17 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Jacek Tomczak:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Istotnym problemem na rynku pracy w Polsce jest wysoki poziom bezrobocia wśród ludzi młodych. Jednocześnie ze strony przedsiębiorców płyną liczne sygnały, że brakuje rąk do pracy, w tym w branżach rzemieślniczych, a także w sektorze budownictwa, jednym słowem tam, gdzie wymaga się ludzi o konkretnych kompetencjach. Wedle badań ponad 3/4 przedsiębiorców w Polsce doświadcza trudności w znalezieniu odpowiednich kandydatów do pracy, a ponad 50% z nich wskazuje jako główny problem brak odpowiednich umiejętności technicznych wśród potencjalnych pracowników. Na polskim rynku brakuje fachowców, podczas gdy w tym samym czasie urzędy pracy pękają w szwach od kolejek absolwentów różnych kierunków, którym trudno znaleźć zatrudnienie. Dzięki zdecydowanym działaniom rządu oraz resortu edukacji sytuacja ta powoli i stale ulega poprawie, jednak wszyscy mamy świadomość tego, że przed nami jeszcze długa droga.

    Chciałbym zadać pytanie, jak kształtowała się w ostatnich latach i jak kształtuje się obecnie rekrutacja do ponadgimnazjalnych szkół ogólnokształcących oraz zawodowych.

17 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Tadeusz Sławecki:

    Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Bardzo dziękuję za zainteresowanie problematyką kształcenia zawodowego, i to nie tylko dzisiaj, na tej sali, ale w ogóle. Z przyjemnością przekażę kilka informacji, bo w ciągu sześciu minut trudno o tak ważnej sprawie rozmawiać. Mam nadzieję, że padnie pytanie dodatkowe, to jeszcze będę miał na to szansę.

    Jeśli chodzi o zainteresowanie szkolnictwem zawodowym, to od kilku lat na szczęście wzrasta zainteresowanie kształceniem w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych. Według danych z systemu informacji oświatowej w roku 2007/2008 kształcenie w liceach ogólnokształcących i profilowanych podjęło 48,37% absolwentów gimnazjów, natomiast w technikach - 51,63%. Już w roku 2011/2012, czyli w roku poprzedzającym wprowadzenie reformy, LO - 46,84%, szkoły zawodowe - 53,16%. Ale już w roku 2011/2012, czyli w roku poprzedzającym wprowadzenie reformy: LO - 46,84%, szkoły zawodowe - 53,16%, w roku 2013/2014: LO - 44,3%, technika i zasadnicze szkoły zawodowe - 55,57%, w roku 2014/2015: LO - 45,35%, technika i zasadnicze szkoły zawodowe - 54,65%. Widać pewien trend wyboru przez uczniów corocznie szkolnictwa zawodowego. To jest dla nas pocieszająca informacja, bo oczywiście nasz system kształcenia zawodowego jest systemem drożnym, szkoła zawodowa nie staje się szkołą negatywnego, ale pozytywnego wyboru. Każdy uczeń wybierający szkolnictwo zawodowe ma szansę na zdanie matury, ma szansę pójść na studia wyższe.

    Jeśli chodzi o bezrobocie wśród absolwentów, to też taka ciekawostka. Wynotowałem to na gorąco z raportu GUS za ubiegły kwartał. W I kwartale 2014 r. nastąpił spadek bezrobocia, jeśli chodzi o osoby z wykształceniem wyższym, o 2,4%, ze średnim zawodowym - o 6%, po zasadniczych szkołach zawodowych - o 9,8%, a tymczasem po LO - wzrost o 6,3%. To pokazuje, że uczniowie, którzy mają określony zawód, łatwiej odnajdują się na rynku pracy.

