15 punkt porządku dziennego:

Informacja Rady Ministrów o realizacji działań wynikających z ˝Krajowego programu przeciwdziałania narkomanii˝ w 2010 roku (druk nr 36) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 231).

Poseł Tomasz Latos:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko komisji zawarte w druku nr 231 dotyczące informacji o realizacji działań wynikających z ˝Krajowego programu przeciwdziałania narkomanii˝ w 2010 r. (druk nr 36).

    Informuję Wysoką Izbę, że po rozpatrzeniu wspomnianego dokumentu na posiedzeniu komisji w dniu 15 marca komisja wnosi o przyjęcie powyższej, wspomnianej przeze mnie informacji.

    Cieszę się, że nieomal tradycją stało się to, że co roku mam przyjemność reprezentować Komisję Zdrowia przy sprawozdawaniu tego tematu i że zawsze to sprawozdanie, mimo dość gorącej i burzliwej dyskusji, przyjmowane jest przez komisję, a następnie taka rekomendacja jest przedstawiana Wysokiej Izbie.

    Gwoli pewnej precyzji chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że w dyskusji rzeczywiście przedstawiono w sposób szczególnie wnikliwy kwestie związane z profilaktyką. W imieniu rządu, oprócz pana ministra Aleksandra Soplińskiego, który brał udział w posiedzeniu komisji, przedstawiła tę sprawę zastępca dyrektora Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii pani Bogusława Bukowska. I tutaj, cytując stenogram komisji, chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że, jak dowiedzieliśmy się, samorządy przede wszystkim skupiają się na tym, aby obejmować oddziaływaniami profilaktycznymi młode osoby zagrożone używaniem narkotyków. Są to głównie działania z zakresu tzw. profilaktyki uniwersalnej, czyli rzeczywiście adresowane do wszystkich tych, którzy jeszcze nie mają problemów z narkotykami, nie eksperymentują, niemniej ze względu na sytuację we współczesnym świecie, kiedy pewne kanony związane z używaniem narkotyków są szeroko propagowane, te wysiłki są kierowane na to, aby młodzież nie podejmowała tych ryzykownych decyzji.

    Drugim istotnym obszarem działań w zakresie profilaktyki podejmowanych w poprzednich latach i kontynuowanych właśnie w roku 2010 są działania z zakresu tzw. profilaktyk selektywnej i indykatywnej adresowane w szczególności do tych osób, które już przeszły inicjację narkotykową. To jest niezwykle ważny filar profilaktyczny, a więc krajowe biuro i Ministerstwo Zdrowia od wielu wkładają, jak nas poinformowano, wiele wysiłku w to, aby właśnie ten filar w szczególny sposób promować. Ponieważ chcemy mówić w Polsce o tym, że mamy profilaktykę spójną i wszechstronną, niewątpliwie należy kłaść duży nacisk na to, żeby do młodzieży, która już eksperymentuje, już miała pierwsze kontakty z narkotykami, także były adresowane odpowiednie programy profilaktyczne. I to w ramach krajowego programu w roku 2010, jak i w poprzednich latach było systematycznie realizowane.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym też poinformować, że - zresztą wspomniał o tym pan minister - pewną część tematyki poświęcono jak zwykle leczeniu substytucyjnemu. Należy podkreślić, że w roku 2010 leczeniem substytucyjnym było objętych ok. 2200 pacjentów. W Polsce działa 25 takich programów, przy czym 7 prowadzonych było przez Służbę Więzienną. W dalszym ciągu trwają różnego rodzaju konsultacje, uzgodnienia i działania, które zmierzają do tego, aby leczenie substytucyjne było w szerszym zakresie dostępne dla pacjentów. Należy także wspomnieć o oddziaływaniach rehabilitacyjnych i leczniczych prowadzonych także wobec osób, które przebywają w zakładach karnych. Tej sprawie również poświęciła część wystąpienia pani dyrektor.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć o innych kwestiach, o których dyskutowano w czasie posiedzenia komisji. Posłowie dość mocno stawiali kwestię, była dość ożywiona dyskusja na ten temat, stosowania narkotestu przez policję.

    Mamy do czynienia z sytuacją taką, że, jak nam relacjonowano, podczas kontroli, również tych rutynowych, kiedy kierowcy poddawani są zarówno testom na zawartość alkoholu, jak i narkotestom, okazuje się, że ok. 2-2,5% osób kontrolowanych w ciągu ostatnich kilku dni zażywało narkotyki. Sytuacja jest niewątpliwie niepokojąca. Gdyby patrzeć tylko na te bezwzględne dane procentowe, mogłoby się okazać, że więcej jest osób przy okazji tego typu kontroli przyłapanych na zażywaniu narkotyków niż na spożywaniu alkoholu. Oczywiście w przypadku alkoholu mamy możliwość stwierdzenia jedynie poziomu alkoholu, który był spożywany kilka, kilkanaście godzin przed wspomnianą kontrolą, a w przypadku narkotyków jest to kilka dni, więc tutaj te dane mogą się różnić, niemniej jednak posłowie podkreślali wagę zajęcia się może w większym stopniu niż do tej pory właśnie tą tematyką.

