9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Michał Szczerba:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chcielibyśmy z panem posłem Papkem zadać panu ministrowi pytanie w sprawie działań na rzecz ochrony pieszych, ze szczególnym uwzględnieniem wyzwań BRD związanych ze starzejącym się społeczeństwem. Pieszy jest uczestnikiem, najczęściej ofiarą, co trzeciego wypadku drogowego w Polsce. W latach 2004-2013, tj. w okresie naszej obecności w Unii Europejskiej, na polskich drogach zdarzyło się ponad 130 tys. wypadków z udziałem pieszych, w których 124 tys. osób zostało rannych, a 15 tys. zginęło. Nasz kraj to niestety najbardziej niebezpieczny i najmniej przyjazny dla pieszych uczestników ruchu kraj spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej.

    Do wypadków z udziałem pieszych dochodzi najczęściej w złożonych okolicznościach, wskutek występowania wielu czynników związanych zarówno z użytkownikami drogi, jak i otoczeniem oraz pojazdami. Przyczynami większości wypadków drogowych z udziałem pieszych w Polsce są błędy popełniane przez użytkowników dróg, a także błędy planistyczne i projektowe oraz bardzo często źle utrzymana infrastruktura drogowa.

    W związku z powyższym uprzejmie proszę o odpowiedź na następujące pytanie: Jakie działania mające na celu zwiększenie ochrony pieszych są prowadzone przez ministerstwo oraz Sekretariat Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego?

    Chciałbym także zapytać pana ministra: Jakie kampanie mające charakter zadań kompleksowych rozłożonych na lata, których celem jest przede wszystkim edukacja, kampanie edukacyjno-społeczne oraz badania, które mają służyć diagnozie wypadków i stanowić dane wyjściowe do układania długofalowych planów BRD w Polsce, są realizowane przez Sekretariat Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w ramach Dekady Działań na rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego? Chciałbym zauważyć, że dla Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego badania dotyczące zachowań w ruchu drogowym prowadzi Instytut Transportu Samochodowego.

    Dobrym przykładem działań na rzecz pieszych z tego roku jest m.in. wydanie podręcznika krajowej rady (Dzwonek) pt. ˝Ochrona pieszych. Podręcznik dla organizatorów ruchu pieszego˝. W związku z tym mam do pana ministra także pytanie: Jakie znaczenie dla ochrony pieszych ma budowa bezpiecznych dróg, w tym ekspresówek, autostrad oraz dróg 2 + 1? Bardzo dziękuję.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju Zbigniew Rynasiewicz:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowne Panie i Szanowni Panowie Posłowie! Oczywiście to kluczowe pytanie, bo jeżeli przedstawimy statystyki, które dotyczą zdarzeń z udziałem pieszych na polskich drogach, to one nie są optymistyczne. To znaczy są optymistyczne pod tym względem, że z roku na rok się poprawiają, ale te liczby też są porażające. Na przykład w wypadkach z udziałem pieszych w roku 2013 brało udział ponad 9200 osób, natomiast w roku kolejnym - ponad 8700, zatem widać spadek. Natomiast jeżeli chodzi o te najgorsze statystyki, czyli dotyczące liczby zabitych, to w roku 2014 było to ponad 1100 pieszych na ogólną liczbę 3000 osób, które zginęły na polskich drogach.

    Te statystyki się poprawiają, tak jak powiedziałem na początku, ale w dalszym ciągu nie możemy mówić, że są takie, jak byśmy chcieli, więc działania, o których mówił pan poseł, są konieczne i one są podejmowane przez resort infrastruktury czy inne resorty współodpowiedzialne za sytuację na polskich drogach, bo jeśli chodzi o rozwiązania, które dotyczą samej konstrukcji drogi, przepisów, to zajmuje się tym oczywiście Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, ale również Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Ministerstwo Sprawiedliwości, zresztą państwo też macie do czynienia z tymi projektami, które są przedstawiane w Wysokiej Izbie.

    W tej chwili jest prowadzonych wiele działań, które mają na celu zwiększenie ochrony pieszych na drodze. Pieszy jest najsłabszym uczestnikiem ruchu drogowego, a w sposób szczególny powinniśmy chronić tych uczestników ruchu drogowego, którzy są najsłabsi. Takie działania są podejmowane. Pan poseł już wspomniał o kwestiach związanych z samym zakresem inwestycyjnym w tym obszarze. Przypomnę, że z końcem 2014 r. ponad 3000 km dróg szybkiego ruchu zostało oddanych do ruchu. W tym samym roku oddaliśmy do ruchu ok. 330 km nowych dróg, a obecnie realizujemy ponad 560 km dróg, cały czas mówię o drogach, które mają charakter dróg ekspresowych. I oczywiście są też zmiany legislacyjne, przede wszystkim w zakresie samego projektowania i warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne.

