32 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Stanisław Chmielewski:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dziękuję pani poseł za to, że mogę mówić pierwszy. Chcielibyśmy podnieść problem, który zaistniał akurat na ziemiach, które reprezentujemy, a więc na terenie Wielkopolski, Kujaw, Pomorza i w jakiejś części Mazowsza, chodzi o problem suszy. To wynika z okoliczności, które oczywiście nie do końca są zależne od mieszkańców tych ziem: po prostu tam nie było dużych opadów śniegu, a w okresie wiosennym nie było intensywnych opadów deszczu, tymczasem rolnicy musieli robić swoje i zajmować się określonymi uprawami. Z tego, co wiem dzięki kontaktom z przedstawicielami rolników z gminy Okonek w województwie wielkopolskim, a także z informacji pani poseł Ciemniak, jak i z rozmowy z wojewodą wielkopolskim, ta susza - a przynajmniej jej przejawy - wystąpiła. Dlatego mam podstawowe pytanie, prośbę do pana ministra, aby przedstawił Wysokiej Izbie stan wiedzy na dzisiaj, jeżeli chodzi o ministerstwo rolnictwa. Wiem, iż instytut w Puławach cały czas monitoruje, w oparciu o sieć stacji meteorologicznych, przejawy suszy, ale rolnicy nie do końca rozumieją zasady postępowania, którego prowadzenie jest konieczne, aby stwierdzić fakt zaistnienia suszy i aby w następstwie tego faktu móc uzyskać ewentualne wsparcie ze strony agencji modernizacji rolnictwa.

    Czy system, który dzisiaj funkcjonuje, jest dobry? Czy nie należałoby go zmienić? Rolnicy nie chcą czekać z oceną na etap, można powiedzieć, kiedy uprawy powinny plonować, ponieważ chcieliby efektywnie uprawiać ziemię i w oparciu o tę efektywną uprawę otrzymywać dopłaty z Unii Europejskiej. Stąd moje pytanie: Czy ten system nie wymaga zmiany (Dzwonek), aby był bardziej przyjazny rolnikom i odpowiadać na to, co się dzieje na polach? Dziękuję.

32 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Tadeusz Nalewajk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytanie pana posła, myślę, że warto wspomnieć o klimatycznym bilansie wodnym, bo o tym rozmawiamy. Oczywiście trzeba też zrozumieć rolników, którzy niecierpliwią się w kontekście podwyższania się temperatury i mniejszej ilości opadów. Pan poseł jest z rejonu Piły, jak dobrze pamiętam, to jest północ Wielkopolski, a południe województwa zachodniopomorskiego. Częste są przypadki - także w ostatnim czasie mieliśmy taki przypadek - że, załóżmy, na południu Polski są zalewy, a w tych rejonach jest susza. W pewnym sensie jest to, i Wielkopolska, taki teren, gdzie susza na przestrzeni ostatnich 10 lat występowała najczęściej.

    Co do monitoringu to - tak jak pan poseł wspominał - w imieniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi prowadzi go Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, który jeżeli chodzi o symptomy suszy czy suszę, musi określić tzw. klimatyczny bilans wodny. To jest kwestia ilości opadów, najważniejsza sprawa, ewapotranspiracji, czyli wyparowywania, i kategorii gleby, co jest bardzo ważne. Miałem ostatnio telefony z niektórych województw, że komisje orzekające chodzą z mapami. Chodzi nie o klasę gleby, tylko o kategorię gleby, np. gleba piaskowa, bielicowa, to jest bardzo istotne. Jest to wykonywane od 21 kwietnia do 30 września, oczywiście dla poszczególnych grup roślin, bo w przypadku roślin, co jest dla nich charakterystyczne, są pewne okresy, w których są one szczególnie narażone na brak wody, jak np. zboża w tzw. fazie strzelania w źdźbło, czyli w okresie najbardziej intensywnego rozwoju. Oczywiście na każdym z tych etapów może wystąpić susza, ona nie musi być przez cały ten okres, do 30 września. Ilość opadów jest szacowana na podstawie danych z 354 stacji i posterunków meteorologicznych. Jak pan poseł wspominał, ja również tak myślę i jest to podnoszone przez wójtów, bo wójt występuje do wojewody z wnioskiem o powołanie komisji, to może być nieadekwatne, niereprezentatywne, nawet dla danej gminy czy powiatu, chodzi o liczbę stacji, np. w przypadku województwa zachodniopomorskiego - w którejś komisji to omawialiśmy, pamiętam tę mapę - czy Wielkopolski. Oczywiście, jeżeli ten opis sytuacji, ten klimatyczny bilans wodny ma być dokładniejszy, to trzeba liczyć się z kosztami, bo IUNG korzysta nie tylko z własnych stacji, lecz także ze stacji meteorologicznych COBORU. Tak że to jest w tym kontekście i na podstawie tego są przesyłane komunikaty do gmin. Wójt na tej podstawie ma możliwość wystąpienia do wojewody z wnioskiem o powołanie komisji ds. szacowania. Tylko tu jest pewna kwestia, bo przepis mówi w ten sposób, że w ciągu dwóch miesięcy lub najpóźniej do zbiorów musi być oszacowana strata. Jak mówię, tu jest taki element, że w przypadku gdy występuje susza, jeśli chodzi o zboża, rzepak, dzisiaj wiadomo, że te żniwa są zblokowane, że w jednym miesiącu mamy praktycznie wszystkie rośliny. I tu jest ta kwestia dotycząca zniecierpliwienia co do oszacowania.