    Jakie działania podjęło ministerstwo w ostatnim czasie? Myślę, że było ich dosyć dużo. Zresztą wielu z państwa będących na tej sali głosowało za zmianą ustawy o systemie oświaty w 2011 r. Cały czas to przypominam, że w okresie kampanii wyborczej został tu osiągnięty konsensus. Zarówno koalicja, jak i opozycja głosowały za tymi zmianami, które dały jak gdyby delegację ministerstwu do podejmowania określonych działań. Zaktualizowaliśmy klasyfikację zawodów szkolnictwa zawodowego, wprowadzając do niej nowe zawody, poszukiwane na rynku pracy. Przypomnę tutaj chociażby takie: technik urządzeń dźwigowych, technik chłodnictwa i klimatyzacji, technik motocyklowy, a teraz nawet zwracają się do nas z propozycjami nowych zawodów: technik przemysłu mody, technik lotniskowych służb operacyjnych, przetwórca ryb, czyli odpowiadamy na zapotrzebowanie rynku pracy. Wprowadziliśmy nową, bardzo mobilną formę kształcenia, jaką są kwalifikacyjne kursy zawodowe. Cieszą się one dużą popularnością i myślę, że zmiany w tym kierunku są akceptowane.

    Modernizacja kształcenia zawodowego przyczyniła się do uelastycznienia i przyspieszenia procesu wprowadzania nowych zawodów do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Mówiłem już zresztą, że wprowadziliśmy nowe zawody. Warto przypomnieć, że rok szkolny 2014/2015 został ogłoszony Rokiem Szkoły Zawodowców. Jest to cały cykl działań, od promocyjnych po informacyjne i organizacyjne. W ramach tego roku podjęliśmy konkretne działania, których celem jest dalsze podnoszenie jakości kształcenia zawodowego. Jednym z tych działań jest poprawa funkcjonowania doradztwa zawodowego w szkołach, dlatego też od października 2014 r. trwa przygotowanie doradców, którzy będą wspierać uczniów w planowaniu ścieżki edukacyjnej i zawodowej. W ramach projektu systemowego ˝Edukacja dla pracy - etap II˝ rozpoczęliśmy szkolenia dla osób realizujących doradztwo zawodowe w gimnazjach. Szkolenia te będą trwały do końca czerwca 2015 r. Zostanie objętych nimi docelowo 18 tys. nauczycieli, po 3 z każdego gimnazjum. Wydaliśmy wiele poradników i książek, dostępnych również na stronach internetowych KOWEZiU czy Ministerstwa Edukacji Narodowej do pobrania przez szkoły.

    Podjęliśmy także działania, których celem jest popularyzacja szkół zawodowych i ułatwienie absolwentom gimnazjów i ich rodzicom podjęcia decyzji dotyczących dalszej ścieżki edukacji. Od 1 marca tego roku, a więc w momencie, kiedy gimnazjaliści przystępują do wyboru szkoły, w której będą chcieli kontynuować naukę, została umieszczona na stronie MEN mapa szkół prowadzących kształcenie zawodowe uwzględniająca zawody, w których te szkoły kształcą obecnie, oraz nowe zawody, w których zamierzają uruchomić kształcenie. Dzięki tej mapie uczniowie i ich rodzice uzyskali dostęp do informacji o szkołach prowadzących kształcenie zawodowe w ich najbliższym otoczeniu oraz możliwościach kształcenia w konkretnych zawodach, a tym samym łatwiej im będzie zaplanować dalszą drogę edukacji i kariery. Są tam również umieszczone informacje o ewaluacji w tych szkołach, o egzaminach, o możliwości uzyskania stypendiów, o wymianach zagranicznych. Jest to bardzo pomocne dla rodzica, ucznia oraz urzędów pracy (Dzwonek) i wielu innych instytucji zajmujących się tą problematyką.

    W związku z tym, że pan poseł zapowiedział pytanie dodatkowe, zakończę swoją odpowiedź.

17 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Jacek Tomczak:

    Panie Ministrze! Niewątpliwie jest tak, że rzemiosło i szereg różnych organizacji pracodawców, m.in. Krajowa Izba Gospodarcza, zwracają uwagę na to, iż system dualny, który jest tak dobrze rozwinięty w Niemczech i w wielu krajach europejskich i który polega na tym, iż część kształcenia odbywa się w szkole, a ponad połowa kształcenia praktycznego odbywa się u pracodawców, działa w ten sposób, iż młodzi ludzie, szybko podejmując pracę, jeszcze w trakcie nauki łatwo odnajdują się na rynku.

