10 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych (druki nr 3106 i 3353).

Poseł Sprawozdawca Grażyna Ciemniak:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych zawarte w druku nr 3353.

    Pierwsze czytanie projektu ustawy z druku nr 3106 odbyło się na posiedzeniu Sejmu w dniu 18 lutego 2015 r. Projekt został skierowany do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Komisja w dniu 4 marca 2015 r. powołała podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia projektu ustawy, której miałam zaszczyt być przewodniczącą. Podkomisja nadzwyczajna rozpatrzyła szczegółowo projekt ustawy na posiedzeniach w dniach 4 i 18 marca oraz 7 kwietnia 2015 r. i przedstawiła Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy. Komisja rozpatrzyła projekt ustawy na posiedzeniu w dniu 23 kwietnia i przedstawia Wysokiemu Sejmowi projekt ustawy zawarty w druku nr 3353.

    Chciałabym podkreślić, że przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy powstał przede wszystkim z konieczności wdrożenia do polskiego prawa przepisów Unii Europejskiej - rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1005/2009 w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 842/2006 w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych, wraz z rozporządzeniami wykonawczymi Komisji do wyżej wymienionych rozporządzeń, jak również wdrożenia art. 6 ust. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2006/40/WE dotyczącej emisji z systemów klimatyzacji w pojazdach silnikowych oraz zmieniającej dyrektywę Rady nr 70/156/EWG.

    W zakresie dotyczącym substancji zubożających warstwę ozonową projektowana ustawa zastąpi obecnie obowiązującą ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową. Natomiast kwestie dotyczące wykorzystania fluorowanych gazów cieplarnianych oraz użytkowania produktów, urządzeń i systemów zawierających te gazy zostaną uregulowane w polskim prawie po raz pierwszy.

    Projektowana ustawa dotyczy personelu i przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie produkcji i usług związanych ze stosowaniem substancji zubożających warstwę ozonową oraz fluorowanych gazów cieplarnianych, a także z obrotem tymi substancjami i gazami oraz produktami, urządzeniami, gaśnicami i systemami zawierającymi je lub od nich uzależnionymi, dla których określa obowiązki oraz zasady funkcjonowania systemu certyfikacji.

    Projekt ustawy określa organy właściwe do wykonywania przepisów dotyczących substancji zubożających warstwę ozonową i fluorowanych gazów cieplarnianych, wprowadza krajowy system certyfikacji, w tym jednostkę certyfikującą personel i jednostkę certyfikującą przedsiębiorców. Ponadto ustawa definiuje jednostki szkolące i jednostki wydające zaświadczenia o odbytym szkoleniu oraz jednostki oceniające personel, które będą przeprowadzać egzaminy, a także Komitet Odwoławczy, do którego zadań należeć będzie rozpatrywanie odwołań w sprawach dotyczących certyfikacji.

    Projekt ustawy ustanawia system zbierania i przekazywania danych niezbędnych do oceny efektywności wypełniania przepisów w odniesieniu do substancji zubożających warstwę ozonową i fluorowanych gazów cieplarnianych na poziomie krajowym. Projektowana ustawa ustanawia także organy kontrolne w zakresie przepisów dotyczących substancji zubożających warstwę ozonową i fluorowanych gazów cieplarnianych, tj. kontrolę przestrzegania przepisów ustawy i rozporządzeń Unii Europejskiej wykonywać będą organy inspekcji ochrony środowiska, z wyłączeniem systemów ochrony przeciwpożarowej oraz gaśnic, gdzie czynności te będą wykonywać organy Państwowej Straży Pożarnej. Natomiast minister obrony narodowej lub organy przez niego wskazane będą prowadzić kontrolę w odniesieniu do statków powietrznych i obiektów o przeznaczeniu wojskowym.

    Projektowana ustawa wprowadza sankcje za nieprzestrzeganie przepisów. Kary będzie wymierzał odpowiednio wojewódzki inspektor ochrony środowiska albo właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej.