    Pojawiała się także kwestia narażenia na zakażenie wirusem HIV, a także kwestie związane z dopalaczami. My rozpatrujemy, o czym muszę przypomnieć Wysokiej Izbie, sprawozdanie za rok 2010, natomiast pewne działania również ustawowe zostały przyjęte przez Wysoką Izbę w roku 2011. Stąd też, jak rozumiem, w kolejnym sprawozdaniu właśnie efekty kontroli i wprowadzenia bodajże dwukrotnej nowelizacji ustawy dotyczącej dopalaczy będziemy mogli oceniać za rok, przy okazji kolejnego sprawozdania.

    Przedstawiano też kilka szczegółowych rekomendacji. Myślę, że - jeżeli pan marszałek pozwoli - warto chociażby odnieść się do...

Poseł Tomasz Latos:

    ...tytułów wspomnianych rekomendacji.

    Tak więc, panie marszałku, Wysoka Izbo, rekomendacje wynikające z programu obowiązującego w latach 2006-2010, który w roku 2010 został zakończony - i, jak rozumiem, na podstawie wspomnianych rekomendacji prognozowano i przygotowano program na lata 2011-2016 - były następujące:

    Po pierwsze, wzmocnienie postaw prozdrowotnych ogółu społeczeństwa poprzez edukację publiczną dotyczącą konsekwencji zdrowotnych, społecznych i prawnych używania środków odurzających, substancji psychotropowych oraz środków zastępczych.

    Po drugie, wzmocnienie działań służących podniesieniu jakości oddziaływań profilaktycznych. Tutaj wspomniana niska skuteczność programów profilaktycznych związana jest, poza niedostatecznym poziomem finansowania, z błędną konstrukcją programów, słabą jakością ich realizacji i niedostatecznym przygotowaniem realizatorów.

    Trzecią rekomendacją jest zwiększenie dostępności programów profilaktycznych o udowodnionej skuteczności w rozwiązywaniu problemu używania narkotyków, w szczególności programów adresowanych do uczniów szkół gimnazjalnych oraz programów wczesnej interwencji wobec młodzieży używającej narkotyków.

    Po czwarte, wzmocnienie współpracy z samorządem terytorialnym w kwestii upowszechniania rekomendowanych programów w związku z odpowiedzialnością samorządu terytorialnego za kształtowanie i realizację strategii przeciwdziałania narkomanii na poziomie wojewódzkim i lokalnym oraz finansowanie szkół.

    Po piąte, kwestia rozwoju lecznictwa substytucyjnego - tego, o czym wspomniałem chwilę wcześniej.

    Po szóste, zapewnienie dostępności wszelkich metod leczniczych o udokumentowanej skuteczności.

    Siódmą rekomendacją jest zwiększenie nakładów finansowych Narodowego Funduszu Zdrowia przeznaczonych na świadczenia zdrowotne w ambulatoryjnych placówkach leczenia uzależnień,

    Ósmą rekomendacją jest zwiększenie wiedzy personelu, lekarzy, może w szczególności lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, w zakresie problematyki narkomanii. Tak się składa, że poszerzeniem wiedzy w tym zakresie zainteresowany był w większym stopniu personel pielęgniarski niż lekarze pierwszego kontaktu, którzy przy okazji wizyt czy też badań profilaktycznych mogliby prowadzić szerszą edukację na rzecz przeciwdziałania narkomanii.

    Dziewiątą rekomendacją jest wzmocnienie działań służących zwalczaniu nielegalnej przestępczości narkotykowej, w szczególności nielegalnych upraw konopi.

    Dziesiąta kwestia dotyczy wspomnianych już przeze mnie dopalaczy. Jest to wzmocnienie działań służących ograniczeniu dostępności nowych narkotyków, czyli właśnie wspomnianych dopalaczy.

    Jedenasta: intensyfikacja działań mających na celu wzmocnienie zdolności instytucji Polski do uczestniczenia w procesie decyzyjnym na poziomie unijnym i współuczestnictwa w wypracowywaniu kierunków polityki Unii Europejskiej w zakresie ograniczenia zarówno podaży narkotyków, jak i popytu na nie.

    Dwunasta: zwiększenie liczby dużych miast prowadzących zintegrowany, wielowskaźnikowy monitoring problemu narkotyków i narkomanii.

    I wreszcie trzynasta rekomendacja to inicjowanie i promowanie badań z zakresu narkotyków i narkomanii.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeszcze raz powtarzam, że Komisja Zdrowia przyjęła wspomniane informacje bez zastrzeżeń i w takim duchu przedstawiam je Wysokiej Izbie. Dziękuję uprzejmie.