    Na dzień dzisiejszy - mam dane zebrane z dnia wczorajszego z województw i z Rządowego Centrum Bezpieczeństwa - jest stwierdzona susza rolnicza w 13 województwach, ale jeżeli chodzi o uprawy zbóż ozimych rzepaku i rzepiku, krzewów owocowych, to są to cztery województwa: łódzkie, mazowieckie, kujawsko-pomorskie i wielkopolskie. Jak widzę mapę Polski, to w przypadku Kujaw czy województwa kujawsko-pomorskiego, załóżmy, uprawy krzewów owocowych w ok. 90% dotknęła susza. W innych województwach jest również rozkład. Natomiast jeśli chodzi o zboża jare, to susza jest stwierdzona na 11% gruntów ornych. Trzeba przypomnieć, że mamy ok. 14 mln ha, w przypadku których rolnicy występują o dopłaty bezpośrednie. A więc w tym przypadku dotyka to dziewięciu województw. Susza jest stwierdzona w 860 gminach, tak jak powiedziałem, w dziewięciu województwach, tj. wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, lubuskim, opolskim, pomorskim, mazowieckim, warmińsko-mazurskim i podlaskim.

    Na dzień dzisiejszy jest powołanych 386 komisji terenowych w województwach: kujawsko-pomorskim - 116, wielkopolskim - 79, warmińsko-mazurskim - 56, mazowieckim - 42, łódzkim - 23, lubuskim - 21, podlaskim - 14, lubelskim - 14, dolnośląskim - 8, opolskim - 9, pomorskim - 2, podkarpackim - 2. Jak mówię, to jest podstawowy element, czyli oszacowanie strat w uprawach rolnych, który pozwoli czy pozwala na jakąkolwiek pomoc, która może być udzielona z ramienia państwa. Chcę powiedzieć, że w przypadku niekorzystnych warunków atmosferycznych - to reguluje przepis unijny - musimy potwierdzić skutki danej katastrofy, zaczynając od powodzi, a kończąc na suszy.

    Natomiast co innego dotyczy drugiego pytania. Jest kwestia tego, że jest plon, a są straty w dochodach, czyli spadki cen. Oczywiście jest cały kompleks spraw, jeśli chodzi o warunki cenowe. (Dzwonek) Jak mówię, nie będę się do tego odnosił. Tak że na dzień dzisiejszy mamy fatalną sytuację, jeśli chodzi o czynności i możliwości, które możemy jako resort uruchomić, zaczynając od kredytów preferencyjnych, a kończąc na dotacji, czyli dofinansowaniu do hektara, jak było w tamtym roku w przypadku porzeczki czarnej, w ramach pomocy de minimis, kiedy kraj korzystał z własnych środków finansowych. Mamy rozporządzenie Rady Ministrów dotyczące funkcjonowania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Mamy taką możliwość.