    Projektowane przepisy w art. 67 określają również sposoby finansowania niezbędnych działań, prowadzonych w ramach ustawy, ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie prac nad rządowym projektem ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych zostały zgłoszone i przyjęte poprawki, które mają na celu uproszczenie i doprecyzowanie przepisów oraz przyspieszenie wdrożenia przepisów wykonawczych. Posłowie uwzględnili również szereg uwag zgłoszonych przez organizacje branżowe - chodzi o branże klimatyzacyjną, chłodniczą i motoryzacyjną - oraz generalnego inspektora ochrony danych osobowych.

    Wprowadzono udogodnienia dla podmiotów występujących o uzyskanie wymaganych przepisami projektowanej ustawy wpisów do rejestrów prowadzonych przez ministra właściwego do spraw środowiska. Przyjęto istotne uproszczenie dla przedsiębiorstw, którym udzielono autoryzacji na przechowywanie halonów do zastosowań krytycznych. Jeżeli chodzi o przedsiębiorstwa produkujące, stosujące lub wprowadzające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nowe substancje, przedsiębiorstwa stosujące substancje kontrolowane w charakterze substratów oraz przedsiębiorstwa zajmujące się niszczeniem substancji kontrolowanych, dzięki wprowadzonym modyfikacjom na etapie prac komisji zastąpiono trzy rejestry odnoszące się do ww. przedsiębiorstw jednym rejestrem. Są to art. 7, 8 i 9.

    Kolejne zmiany, które wprowadzono na etapie prac komisji i podkomisji - połączono delegacje do wydawania rozporządzeń i w efekcie zmniejszono ich liczbę z 26 do 20. Usprawni to z pewnością i przyspieszy wydawanie aktów wykonawczych, a także przyczyni się do przyspieszenia uruchomienia całego systemu certyfikacji, który dotyczy personelu i przedsiębiorców w zakresie substancji zubażających warstwę ozonową i fluorowanych gazów cieplarnianych. Między innymi wprowadzono poprawkę dotyczącą wydawania jednego zamiast dwóch rozporządzeń określających wymogi w zakresie sprawdzania pod względem wycieków urządzeń i systemów zawierających fluorowane gazy cieplarniane lub substancje zubażające warstwę ozonową oraz zastąpiono trzy inne rozporządzenia jednym, które określa wzory wniosków o wpis do rejestru i udzielenie autoryzacji.

    Chciałabym zwrócić uwagę, jeżeli chodzi o wprowadzone poprzez poprawki zmiany, że uproszczono proponowany przez rząd system kar pieniężnych dla przedsiębiorców i personelu, zmniejszając liczbę stawek z 5 do 3 oraz obniżając wysokość kar pieniężnych z 5 tys. zł do 3 tys. zł oraz z 20 tys. zł do 10 tys. zł. To spowoduje, iż potencjalnie kary będą mniej dotkliwe dla przedsiębiorców, ale adekwatne do naruszeń prawa. Dzięki wprowadzanym agregacjom w zakresie wysokości wymierzanych kar proponowane zmiany będą również ułatwieniem dla organów odpowiedzialnych za ich wymierzanie. Są to art. 47 i 48.

    Do projektu ustawy wprowadzono także miarkowanie wysokości nakładanych kar, przesłanki odstąpienia od ich wymierzania w przypadku sytuacji niezależnej od przedsiębiorcy oraz możliwość uznania po trzech latach przedawnienia kar. Przygotowanie poprawek w tym zakresie było odpowiedzią na najważniejsze uwagi zgłaszane przez stronę społeczną. Jednocześnie pozostawiono kary, które nadal będą skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Jest to nowy art. 51 ust. 5, 6 i 7.

    Zmodyfikowano także katalog przepisów, w przypadku których odroczono terminy wejścia w życie. Podzielono je na dwie grupy: przepisy obowiązujące po upływie trzech miesięcy i przepisy obowiązujące po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy. Do pierwszej grupy zaliczone zostały przepisy odnoszące się do przyjmowania dostaw, obowiązku posiadania certyfikatu dla personelu i certyfikatu dla przedsiębiorców, wymogu posiadania przez personel zaświadczenia o odbytym szkoleniu oraz część przepisów karnych. W drugiej grupie znalazły się przepisy odnoszące się do obowiązku prowadzenia dokumentacji przez operatorów urządzeń i systemów oraz również część przepisów karnych. To dotyczy nowego art. 72. Dzięki tym przepisom wszystkie obowiązki personelu i przedsiębiorców w zakresie substancji zubażających warstwę ozonową i fluorowanych gazów cieplarnianych będą, zdaniem komisji, realizowane w racjonalnym terminie.

