32 punkt porządku dziennego:

Poseł Anna Bańkowska:

    Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej na początku wyrażam poparcie dla inicjatywy stworzenia ustawy. Dobrze, że będą regulacje ustawowe, to jest umocowanie pomysłu, który rodzi się w tej chwili w Polsce, dotyczącego rodzin wielodzietnych. Karta Dużej Rodziny ma, w naszym przekonaniu, dwa cele. Po pierwsze, celem jest ułatwienie życia rodzinom wielodzietnym, co jest bardzo ważne z tego powodu, że statystyki dowodzą, iż około 10% dzieci w rodzinach, gdzie jest troje dzieci, doświadcza biedy, a już 25% w rodzinach, gdzie jest czwórka dzieci i więcej. Świadczy to o tym, że należy wspierać rodziny wielodzietne. Po drugie, ważnym celem tej ustawy jest zmiana mentalności wszystkich wobec rodzin wielodzietnych. Rodziny wielodzietne były stygmatyzowane, były traktowane jak rodziny patologiczne. Uważano, że dzieci w tych rodzinach rodzą się z przypadku, a nie z chęci. Mamy zatem szanse zmieniać mentalność poprzez tę inicjatywę dotyczącą karty.

    Pamiętam początki lat 90., kiedy rozpoczęliśmy w Wysokiej Izbie dyskusję na temat osób niepełnosprawnych. Chodziło o to, żeby móc wyprowadzić osoby niepełnosprawne, szczególnie z różnymi dysfunkcjami, z domu na ulicę, by przełamać również bariery rodziców tych dzieci. Dzisiaj myślę, że już będzie bardzo mało takich osób, które będą stwierdzały: to patologia, bo wstyd będzie tak mówić. A więc to są dwa cele tej regulacji, która już wcześniej wprowadzana była w innej formie, którą Sojusz Lewicy Demokratycznej popiera.

    Muszę powiedzieć, że wiele miast już działa, o czym tu mówiono. Ostatnio uczestniczyłam w spotkaniu, o czym mówił mój poprzednik, z panem prezydentem Komorowskim w Bydgoszczy, gdzie zaproszone zostały rodziny wielodzietne, i muszę powiedzieć, że wszyscy z radością witali te inicjatywy, choć jeszcze oczekują na znacznie więcej.

    Właśnie przez to ˝znacznie więcej˝ chcę powiedzieć, że równocześnie mam obawy, czy przypadkiem te zagwarantowane ustawą procedury biurokratyczne nie będą więcej kosztować niż te profity dla rodzin wielodzietnych, bo państwo jednak w tej ustawie przewidujecie bardzo mały wkład budżetu państwa w wspomaganie rodzin wielodzietnych. Siłą rzeczy oczekujemy od samorządów wielkiej inicjatywy, skupiamy się na tym. Jeśli więc chcemy, żeby to się powiodło, żeby to nie było iluzoryczne, to po uchwaleniu tej ustawy rząd ma obowiązek zrobić spotkania z burmistrzami, wójtami, wszystkimi, którzy rządzą w samorządach, i uczulić ich na inicjatywy związane z poszukiwaniem sponsorów wspomagających zawartość merytoryczną i finansową tej karty. W przeciwnym wypadku będziemy mieć kartę i narzekanie na to, że to jest kolejna iluzoryczna zapowiedź, a nie formalna pomoc. Pomoc finansowa tym rodzinom się należy, więc apeluję do rządu, żeby nie zakończyć tego na rzekomym sukcesie, że ustawa została uchwalona, tylko żeby wyegzekwować od przedstawicieli samorządów wrażliwość i konieczność działania na rzecz tego, żeby tę kartę zapełnić rzeczywistymi profitami na rzecz rodzin wielodzietnych.

    Muszę też wspomnieć, że wczoraj na korytarzu sejmowym jedna z osób, które mają dwójkę dzieci i określone kłopoty z finansowym zabezpieczeniem tych dzieci, powiedziała mi: pani poseł, popieracie ustawy o rodzinach wielodzietnych, ale pamiętajcie, że żeby mieć trzecie dziecko, to trzeba mieć najpierw szansę wychować i zabezpieczyć finansowo pierwsze i drugie. Tymczasem wielu z nas nie ma na to środków. W związku z tym jest coś na rzeczy, że rodziny słabsze ekonomicznie oczekują również lepszego traktowania bez względu na to, jaką liczbę dzieci posiadają.

