3 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie ministra rozwoju regionalnego z realizacji w 2010 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006 (druk nr 49) wraz ze stanowiskiem Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej (druk nr 122).

Poseł Jacek Sasin:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec sprawozdania ministra rozwoju regionalnego z realizacji w 2010 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006, druki sejmowe nr 49 i 122.

    Odnosząc się od razu do tego dokumentu, na wstępie trzeba powiedzieć, że zawartość dokumentu w stosunku do tytułu musi rozczarować, ponieważ tak naprawdę trudno doszukiwać się tutaj sprawozdania za rok 2010, co obiecuje tytuł. W moim odczuciu i w odczuciu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość jest to oparte głównie na danych gospodarczych pobieżnie sporządzone sprawozdanie z realizacji Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006, do 2010 r., przy czym informacje dotyczące roku 2010 nie zawierają odpowiedniego stopnia szczegółowości i podawane są niekonsekwentnie, często w sposób utrudniający porównywanie niektórych danych.

    Sprawozdanie za rok 2010 powinno dotyczyć przede wszystkim roku 2010, odpowiadać na pytania, kto, jak, co i kiedy realizował, przy użyciu jakich instrumentów, jakie były wyniki tych działań. Tymczasem przedstawiony dokument to podsumowanie perspektywy finansowej na lata 2004-2006, do czego zresztą sami autorzy przyznają się już na wstępie.

    Ten dokument przedstawia opis celów Narodowego Planu Rozwoju. Te cele to: wspomaganie osiągnięcia i utrzymanie w dłuższym okresie wysokiego wzrostu gospodarczego, zwiększenie poziomu zatrudnienia i wykształcenia, włączenie Polski w europejskie sieci infrastruktury transportowej i informacyjnej, intensyfikacja procesu zwiększenia w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej, rozwój technologii społeczeństwa informacyjnego, wreszcie wspomaganie udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych wszystkich regionów i grup społecznych w Polsce.

    Omawiając realizację tych celów, trzeba powiedzieć, że dokument zawiera szereg danych gospodarczych z lat 2004-2009, z odwołaniem również do roku 2010, jednak pozostawia pewien niedosyt, dotyczący szczegółowości informacji związanych z rokiem 2010, gdyż uwaga w głównej mierze skupiona została na latach poprzednich.

    W dokumencie widoczny jest brak kontekstu, w jakim podawane są dane dotyczące roku 2010. Jako przykład przedstawię tylko sprawozdanie z realizacji celu nr 4 w zakresie sprzedaży detalicznej, gdzie odnotowano znaczny wzrost w grupie towarów: meble, RTV, AGD w IV kwartale 2010 r. w stosunku do bardzo niskiego poziomu przez pozostałą część roku. Brakuje odniesienia do sytuacji, jaka panowała w tym czasie w Polsce. Ten wzrost mógł być wynikiem planowanej podwyżki podatku VAT.

    W rozdziale dotyczącym realizacji finansowej Narodowego Planu Rozwoju autorzy jasno informują, że system finansowania projektu w 2010 r. oparty był na stworzonych w latach poprzednich mechanizmach umożliwiających wybranym grupom podmiotów pozyskanie środków krajowych na realizację projektów współfinansowanych ze środków wspólnotowych. W samym 2010 r. - było to już mówione - nie prowadzono naboru wniosków o dofinansowanie, nie podpisywano umów, nie ponoszono wydatków w ramach projektów, gdyż wdrażanie projektów strukturalnych dobiegło końca w 2009 r., jednakże zakres działań przeprowadzonych w 2010 r. nie został jasno określony, dotyczy wykonania niektórych czynności, a dane przedstawione są całościowo dla całego okresu realizacji programu, a nie tylko roku 2010.