    Jeżeli chodzi o zmiany, które wprowadziliśmy na etapie prac nad ustawą, usunięto powtórzenia w tekście ustawy, co pozwoliło na skrócenie i uproszczenie przepisów projektowanej ustawy. Na przykład w tym celu z projektu zawartego w druku nr 3106 wykreślono art. 42 ust. 2. To pozwoliło na uniknięcie powtarzania przepisów już zawartych w ustawie, ponieważ w innym artykule szczegółowo został opisany zakres sprawozdania, do którego odnosił się wymieniony ust. 2. Doprecyzowano także niektóre definicje w celu ich maksymalnego uproszczenia i ujednolicenia do zapisów stosowanych w innych aktach prawnych. Wprowadzono również korekty legislacyjno-redakcyjne tekstu ustawy, zgodnie z uwagami przekazanymi przez Biuro Legislacyjne Sejmu. Uwzględniono również poprawki wynikające z uwag głównego inspektora ochrony danych osobowych, np. dotyczące wskazania w ustawie konkretnych administratorów danych czy nieupubliczniania niektórych danych.

    W trakcie prac komisji dyskusję wywołała sprawa zgodności projektowanych przepisów z prawem Unii Europejskiej i ewentualna potrzeba ich notyfikacji. W celu rozwiania jakichkolwiek wątpliwości komisja zwróciła się o przedstawienie opinii w powyższym zakresie do ministra spraw zagranicznych, który w piśmie z dnia 6 maja przedstawił pozytywną opinię o zgodności przedłożonego w druku nr 3353 projektu z przepisami Unii Europejskiej, potwierdzając jednocześnie brak wymogu notyfikacji na tym etapie prac. Po uchwaleniu i ogłoszeniu ustawy w Dzienniku Ustaw konieczne będzie jej notyfikowanie w Bazie Notyfikacji Krajowych Środków Wykonawczych ze względu na te przepisy ustawy, które transponują art. 6 ust. 3 dyrektywy 2006/40/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. dotyczącej emisji z systemów klimatyzacji w pojazdach silnikowych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 70/156/EWG.

    W trakcie prac nad projektem ustawy przedstawiciele organizacji branżowych podkreślali, a posłowie podzielili wnioski dotyczące konieczności edukacji społeczeństwa i wszystkich, których dotyczy ustawa, aby jej cel został zrealizowany. Pan minister zadeklarował w tym zakresie inicjatywę, aktywność i pomoc.

    Wysoka Izbo! Zaproponowane przepisy prawne są przyjazne środowisku, jak również przedsiębiorcom. Wyrażam przekonanie, że przyczynią się do zmniejszenia zużycia i emisji fluorowanych gazów cieplarnianych oraz poprawy jakości środowiska. Są one niezwykle potrzebne i ich uchwalenie jest pilną sprawą z uwagi na to, iż jeszcze w pierwszym półroczu 2015 r. spodziewane jest wydanie przez Trybunał Europejski wyroku stwierdzającego naruszenia w zakresie braku krajowych przepisów odnoszących się do systemu certyfikacji i systemu kar w zakresie fluorowanych gazów cieplarnianych. Uchwalenie projektu stworzy szansę na pozytywne dla Polski zakończenie postępowania w tej sprawie.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym przede wszystkim podziękować panu ministrowi, paniom i panom posłom z Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, legislatorom z Biura Legislacyjnego Sejmu, stronie społecznej - organizacjom branżowym chłodnictwa, klimatyzacji i motoryzacji za współpracę i duże zaangażowanie w pracach nad projektem ustawy - zarówno obszernej pod względem legislacyjnym, jak i złożonej pod względem merytorycznym.

    W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wnoszę o uchwalenie projektu ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, załączonego w sprawozdaniu zawartym w druku nr 3353. Dziękuję za uwagę.