    Kwestie dotyczące zarówno usytuowania obiektów inżynierskich i rozwiązań z nimi związanych, jak i nowelizacji tych przepisów zostały przedstawione, podobnie jak problem, który pan poseł też poruszył; chodzi o nowelizację przepisów techniczno-budowlanych dla dróg publicznych i drogowych obiektów inżynierskich, która umożliwi zastosowanie przekroju 2 + 1 z fizycznym rozdzieleniem przeciwnych kierunków ruchu poza terenem zabudowanym. Takie rozwiązania najwcześniej były stosowane w krajach skandynawskich i one w jakiś sposób też przyniosły ogromne efekty, jeżeli chodzi o poprawę stanu bezpieczeństwa na tych drogach. Tam są realizowane programy, w których mówi się o tym, że celem, do którego się zmierza, jest zero zabitych na drogach. Oczywiście Polska idzie w tym kierunku. W zasadzie trzeba poruszyć każdy element dotyczący projektowania, a później oczywiście samych przepisów, znaków drogowych, edukacji. To wszystko zostało poruszone w wypowiedzi pana posła.

    W Polsce już stosujemy przekrój 2 + 1: takie rozwiązania zostały zastosowane przy projektach dotyczących m.in. obwodnic Siedlec, Żyrardowa, a teraz - Wielunia, Bełchatowa i Nowego Miasta Lubawskiego. Na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju i Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego wykonano również badania dotyczące skuteczności wybranych urządzeń bezpieczeństwa pieszych, przeprowadzając analizy i międzynarodowy przegląd dobrych praktyk. Pan poseł też o tym wspomniał. To wszystko jest opisane w monografii ˝Ochrona pieszych. Podręcznik dla organizatorów ruchu pieszego˝, która została opublikowana i oczywiście trafiła do jednostek samorządu terytorialnego, wojewódzkich rad bezpieczeństwa ruchu drogowego, oddziałów generalnej dyrekcji, uczelni technicznych, bibliotek. Jest ona również dostępna bezpłatnie, w wersji elektronicznej, na stronie Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Te prace oczywiście w dalszym ciągu będą prowadzone przez krajową radę, a rozwiązania będą przedstawiane w kolejnych opracowaniach i publikacjach.

    W bieżącym roku planowane jest rozpoczęcie badań nad skutecznością wybranych środków bezpieczeństwa pieszych, które w polskiej praktyce stosowane są rzadko bądź nie występują, np. przejścia specjalne, przejścia sugerowane czy też chodniki poprzeczne.

    Podobnie sytuacja wygląda, jeżeli chodzi o kampanie społeczne i działania edukacyjne i informacyjne. Sekretariat krajowej rady rozpoczął w grudniu ubiegłego roku realizację kampanii edukacyjno-informacyjnej (Dzwonek) propagującej ideę bezpieczeństwa ruchu drogowego, w szczególności respektowania wyznaczonych limitów prędkości i dostosowania prędkości pojazdów do warunków ruchu w kontekście niechronionych uczestników ruchu drogowego - mamy tu na myśli właśnie pieszych. Dziękuję bardzo.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Paweł Papke:

    Dziękuję, panie marszałku...

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    Panie ministrze, może pan łaskawie tutaj zostać?

    Poseł Paweł Papke:

    Tak, to będzie chwila.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polskie społeczeństwo należy do najszybciej starzejących się. W Polsce te procesy będą następowały jeszcze szybciej, liczba osób w wieku emerytalnym ulegnie znacznemu powiększeniu już w 2030 r. Starzenie się jest długim i skomplikowanym procesem, który postępuje przez całe życie. Proces ten jest uznawany za naturalne zjawisko związane z upływem lat i dotyczy każdego człowieka, polega na obniżeniu się wraz z wiekiem biologicznej aktywności organizmu i obejmuje wiele aspektów życia. Starzenie się jest uwarunkowane biologicznie oraz przez czynniki genetyczne, a także czynniki o charakterze społecznym i psychologicznym.