    Natomiast wprowadziliśmy również nowy mechanizm, który pozwala na to, że jeśli w danym roku jest do 70%, minimum 70% strat w uprawach, co stanowi 30% średniej z ostatnich pięciu lat, 30% strat, to można dofinansowywać również w formie dotacji, notyfikując, czyli powiadamiając Komisję Europejską. Na dzień dzisiejszy - będę mówił o tym również w drugim pytaniu - chcemy wyjść temu naprzeciw, jeśli chodzi o uprawę porzeczki czarnej, ale to jest, tak jak mówię, kwestia drugiego pytania. Dziękuję bardzo.

32 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Grażyna Ciemniak:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! O poziomie suszy w województwie kujawsko-pomorskim pan minister powiedział, ale to tylko potwierdza to, że Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego zajął stanowisko, z wielkim niepokojem obserwując sytuację meteorologiczną, agrometeorologiczną, a przede wszystkim poziom suszy w przypadku gleb, która powoduje straty w rolnictwie. Ta susza jest, jak czytamy w stanowisku Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego, już od kwietnia, była w maju, czerwcu. W związku z tym rolnicy oczekują wsparcia.

    Pan minister przekazał już część informacji, ale miałabym pytanie (Dzwonek): Na jakie szczegółowo wsparcie mogą liczyć poszkodowani rolnicy i w jakim terminie? Dziękuję bardzo.

32 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Tadeusz Nalewajk:

    Zahaczę już o drugie pytanie, bo po prostu nie dam rady tu tego powiedzieć, bo za godzinę mamy spotkanie, drugie spotkanie z producentami porzeczek czarnych. Tak jak mówiłem, w przypadku Kujaw dotyczy to prawie 90% upraw. Kwestia nie dotyczy przede wszystkim straty w plonach, tylko cen za kilogram porzeczek czarnych. Przede wszystkim przetwórstwo decyduje, ile tej porzeczki będzie przerobione i po ile ta porzeczka będzie. Tak jak mówię, chcemy uruchomić w tym kontekście, jeżeli chodzi o porzeczkę czarną, dofinansowanie dla producentów porzeczek w wysokości 800 zł w ramach pomocy de minimis. To byłby podobny mechanizm do tego, jaki był w tamtym roku, czyli nie byłaby to już kwestia szacunku, bo po prostu nie ma na to czasu. Zresztą tu, tak jak powiedziałem, nie ma kwestii straty plonów, tylko jest kwestia straty dochodów. To jest ta różnica.

    Chcę przypomnieć, że w tamtym roku rolnicy złożyli wnioski, jeśli dobrze pamiętam, dotyczące ok. 11 tys. ha upraw. Chcemy to zrobić przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w ramach pomocy de minimis w wysokości 800 zł na podstawie oświadczenia składanego przez rolnika w biurze powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. To jest pierwsza kwestia.

    Natomiast co do innych kwestii, to jak mówiłem, jeśli szacunki pokażą. Myślę, że w niektórych gminach może to ujrzeć światło dzienne. Mówiłem o zmianie przepisów w kontekście funkcjonowania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, o spadku plonów w danym roku do 70%. Byłby to ten drugi mechanizm, który musimy notyfikować, powiadomić o tym Komisję Europejską. Jest taka możliwość.

    Oczywiście jest też to, co jest zapisane ustawowo, począwszy od kredytu preferencyjnego, poprzez różne ulgi stosowane przez prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Agencję Nieruchomości Rolnych. Oczywiście w przypadku Agencji Nieruchomości Rolnych jest to specyficzna sprawa. Rolnik musi sam złożyć wniosek, bo jeśli chodzi o dzierżawę gruntów, to jest to umowa cywilnoprawna, i to jest druga kwestia.

    Trzecia kwestia. Oczywiście najmniej wygodnie jest nam mówić, że wójt, burmistrz mogą rozłożyć to na raty czy umorzyć podatek, ale gmina, umarzając podatek, pozbywa się potencjalnego dochodu. To jest taki trochę miecz obosieczny. Ale pełniłem tę funkcję, wiem, jak się do tego podchodzi. Po prostu pomaga się, nie patrzy się na pewne kwestie. Jak powiedziałem, to są podstawowe elementy, które funkcjonują, oczywiście łącznie z kredytami, które już są udzielone, z założeniem, że każdy kredytobiorca może renegocjować warunki umów kredytowych, występować o to. Jest to zawarte w tymże rozporządzeniu. Dziękuję.