Poseł Piotr Polak:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj, w środę 12 września w Handforth w Anglii rodzina i przyjaciele oraz my z oddali, z Polski, z ojczyzny pożegnaliśmy płk. Jerzego Stanisława Mencla, honorowego obywatela Poddębic, pilota, który w czasie II wojny światowej był dowódcą eskadry w polskich dywizjonach myśliwskich: 317 ˝Wileńskim˝ i 309 ˝Ziemi Czerwińskiej˝. Jerzy Stanisław Mencel zmarł w Wilmslow koło Manchesteru, w Święto Lotnictwa Polskiego w dniu 28 sierpnia br., przeżywszy lat 94.

    Urodził się 6 kwietnia 1918 r. w Poddębicach, województwo łódzkie, był najmłodszym z trojga dzieci Franciszka i Jadwigi z domu Fijałkowskiej. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Poddębicach podjął naukę w Państwowej Szkole Techniczno-Przemysłowej w Łodzi. We wrześniu 1936 r. ochotniczo wstąpił do wojska, w roku 1937 został skierowany do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, a następnie przeniesiony do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Sadkowie. W kwietniu 1939 r. został pilotem instruktorem na lotnisku Warszawa-Mokotów i w Dęblinie. Polską kampanię roku 1939 odbył w składzie Bazy Lotniczej nr 3. 17 września 1939 r. wraz z innymi lotnikami z oddziału Jerzy Stanisław Mencel opuścił Polskę, kierując się do Bukaresztu w Rumunii, a następnie przez Belgrad, Saloniki, Ateny i Pireus dotarł do Marsylii we Francji. Stamtąd jak wielu innych ewakuowany został do Anglii. 21 czerwca 1940 r. dociera do Falmouth. Podczas jednego z pierwszych lotów w szeregach Polskich Sił Powietrznych uległ wypadkowi. Po złamaniu kręgosłupa i miednicy dzięki niezwykłemu charakterowi i po długiej rehabilitacji wrócił do latania w 308 Dywizjonie Myśliwskim ˝Krakowskim˝. 1 lutego tego samego roku otrzymał przydział jako pilot myśliwski do 317 Dywizjonu Myśliwskiego ˝Wileńskiego˝. Głównym zadaniem bojowym dywizjonu była w tym czasie obrona powietrzna południowo-zachodniej Anglii oraz części kanału La Manche i osłona konwojów morskich. 25 czerwca Jerzy Stanisław Mencel odznaczony został Krzyżem Walecznych, 3 września 1942 r. odznaczono go tym krzyżem po raz drugi - odznaczenie to wręczył mu wtedy prezydent Polski Władysław Raczkiewicz. 1 marca 1943 r. otrzymał awans na kapitana, zaś 1 listopada tego roku otrzymał Krzyż Walecznych po raz trzeci. W kwietniu 1944 r. otrzymał przydział do 309 Dywizjonu ˝Ziemi Czerwińskiej˝, wypełniając głównie misje eskortowe dla wypraw bombowych; wykonał ich wiele.

    Na trwałe w historii Polskich Sił Powietrznych zapisała się operacja eskortowa ˝Ramrod 1533˝ przeprowadzona w dniu 9 kwietnia 1945 r. Tego dnia formacja 56 bombowców znajdujących się pod opieką polskich myśliwców leciała na bombardowanie Hamburga. Po zbombardowaniu celu została zaatakowana przez 8 najnowszych niemieckich odrzutowych samolotów myśliwskich Messerschmitt Me 262 Schwalbe. Natychmiast do walki wkroczyli polscy piloci. W ciągu 15 minut bez strat własnych zestrzelili 4 myśliwce, a jednego z nich kpt. Jerzy Mencel. Było to ostatnie zwycięstwo polskich myśliwców w II wojnie światowej. Później, w dniu 25 kwietnia, uczestniczył jeszcze w najdłuższym locie polskiego lotnictwa myśliwskiego, bo trwającym prawie 6 godzin. Polskie dywizjony osłaniały wtedy wyprawę bombową, w której zadaniem bombowców było zniszczenie kwatery Hitlera w Berchtesgaden. Operację zakończono bez strat własnych. Był to ostatni lot bojowy kpt. pilota Jerzego Mencla. Już po zakończeniu wojny otrzymał po raz czwarty Krzyż Walecznych oraz angielski Zaszczytny Krzyż Lotniczy (DFC).

    Służbę w 309. dywizjonie myśliwskim kpt. Jerzy Mencel pełnił do września roku 1945. 13 września tego roku zawarł związek małżeński z Barbarą Stuart Bailey i zamieszkał w Wilmslow koło Manchesteru. Swoje życie zawodowe związał później zgodnie z otrzymanym jeszcze w Polsce wykształceniem chemicznym w Imperial Chemical (ICI).

    Kiedy mógł, odwiedzał Polskę i rodzinne Poddębice, skąd pochodził. Zawsze pamiętał o kraju i o swoich rodzinnych Poddębicach. To w Poddębicach właśnie wspierał Szkołę Podstawową im. Lotników Polskich, której przekazał swój galowy mundur z okresu II wojny światowej. 25 sierpnia 2003 r. Jerzy Mencel na uroczystej sesji rady miejskiej otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Poddębic. Utrzymywał stały kontakt z kolegami pilotami w Anglii, Polsce i na świecie. Za symboliczne należy uznać wspaniałe spotkanie dwóch pokoleń lotników urodzonych w Poddębicach, do jakiego doszło tutaj, w Warszawie. Byli to właśnie płk pilot Jerzy Mencel i generał broni pilot Andrzej Błasik, ówczesny dowódca Sił Powietrznych.

    Po zakończeniu wojny Jerzy Mencel dostał nominację (Dzwonek) na stopień majora lotnictwa, w 1992 r. otrzymał awans na podpułkownika, a w 2006 r. nominację na pułkownika lotnictwa. Podczas Światowego Zjazdu Lotników Polskich w dniu 28 września 2007 r. z rąk ministra obrony narodowej otrzymał medal ˝Pro Memoria˝.

    Miałem przyjemność poznać osobiście Jerzego Mencla, wspaniałego, niezwykle skromnego człowieka, odważnego pilota, patriotę i mojego rodaka z poddębickiej ziemi. Do Polski do Poddębic chciał wrócić po raz kolejny w tym roku. Niestety, śmierć była szybsza. Cześć jego pamięci!