    Panie Ministrze! Dziękując za odpowiedzi, które padły, proszę o szczegółowe odpowiedzi dotyczące bezpieczeństwa osób starszych. Jakie są planowane zmiany legislacyjne służące ochronie pieszych? Jakie jest stanowisko ministerstwa wobec poselskiego projektu nowelizacji przepisów dotyczących pierwszeństwa dla pieszych na przejściach? Czy projektowane przepisy mogą mieć (Dzwonek) istotny wpływ na zwiększenie bezpieczeństwa osób starszych - pieszych w ruchu drogowym? Czy ministerstwo oraz Sekretariat Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego uwzględniają w swoich działaniach wyzwania dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego wobec demograficznego starzenia się polskiego społeczeństwa? Dziękuję bardzo.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju Zbigniew Rynasiewicz:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W bieżącym roku poznamy m.in. wyniki badań, które są prowadzone za sprawą działań Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, takich jak badanie postaw społeczeństwa względem bezpieczeństwa ruchu drogowego. Tutaj oczywiście też ten element starzejącego się społeczeństwa bardzo mocno występuje. Jest to pierwsze tego typu badanie, raport zostanie opublikowany już niedługo. Jest również ˝Badanie zachowań pieszych i relacji pieszy - kierowca wraz z przeprowadzeniem badań pilotażowych i przedstawieniem wyników badań˝. Wszystkie te wnioski posłużą nam do zorganizowania ogólnopolskiego monitoringu zachowań pieszych i relacji pieszy - kierowca na polskich drogach. Monitoring ten będzie uzupełnieniem prowadzonych obecnie przez sekretariat krajowej rady badań zachowań uczestników ruchu drogowego. Dostarczenie raportu, który dotyczy akurat tej kwestii, planowane jest na drugą połowę bieżącego roku.

    O projektowaniu dróg, oczywiście bardzo krótko, wspomniałem, ale żeby odnieść się również do kwestii legislacyjnych, powiem, że w tym względzie dużo się dzieje, zresztą dzięki aktywności pań posłanek i panów posłów, m.in. pani poseł Beaty Bublewicz, która złożyła projekt poselski uzgodniony i przyjęty przez Komisję Infrastruktury - skierowano go do dalszego procedowania. Ten projekt jest w tej chwili procedowany, wraca do stałej podkomisji, wczoraj odbyło się posiedzenie Komisji Infrastruktury w tej sprawie. Duża jest odpowiedzialność, jeżeli chodzi o przyjęcie rozwiązań zawartych w tym projekcie, ponieważ wszystko to, co tam się znajdzie, będzie wpływać na zachowania kierowców, na zachowania pieszych. Mówiłem już o liczbach i o tym, co może być wynikiem złych przepisów, o zachowaniach służb, Policji, firm ubezpieczeniowych, bo przy takich zdarzeniach to wszystko razem występuje. Tak że te przepisy muszą być bardzo precyzyjne i ściśle napisane, tak aby odpowiedzialność wszystkich tych, którzy biorą udział w zdarzeniach drogowych czy też później oceniają zdarzenia drogowe, była jasno i precyzyjnie określona, żebyśmy nie mieli żadnych wątpliwości. Dlatego też ten projekt jest pod tak szczególną pieczą wszystkich posłów. Również my będziemy starali się wszystkie te materiały, których oczekują parlamentarzyści, przekazywać komisji.

    Jeżeli chodzi o problem starzenia się społeczeństwa, to takie programy (Dzwonek) już występują, są wdrażane czy też zostały, można powiedzieć, wdrożone w niektórych krajach europejskich. Nie chcemy tu wyważać drzwi, tworzyć jakichś nowych rozwiązań, tylko chcemy korzystać z tych doświadczeń. Te doświadczenia pokazują, że wiele rozwiązań jest po prostu skutecznych. Takie doświadczenia mają m.in. Niemcy, jak zwykle też najszybciej zdobywają je kraje skandynawskie, szczególnie Norwegia. Pracami, które prowadzą te kraje, jest zainteresowana Komisja Europejska. My poprzez sekretariat krajowej rady jesteśmy w stałym kontakcie z odpowiednikami w poszczególnych krajach, przekazywane nam są materiały i doświadczenia, którymi dysponują te kraje. Na tych podstawach, na ich doświadczeniach będziemy budować podobne programy w Polsce, również w odniesieniu do tej grupy wiekowej, o której mówili panowie posłowie. Dziękuję bardzo.