5 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1290 i 1397).

Poseł Wiesław Janczyk:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko klubu w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych zawartego w druku sejmowym nr 1290, sprawozdanie zawarte jest w druku nr 1397.

    Zawarte w projekcie propozycje zmian ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw wnoszą rozwiązania mające na celu wdrożenie do systemu polskiego prawa zasad i unormowań dotyczących wydawania, wykupu i dystrybucji pieniądza elektronicznego oraz tworzenia organizacji i działalności instytucji tegoż pieniądza, zarazem wprowadzają przepisy o nadzorze nad podmiotami uprawnionymi do emisji i dystrybucji pieniądza elektronicznego. Zaproponowana nowela określa zasady świadczenia usług płatniczych oraz wydawania i wykupu pieniądza elektronicznego, zasady prowadzenia działalności przez instytucje płatnicze, biura usług płatniczych, instytucje pieniądza elektronicznego i oddziały zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego, w tym za pośrednictwem agentów, ale również zasady sprawowania nadzoru nad podmiotami operującymi w tym segmencie. Określa ona także zasady wydawania pieniądza elektronicznego i jego wykupu. Wprowadza nowe i uściśla definicje np. agenta rozliczeniowego, biura usług płatniczych, instytucji pieniądza elektronicznego, oddziału zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego, instytucji płatniczej, systemu płatności itp.

    Ustawa określa warunki wykonywania transakcji płatniczych przy użyciu urządzeń telekomunikacyjnych, cyfrowych, informatycznych, kiedy płatność przekazywana jest dostawcy usług działającemu jedynie jako pośrednik pomiędzy użytkownikiem zlecającym transakcję płatniczą a odbiorcą. Wprowadza zasadę, że postanowienia umów o usługi płatnicze i umów o wydawanie pieniądza elektronicznego nie mogą być mniej korzystne dla użytkowników i posiadaczy pieniądza elektronicznego niż zawarte w przepisach tejże ustawy. Instytucja inna niż bank, osoba prawna działająca w formie spółki może być emitentem pieniądza elektronicznego z zachowaniem określonych warunków, terminów i wykupu pieniądza elektronicznego na żądanie jego posiadacza.

    Powyższe jest spowodowane koniecznością wdrożenia do systemu polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/110/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru nad ich działalnością.

    Implementacja tego prawa ma na celu likwidację barier dotyczących wejścia na polski rynek zainteresowanych podmiotów zagranicznych z tego segmentu usług, znacznie bardziej rozwiniętych w innych krajach niż obecnie u nas. Z uwagi na przedmiot zagadnienia, a także domniemaną skalę usług, jakie zostaną zaoferowane w tym segmencie dla klientów w Polsce, Komisja Finansów Publicznych zajęła się bezpośrednio omówieniem proponowanych zmian i nie powołała specjalnej podkomisji, zrezygnowała też z prawa do przesłania tego dokumentu do opracowania go w stałej podkomisji. Niemniej jednak do jakiejś bardzo rozbudowanej dyskusji nad propozycjami zmian nie doszło, nie było również żadnych kontrowersji i daleko idących rozbieżności opinii prezentowanych w toku procedowania przez licznie reprezentowanych przedstawicieli organizacji rynku i uczestników obrotu bezgotówkowego.

    Chyba nikt nie wyobraża sobie dzisiaj funkcjonowania nowoczesnej gospodarki rynkowej bez tej mozaiki różnorodnych możliwości i forteli handlowych mających na celu poprawę płynności transakcji handlowych, częstotliwości ich zawierania, zwiększenia dostępu klientów do środków płatniczych, ale również prowokowania do łatwego używania wszelkiego rodzaju dostępnych pod każdą postacią i pod każdą ręką narzędzi elektronicznych, kart prepaidowych, telefonów komórkowych, płatności SMS-owych i innych wymyślnych narzędzi i nośników elektronicznych do wykonywania rzeczywistych płatności i nabywania praw majątkowych i mikropraw majątkowych przy płaceniu za towary czy usługi.