    Jak piszą autorzy w podsumowaniu raportu, rok 2010 był etapem finansowego zamknięcia programów oraz prac nad dokumentami zamknięcia pomocy, w ramach których przeprowadzono szereg działań kontrolnych dotyczących realizacji projektów. W przedstawionym sprawozdaniu zadania realizowane w 2010 r. stają się mało widoczne, gdyż nacisk został położony na lata 2004-2009, co zresztą wydaje się w pewnym stopniu zrozumiałe, gdyż działania prowadzone w tym roku są konsekwencją działań z lat poprzednich.

    W dokumencie wskazano poziom realizacji jeszcze niezamkniętych programów, czyli de facto programów realizowanych z Funduszu Spójności, podając poziom jego realizacji jako 83%, tj. 28 projektów. Podczas posiedzenia komisji w dniu 11 stycznia pan minister mówił, że na koniec 2011 r. ten poziom płatności alokacji wynosi 94% i dotyczy 22 niezakończonych jeszcze projektów. W dokumencie zabrakło analizy tych projektów, wskazania powodów, dlaczego nie nastąpiło jeszcze ich zakończenie, jakie są perspektywy ich pomyślnego zakończenia, stąd trudno ocenić, na ile realistyczne jest wyartykułowane przez pana ministra założenie wykonania tego funduszu w stu procentach.

    W dokumencie wskazano, że jednym z podstawowych zadań realizowanych w 2010 r. były czynności kontrolne, natomiast w treści dokumentu znajduje się tylko zestawienie kontroli przeprowadzonych przez różne instytucje w stosunku do roku 2009 z informacją, że ilość tych kontroli znacznie zmalała w stosunku do roku ubiegłego, gdyż rok 2010 jest rokiem zamykania projektów. W 2010 r. przeprowadzono 30 kontroli systemowych - w 2009 r. było ich 57 - oraz 4439 kontroli projektów, gdzie w 2009 r. było ich 6578. Wydaje się jednak, że właśnie na tym aspekcie autorzy projektu powinni się bardziej skupić. Informacja dotycząca wykonania planu kontroli nie jest wystarczająca, pozwala domniemywać, że te kontrole nie przyniosły jakiegoś określonego skutku. Widoczny jest tutaj brak opisu wyników kontroli przeprowadzonych w 2009 r. i działań zapobiegawczych, jakie zostały w ich wyniku podjęte w celu uniknięcia nieprawidłowości w przyszłości. Jak wynika ze sprawozdania, w 2010 r. instytucje zarządzające przekazały do Ministerstwa Finansów łącznie 926 raportów o nieprawidłowościach podlegających raportowaniu do Komisji Europejskiej, z czego 111 raportów dotyczyło nowych nieprawidłowości, m.in. przedstawiania do refundacji wydatków niekwalifikowanych czy naruszania Prawa zamówień publicznych. Brak jakiejkolwiek informacji o planowanych działaniach zapobiegawczych i wniosków z kontroli z lat poprzednich, chociaż cały dokument, jak wspomniano, jest próbą podsumowania całego okresu realizacji Narodowego Planu Rozwoju. Działania, które podjęto w wyniku poprzednich kontroli w celu uniknięcia nieprawidłowości, wydają się istotnym elementem sprawozdania, szczególnie w kontekście zamykania projektów, co wiąże się z końcowymi rozliczeniami z Komisją Europejską i obawą co do ich realizacji.

    Wysoka Izbo! Autorzy w dokumencie, który został przedstawiony Wysokiej Izbie, przez zastosowanie podejścia całościowego przedstawienia realizacji planu na lata 2004-2006 zaprezentowali dane całościowe, ale niekoniecznie te, które były istotne z punktu widzenia realizacji tego projektu w roku 2010. Niezależnie więc od oceny procesu realizacji programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności sam przedłożony dokument należy ocenić krytycznie jako niedający Wysokiej Izbie pełnego obrazu działań podjętych w 2010 r. w związku z realizacją Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006. Biorąc pod uwagę wskazane przeze mnie kwestie, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość wnosi o odrzucenie tego dokumentu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)