    Mam również w związku z tą ustawą pewną wątpliwość. Mianowicie umowa, jak czytam w projekcie, ma być zawierana na okres pięciu lat, natomiast karta dla tych rodzin, dla rodziców ma być na czas nieokreślony. W pierwszym czytaniu podnosi się te wątpliwości, będziemy nad tym w komisjach pracować, ale na pierwszy rzut oka wydaje mi się to jakoś ze sobą sprzeczne.

    Ostatnia sprawa, na którą chciałabym zwrócić uwagę. Mianowicie proponujecie państwo w tej ustawie ulgi w podatku za wydawanie duplikatu Karty Dużej Rodziny. Pani minister, dobrze, że tak się dzieje, że 9 zł ileś, czyli tyle, ile kosztuje duplikat, to będzie zwolnione z podatku. Proszę mi jednak powiedzieć, dlaczego w tym momencie omijamy prawo do jakichkolwiek ulg i zwolnień dla rodzin wielodzietnych, w przypadku gdy rodzice są bezrobotnymi na jakiś czas. Chcę powiedzieć, że zostały wprowadzone pełne ulgi w podatku dochodowym dla wszystkich, o co wnioskował Sojusz Lewicy Demokratycznej w grudniu 2007 r. i na początku 2013 r., składając projekt ustawy, żeby ulgi na dzieci bez względu na wysokość odprowadzonego podatku były równe. Myśmy również zakładali, że trzeba na kształt ulgi podatkowej równej dla wszystkich przewidzieć samoistne świadczenie dla rodzin, które są w tym momencie bezrobotne, czyli nie mają dochodów. W tej chwili Karta Dużej Rodziny jest kolejnym przykładem dyskryminacji tych rodzin, które nie płacą podatku dochodowego z powodu bezrobocia lub z powodu posiadania gospodarstwa rolnego, dlatego o to się dopominamy. Zapominacie państwo również o tym, żeby włączyć się wreszcie w poważną dyskusję na temat zrównania zasiłków, świadczeń pielęgnacyjnych ze specjalnymi zasiłkami opiekuńczymi, jeśli nie dla wszystkich, to przynajmniej dla rodzin wielodzietnych, w których jest konieczność opieki nad młodym człowiekiem, który uległ wypadkowi dzień po skończeniu 18. roku życia. Chodzi o to, czy rodzina jest wielodzietna. Oni będą dostawać dużo niższe świadczenie niż opiekunowie dzieci, które uległy wypadkowi do ukończenia 18. roku życia. Sądzę, że tak nie powinno być.

    To są kwestie, które powinniśmy naprawdę węzłowo omówić, ponieważ wiele sytuacji przechodzi jak gdyby z boku. Generalnie oczywiście jesteśmy za tym, żeby te regulacje prawne weszły w życie, ale równocześnie zwracamy rządowi uwagę na tego typu kwestię, że są tutaj pomijane w sposób bardziej widoczny rodziny, które są w tym momencie - mamy nadzieję, że przejściowo - naprawdę w trudnej sytuacji ekonomicznej. Dzieci z tych rodzin nie mogą cierpieć z powodu tego, że ich rodzicom się nie udaje uzyskiwać dochodów z pracy zawodowej. Ta ustawa ich dalej pogrąża, a nie podnosi ich status materialny.

    Proszę państwa, na zakończenie chcę wyrazić nadzieję: że oby nam się udało wespół w zespół pracować nad zmianą mentalności i pokazaniem, że rodziny wielodzietne to nie patologia, tylko normalność z szansą na to, żeby coraz więcej dzieci w Polsce się rodziło, bo inaczej my, dorośli, mamy przed sobą czarną przyszłość, biorąc pod uwagę system ubezpieczeń społecznych. Jesteśmy za skierowaniem tego projektu ustawy do dalszych prac w komisji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)