14 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie z realizacji ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce w 2010 roku˝ (druk nr 54) wraz ze stanowiskiem komisji (druk nr 90).

Poseł Tomasz Latos:

    Dziękuję bardzo.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przypadł mi zaszczyt zaprezentowania stanowiska Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec sprawozdania z realizacji ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce w 2010 roku˝, druk nr 54.

    Od razu na wstępie należałoby powiedzieć, że tak naprawdę dyskutujemy o materiałach w jakimś sensie historycznych, dlatego że po roku 2010 dokonały się zasadnicze zmiany, pewien przełom, jeżeli chodzi o walkę z nałogiem i następstwami palenia tytoniu w Polsce. Stało się tak dzięki uchwaleniu ustawy, którą niektórzy nazywali jeszcze rok temu restrykcyjną, w tej chwili nazywana jest już ustawą nowoczesną i taką, jakiej oczekuje się chociażby od kraju w Unii Europejskiej. To jest oczywiście ogromna zasługa wielu środowisk medycznych, oczywiście również głównego inspektora sanitarnego, tym niemniej jednak należy tu podkreślić rolę niektórych propagujących ideę niepalenia profesorów, którzy mają wielkie zasługi, jeżeli chodzi o realizację zarówno tego programu, jak i wprowadzenie tamtej, wspomnianej przeze mnie ustawy.

    Rzeczywiście, warto, tak jak pani przewodnicząca, powiedzieć o pewnych historycznych uwarunkowaniach, dlatego że o ile ta ostatnia nowelizacja przywraca Polskę do kręgu krajów z nowoczesnym podejściem do nałogu palenia tytoniu, to tak naprawdę nadrabiamy czas i wracamy na miejsce, które zajmowaliśmy jeszcze kilkanaście lat temu. Wprowadzając bowiem po raz pierwszy ustawę w roku 1995, wówczas właśnie byliśmy takim liderem w Europie, jeżeli chodzi o walkę z następstwami palenia tytoniu. Warto to podkreślić, bo później, przez tych kolejnych kilkanaście lat, wprawdzie realizowaliśmy różnego rodzaju projekty skierowane czy to do poszczególnych grup zawodowych, czy grup społecznych, czy też do młodzieży, bo te dokumenty również bardzo szeroko przedstawiają, omawiają programy, które są na bieżąco realizowane pod nadzorem głównego inspektora sanitarnego, tym niemniej jednak cały czas tamte działania były bez tej wspomnianej nowelizacji niewystarczające, zwłaszcza że dane są cały czas bardzo niepokojące. Myślę tutaj o tych danych, którymi dysponujemy, sprzed wejścia w życie wspomnianej nowelizacji.

    Otóż, według badań z roku 2009, cały czas wielkim problemem był wysoki poziom - co gorsza, utrzymujący się - jeżeli chodzi o palenie tytoniu przez kobiety. O ile w przypadku mężczyzn, zapewne również w wyniku podejmowanych działań, realizacji programów, to zużycie, liczba osób palących tytoń zmniejszała się, o tyle z niezrozumiałych względów w przypadku kobiet utrzymywała się na stałym poziomie około 25-26%.

    Warto podkreślić, że realizacja programów, np. tutaj omawianego, w przypadku których ważna jest rola zarówno głównego inspektora sanitarnego, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jak i wojewódzkich czy też powiatowych stacji, nie byłaby możliwa bez współpracy ze środowiskami samorządowymi. Tak naprawdę to inicjatywy oddolne stanowią znakomite uzupełnienie działań centralnych. Często samorządy, nie szczędząc grosza, realizują różnego rodzaju projekty lokalne, głównie związane z edukacją dzieci i młodzieży. Choć oczywiście cały czas jest to niewystarczające, na pewno nierównomiernie rozłożone w obrębie całego kraju.

    Warto wreszcie wspomnieć, zarówno w kontekście tego sprawozdania, jak i wspomnianej przeze mnie już kilkakrotnie nowelizacji, o działaniach różnego rodzaju stowarzyszeń, towarzystw, inicjatyw lokalnych. Mogę chociażby wymienić - powiem, że wręcz czuję się zobowiązany do tego, aby ją wymienić - lokalną inicjatywę funkcjonującą w obrębie województwa kujawsko-pomorskiego, którą kieruje pani dr Czajkowska-Malinowska, myślę tu o Fundacji ˝Oddech Nadziei˝. Z jednej strony to dzięki tego typu działaniom mamy szansę na szerszą, pełniejszą realizację celów i przekonywanie do porzucenia tego bardzo szkodliwego dla zdrowia nałogu, a z drugiej strony niewątpliwie pomogło to w takiej szerokiej promocji, nowelizacji, przekonywaniu środowisk, również w parlamencie, do poparcia tamtej inicjatywy. To wreszcie skutkowało spotkaniami przedstawicieli Komisji Zdrowia z przedstawicielami WHO czy realizowaniem różnych inicjatyw na forum lokalnym.

    Jeżeli chodzi o sam projekt, to warto i należy wspomnieć, że współpraca obejmowała oprócz władz lokalnych również inne instytucje pozarządowe, kościoły, placówki oświatowo-wychowawcze, uczelnie, Policję czy straż miejską. Realizowano to w sposób czynny, wdrażając działania edukacyjno-zdrowotne, obchodząc Światowy Dzień Bez Tytoniu czy Światowy Dzień Rzucenia Palenia. Główny inspektor sanitarny przeprowadził i zorganizował również ogólnopolski konkurs na program, logo i hasło w ramach kampanii o tematyce antynikotynowej. Wreszcie można było korzystać z różnego rodzaju pomocy specjalistycznej, również z telefonicznej porady dotyczącej pomocy osobom palącym.

    Te wszystkie działania służą jednemu, za co chcę podziękować panu ministrowi, czyli właśnie temu, aby polskie społeczeństwo było zdrowsze i aby polskie społeczeństwo miało większą świadomość w zakresie szkodliwych dla zdrowia następstw palenia tytoniu, o czym wspomniała przed chwilą pani przewodnicząca Małecka-Libera. Tylko dzięki takiej reklamie możemy w sposób bardziej skuteczny docierać do społeczeństwa i powodować, że mniej osób będzie chorowało, również jeśli chodzi o te następstwa, jak chociażby POChP.

    Wydaje się, że na realizację programu cały czas brakuje środków finansowych. Oczywiście należało przychylić się do tego zdania, że dobrze byłoby, gdyby więcej pieniędzy z akcyzy płynęło właśnie na realizację programu, choćby po to, aby móc prowadzić szerszą i bardziej skuteczną kampanię telewizyjną. Wiemy, że przez środki masowego przekazu można skutecznie dotrzeć do ogółu społeczności, przekazać to w sposób najbardziej przekonujący.

    Klub Prawo i Sprawiedliwość popiera wspomniane sprawozdanie i pozytywnie ustosunkowuje się do niego, wyrażając jednocześnie radość z powodu realizacji wspomnianej już przeze mnie kilkakrotnie nowelizacji, za co również panu ministrowi serdecznie dziękuję.