozycje zmian w systemie emerytalnym wywołały powszechną debatę społeczną, w której dominują głosy krytyczne. Sejm odrzucił w głosowaniu wniosek ˝Solidarności˝ o zorganizowanie referendum. Nie możemy tego nie dostrzegać ani tym bardziej lekceważyć. Dostrzegamy wysiłek związków zawodowych, by przedstawić własne propozycje. Rozumiemy, że ich celem była poprawa, a nie zniesienie proponowanych przez rząd Donalda Tuska zmian. Mamy nadzieję, że w nieodległej przyszłości Sejm pochyli się nad tymi i innymi inicjatywami. Wszak naszym wspólnym celem jest uczynienie polskiego systemu emerytalnego bardziej sprawnym, a przez to trwalszym.

    Przypomnę raz jeszcze, Polskie Stronnictwo Ludowe pracuje nad rozwiązaniami, które nazwaliśmy ˝Paktem społecznym˝. Będziemy je przedstawiali Sejmowi i opinii publicznej. Liczymy, że choć część z nich zostanie przyjęta. Zachęcamy opozycję do podjęcia podobnego wysiłku. Tylko w taki sposób można prowadzić reformy.

    Krytycy zarzucają Komisji Nadzwyczajnej, że pracowała zbyt krótko i nie dano czasu opozycji, by przedstawiła swoje propozycje. Myślę, że nie w tym rzecz. W ostatnich tygodniach i miesiącach byliśmy świadkami wielu publicznych wystąpień, w których politycy i związkowcy wypowiadali się, czasem nazbyt emocjonalnie, w sprawie planów podniesienia wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn oraz innych zmian. Dla nas, ludzi związanych z Polskim Stronnictwem Ludowym, ważne było, że debata ta zainteresowała większość Polaków. Bez względu na poglądy polityczne każdy z nich miał własne zdanie.

    Mamy świadomość, że w przyszłości oceny te będą miały wpływ nie tylko na decyzje wyborcze, lecz także, co o wiele ważniejsze, na kierunek zmian, jakie się wówczas dokonają w naszym kraju. Nie brak przecież głosów, że w Europie kończy się czas polityki wyrzeczeń i zaciskania pasa, że nie da się w nieskończoność obarczać zwykłych obywateli kosztami kryzysu, który nie oni przecież wywołali. Polacy pod tym względem wykazali i nadal wykazują nadzwyczajną cierpliwość, lecz czy możemy zakładać, że będzie tak zawsze? Czy można krytykować społeczeństwo za to, że większość jest przeciw planom podniesienia wieku emerytalnego do 67 lat, że protestują przedstawiciele służb mundurowych? Rzecz nie jest w tym, że Polacy nie chcą pracować, bo przecież chcą, lecz w tym, że w Polsce zbyt często tej pracy nie ma. Nagłośniony przez media przypadek funkcjonariusza CBA, który w młodym wieku skorzystał z przysługującego mu prawa do przejścia na emeryturę...

    (Poseł Tomasz Kaczmarek: Ale to wasi zgłosili.)

    Panie pośle, do pana mówię.

    ...a dziś zasiada w tej Izbie, to na szczęście wyjątek, a nie reguła. (Oklaski) O ile wiem, większość przedstawicieli służb mundurowych pracuje znacznie dłużej i będzie pracowała, jeżeli otrzyma odpowiednio wysokie uposażenie.

    Politycy Polskiego Stronnictwa Ludowego uważają, że problemem nie jest ustawowy wiek, w którym Polacy winni kończyć swą aktywność zawodową, lecz dostępność pracy, wysokość wynagrodzenia...

    (Głos z sali: Powinien pan spłonąć ze wstydu.)

    ...długość urlopów, poziom opieki zdrowotnej i dziesiątki innych czynników mających wpływ na warunki życia nas wszystkich.

    (Głos z sali: Wstyd.)

    To od nich zależy gotowość Polaków do przyjęcia proponowanych przez rząd zmian. Jeśli w swej kampanii wyborczej nowy prezydent Francji François Hollande daje do zrozumienia, że obniży wiek emerytalny do 60 lat, to możemy uznać to za fanaberię. Lecz kto wie? Być może Hollande wskazuje kierunek, w którym pójdą inni europejscy politycy. I co się stanie z polskim rynkiem pracy? Kto nas zapewni, że młodzi Polacy nie zagłosują nogami i nie wyjadą do Francji, Niemiec, Norwegii, Holandii czy każdego innego kraju...

    (Poseł Elżbieta Rafalska: Już wyjechali.)

    ...w którym po prostu są znośniejsze warunki życia, w którym zdobycie dla dziecka miejsca w żłobku czy w przedszkolu nie jest wyzwaniem.

    (Głos z sali: A kto jest koalicjantem?)

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Starzeją się nie tylko Polacy, lecz także nasi bogatsi sąsiedzi. Jaka czeka nas przyszłość, jeśli setki tysięcy młodych Polaków zdecyduje się emigrować, ponieważ uznają, że warunki pracy i płacy są lepsze u sąsiadów niż w ojczyźnie?

    (Głos z sali: Dlatego podnosicie wiek emerytalny?)

    Niektórzy niezależni ekonomiści ostrzegają, że wkrótce znów przyjdzie nam podnosić wiek emerytalny, tym razem do 70 lat. Jeśli bezrobocie w Polsce nadal będzie się utrzymywało powyżej 10%, to kto wie, czy nie będziemy musieli tego uczynić.

    (Głos z sali: No tak.)

    Walka z bezrobociem to jedno z wielu wyzwań, które stoją przed nami. Tym razem należy je potraktować poważnie.

    Warto też zauważyć, że w trakcie dyskusji nad propozycją podniesienia i zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn zaczęto mówić o problemie tzw. umów śmieciowych. Jest to kolejny problem, który musimy szybko rozwiązać, bo jeśli tego nie uczynimy, Fundusz Ubezpieczeń Społecznych będzie odczuwał negatywne konsekwencje przyjętych niegdyś zmian. Jeśli ktoś nie wierzy, odsyłam go do opracowań Ministerstwa Finansów.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc swoje wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, jeszcze raz chcę podkreślić (Oklaski), że wspieramy zarówno rządowe propozycje, jak i stanowisko Komisji Nadzwyczajnej zawarte w druku nr 369. Traktujemy to jako początek zmian, które uczynią system emerytalny w naszym kraju bardziej wydajnym, przyjaznym dla Polaków. Dziękuję. (Oklaski)

    (Głos z sali: Co innego mówicie, co innego robicie.)