    Można jedynie nadmienić, że podnoszono zarzuty co do zapisów art. 17 ust. 3 o zbyt daleko, zdaniem organizacji, idącej ingerencji polegającej na ograniczaniu opłat za przekazywanie informacji, które zgodnie z zapisem projektu ustawy nie mogą przekraczać kosztów ponoszonych przez dostawcę w związku z ich przekazywaniem. Ta część dyskusji pokazuje, jak rynek tych usług i ich dostawcy dla końcowego odbiorcy bardzo alergicznie reagują na jakiekolwiek, choćby częściowe, próby mające na celu pozycjonowanie i racjonalizowanie cen za usługi dostarczane klientom tego segmentu transakcji w Polsce, jak konsekwentnie pilnują swojej pozycji dominującej na rynku tych rozliczeń.

    Kolejny element, który był omawiany z uwagą, dotyczył ważnej sprawy. Chodzi o zmiany polegające na dookreśleniu zasad dziedziczenia praw wynikających z posiadania nabytego instrumentu elektronicznego o charakterze... nabytego instrumentu płatniczego o charakterze elektronicznym. Zastosowano tutaj zapisy i taką zmianę, która dotyczy ujednolicenia zasad w pełni analogicznie do tych stosowanych w całym Prawie bankowym w Polsce. Tak więc ujednolicono przepisy w celu ich lepszego zrozumienia i ujednolicenia praktyki dochodzenia przez klientów i spadkobierców nabytych środków płatniczych. Podnosiliśmy też w toku dyskusji zarzut do formułowania ustawowego maksymalnych limitów wydatków budżetu państwa w sferze nadzoru i kontroli tego rynku z wyszczególnieniem pozycji do setnych części tysiąca złotych bez ich zaokrąglenia. W sytuacji planowania tych wydatków na lata do 2022 r. brzmiało to nieco kuriozalnie i mało profesjonalnie, niezgodnie z zasadami długoterminowego planowania wydatków budżetowych państwa.

    Otwartym nadal pozostało stawiane przez klub Prawa i Sprawiedliwości pytanie, czy te przepisy stają się zachętą dla banków, samorządów i podmiotów komercyjnych do powołania instytucji rozliczeniowej z przewagą polskiego kapitału albo tylko z polskim kapitałem, która mogłaby skutecznie rywalizować w dostawie usług rozliczeniowych wewnątrz kraju, chociażby tylko wewnątrz kraju, dla transakcji bezgotówkowych. Wydaje się, że ciągle brakuje tu pewnej odwagi ze strony rządu i w tym dokumencie nie dano sygnału dla rynku, że rząd jest jednak zaniepokojony nadmiernym eksploatowaniem poprzez prowizje i opłaty - daleko wyższe niż w innych krajach Unii Europejskiej - kieszeni polskich klientów, użytkowników systemów płatności bezgotówkowych. Muszę przyznać, że bardzo cenię inicjatywę Rady ds. Systemu Płatniczego i Narodowego Banku Polskiego, podejmowaną próbę negocjacji warunków cenowych dostarczania tych usług z największymi operatorami, z organizacjami kartowymi. Strona publiczna właściwie przez miesiące była lekceważona w swoich słusznych oczekiwaniach. Wydaje mi się, że najwyższy czas na pewną inicjatywę i odważne działania ze strony rządu, które mogłyby zabezpieczyć pole konkurencji przynajmniej w odniesieniu do rozliczeń transakcji dokonywanych na terenie naszego kraju.

    Wraz z przyjęciem tego rozwiązania, jakie wnosi omawiany dokument, zostaje wygenerowany kolejny przekaz, że polski rząd zbywa to milczeniem i nie zajmuje stanowiska sprzyjającego rozwiązaniu problemu wysokich prowizji i opłat z korzyścią dla wzrostu ilości transakcji bezgotówkowych w Polsce i obniżenia ich ceny dla klientów w Polsce z dostosowaniem kosztów transakcji choćby do średniej w Unii Europejskiej dwa razy niższej niż u nas.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Reasumując, wobec braku ustawowego uregulowania kwestii wysokości maksymalnych prowizji, jeżeli chodzi o opłaty od operacji z wykorzystaniem pieniądza elektronicznego, a także w związku z brakiem rozwiązań prowadzących do stworzenia polskiej organizacji rozliczeniowej dla transakcji krajowych klub Prawo i Sprawiedliwość nie poprze tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.