    Ten system jest dzisiaj w Polsce troszeczkę niezdefiniowany. W radzie do spraw szkolnictwa zawodowego przy pani minister podjęliśmy prace związane z tym tematem, żeby jeszcze w tej kadencji to wypracować, natomiast są obawy wielu samorządów gospodarczych, że nie zdążymy, że być może nie uda się znowelizować tego rozporządzenia. Kiedy pan widzi taką możliwość, że ta definicja, która będzie pewną podstawą do rozwoju systemu dualnego w Polsce (Dzwonek), będzie przyjęta przez radę i wypracowany model zostanie wprowadzony do rozporządzenia?

17 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Tadeusz Sławecki:

    Dziękuję.

    Zanim odpowiem panu posłowi na to drugie pytanie, chciałbym jeszcze dodać, że problem kształcenia zawodowego to nie jest tylko problem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Wspomniał pan, że mamy wielu partnerów społecznych, takich jak BCC, jak izba rzemiosła, oraz wielu innych partnerów, z którymi się konsultujemy. Przypomnę tylko, że siedmiu innych ministrów prowadzi bądź współprowadzi szkoły zawodowe. Dlatego też zawarliśmy porozumienie między ministrem gospodarki, pracy, skarbu i minister edukacji, zawarliśmy porozumienie ze strefami ekonomicznymi w sprawie promocji i przygotowania nowych, atrakcyjnych miejsc dla uczniów, którzy chcą odbywać praktyki zawodowe. Myślę, że to porozumienie już przełożyło się na konkretne działania. Ruszyła także kampania promująca szkolnictwo zawodowe ˝Dobry zawodnik˝.

    Jeśli chodzi o pytanie, które pan zadał, to, jak pan wie, minister edukacji narodowej powołała także zespół opiniodawczo-doradczy do spraw kształcenia zawodowego, w skład którego wchodzą przedstawiciele ministrów, organizacje pracodawców, oświatowych związków zawodowych. Do zadań zespołu należy m.in. promowanie rozwiązań mających ułatwić i zintensyfikować współpracę pomiędzy pracodawcami i szkołami zawodowymi. Oczywiście te działania są wsparte dużymi środkami finansowymi pochodzącymi ze środków europejskich zaplanowanych na lata 2015-2020 w ramach programu operacyjnego ˝Wiedza, edukacja, rozwój˝ oraz regionalnych programów operacyjnych.

    Kwestia kształcenia tzw. dualnego. Oczywiście jest to model, który przyjął się i dobrze funkcjonuje w Niemczech, Austrii, Szwajcarii. Ważne jest dla funkcjonowania tego systemu duże zaangażowanie pracodawców. Na pewno oczekiwalibyśmy, żeby to się u nas przyjęło. Chodzi o zwiększone zainteresowanie pracodawców. Szacujemy, że w Polsce ok. 60% szkół jednak kształci w systemie dualnym. Chciałbym panu powiedzieć, bo pytał pan, kiedy będzie wydane rozporządzenie, kiedy z tym wejdziemy, że obecne prawo nie przeszkadza szkołom w prowadzeniu kształcenia dualnego, kształcenia w tym systemie. Poprosiliśmy jednak różne instytucje o informacje i po ostatnim posiedzeniu zespołu otrzymujemy je. Ostatnio przesłała je Krajowa Izba Gospodarcza. Wiele innych instytucji przesłało swoje definicje. Myślę, że jeszcze po majowych świętach spróbujemy zorganizować kolejne spotkanie zespołu. Jak mówiłem, minister edukacji jest koordynującym. Minister edukacji się nie uchyla. Minister edukacji również tutaj próbuje służyć pewnymi poradami.

    Rzeczywiście chcemy wypracować polską definicję i polski model kształcenia dualnego, bo, jak już powiedziałem, to też będzie wsparte środkami finansowymi, którymi dysponują programy operacyjne, które mają marszałkowie, a (Dzwonek) na szczeblu centralnym minister będzie miał określone środki. Tak że, panie pośle, zapraszam do współpracy. Natomiast jeżeli chodzi o pytanie dotyczące daty, to trudno mi dzisiaj na nie odpowiedzieć. Dziękuję bardzo.