5 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o likwidacji Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (druk nr 606).

Poseł Józef Zych:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Już w poprzednim wystąpieniu odniosłem się do kilku istotnych kwestii dotyczących Instytutu Pamięci Narodowej. Odnosząc się do obecnego projektu ustawy, chciałbym przede wszystkim podkreślić, że zadajemy sobie pytanie, czy ustawa dotycząca Instytutu Pamięci Narodowej, a w tej części również lustracji, została wykonana czy nie. Otóż odpowiadamy na to pytanie, że nie. Wobec tego uznając, że niewątpliwie jest potrzeba rozważenia pewnych kwestii, np. problemu dotyczącego prokuratury - wiemy, jak krytyczne oceny ma na dzień dzisiejszy prokuratura powszechna - a zatem przy okazji ustawy, która jest zapowiadana, warto również rozważyć te relacje między jedną prokuraturą a drugą prokuraturą, zadaniami itd.

    Jest jeszcze jedna rzecz. W poprzedniej dyskusji podnoszono pewną kwestię, a mianowicie czy przystępując do wszczęcia śledztwa dotyczącego przeszłości określonych osób, np. Sikorskiego, prokuratorzy zadawali sobie pytanie, jaka jest szansa w świetle dotychczasowych ustaleń, faktów historycznych, dowodowych itd., że będzie można iść dalej i cokolwiek osiągnąć. Myślę, że taka refleksja jest potrzebna.

    Kolega z Prawa i Sprawiedliwości swoje wystąpienie zakończył stwierdzeniem, że kończy się czas amnezji koalicji. Otóż myślę, że to jest totalne nieporozumienie. Tu koalicja nie ma nic do rzeczy. Występujemy w imieniu określonych ugrupowań parlamentarnych, a chcę podkreślić, że PSL ma dobrą pamięć. Pamięta również o jednej rzeczy: że w poprzedniej kadencji, kiedy zgłosiło projekt ustawy o unieważnieniu procesu brzeskiego, okazało się, że nie było poparcia. A więc partia, pamięć historyczna i podejście są tu różne i to nie ma nic wspólnego z działalnością koalicyjną. W tym momencie przemawiam w imieniu klubu, a nie koalicji. To jest jedna rzecz.

    Druga bardzo ważna kwestia. Utarło się powiedzenie, mianowicie że podstawową sprawą lustracji jest obawa przed szantażem. Otóż, proszę państwa, proszę to przeanalizować, ten szantaż odgrywał najmniejszą rolę. Najważniejszą sprawą, a czytałem wiele akt, jest problem łamania sumień i wejrzenie w to wszystko, co było w jednej rodzinie, gdzie syn donosił na ojca, prawda, i to nie z własnej woli, gdzie pracownik donosił na pracodawcę i tak jak było w przypadku śp. prof. marszałka Chrzanowskiego, donosił najlepszy kolega. I był problem, czy dziś jest możliwość weryfikacji. Trafnie podniesiono, że jest ogromna różnica. Ile było skierowanych, również w sprawie niektórych naszych kolegów, spraw, wydawałoby się, że w tym momencie jasnych, a procesy toczyły się w sądzie nawet po 8 latach? A więc to są sprawy niezwykle skomplikowane. Sądzę, że nie wolno absolutnie upraszczać, iść i w prosty sposób określać, że w przypadku tego, który został ujawniony, to jest pewne. Zresztą natworzyliśmy w ustawie takich różnych pojęć, które potem pakowały, miały wpływ na ludzi, którzy przypadkowo znaleźli się, których dotyczyły pewne okoliczności, albo w ogóle wmawiano, że to byli tajni informatorzy, albo używano wielu, wielu innych określeń.

    Tak więc my, Wysoki Sejmie, nie poprzemy tej likwidacji, tego projektu ustawy. To jest sprawa jasna, ale widzimy potrzebę rzetelnego przeanalizowania, szczególnie w tej części prokuratorskiej i oczywiście w tej części lustracyjnej. Robimy to z głębokim przekonaniem, w imię uczciwości, ochrony wszystkich uczciwych ludzi. Nigdy nie poprzemy tego i nie powiemy, że ten, który był draniem i donosił, i ten, który wymuszał, i ten, który stosował niedozwolone metody, powinien być dzisiaj uznany za rozgrzeszonego itd. Tylko to musi być dokonane przede wszystkim na gruncie obowiązującego prawa, uczciwie, biorąc również pod uwagę wszystkie inne zasady, jakimi człowiek powinien się kierować. Zatem będziemy przeciwko projektowi ustawy. Dziękuję. (Oklaski)