3 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2242 i 2801).

Poseł Agnieszka Hanajczyk:

    Pani Marszałkini! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Platforma Obywatelska wobec sprawozdania Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druk nr 2242), sprawozdanie zawarte jest w druku nr 2801.

    Procedowanie projektu ustawy de facto rozpoczęło się w 2012 r. w wyniku przedłożenia wyżej wymienionego projektu przez NSZZ ˝Solidarność˝. Zasadnicze prace nad projektem toczyły się w zespole problemowym do spraw ubezpieczeń społecznych i zaowocowały napisaniem na zlecenie zespołu problemowego całkowicie nowego projektu, nad którym rozpoczęła się faza szerokich konsultacji społecznych. Jako projekt rządowy wpłynął on do Sejmu 7 marca 2014 r. i został skierowany do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, gdzie odbyło się pierwsze czytanie, rozpatrywała go podkomisja stała do spraw rynku pracy. Tu ogromny ukłon i ogromne podziękowanie pani poseł przewodniczącej Katarzynie Mrzygłockiej, która z zaangażowaniem i ze zrozumieniem dla wyjątkowo ważnej materii prowadziła posiedzenia. Jestem członkiem tej komisji. Rzeczywiście ogromny nacisk położono na szczegółowe wyjaśnianie procedowanych kwestii, co bardzo ważne, i szukanie wspólnej, optymalnej płaszczyzny dla zaproponowanych rozwiązań. W efekcie okazało się, że ten projekt ustawy jest kompromisem i chyba sukcesem nas wszystkich posłów.

    Pani przewodnicząca omówiła warstwę merytoryczną dokonanych zmian ustawy. Tylko pokrótce ogólnie powiem, że proponowany projekt dotyczy zmian poszerzających zakres obowiązku ubezpieczenia społecznego. Obowiązkiem ubezpieczenia objęto członków rad nadzorczych oraz zmieniono zasady dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym osób wykonujących umowy zlecenia. Można stwierdzić, że przyjęta regulacja służy pełniejszej realizacji prawa do zabezpieczenia społecznego, ponieważ wprowadzenie obowiązku ubezpieczenia przekłada się na gwarancję nabycia samego prawa do świadczeń przez określoną kategorię ubezpieczonych (członków rad nadzorczych) bądź podniesienie przyszłych świadczeń poprzez zwiększenie podstawy wymiaru składki (zmiana regulacji dla osób wykonujących umowę zlecenia). W tym kontekście wprowadzone zmiany mają na celu wzmocnienie zasady ekwiwalentności wypłacanych świadczeń i wpłacanych składek, ponieważ zwiększają podstawę wymiaru składki. Prowadzą one również do niwelowania praktyki opłacania składek od bardzo niskiej podstawy jej wymiaru i korzystania z prawa do minimalnej emerytury finansowanej z budżetu państwa, znacznie przewyższającej wkład finansowy wniesiony do systemu przez ubezpieczonego.

    Bardzo istotny w przedłożonym projekcie jest zakres zmian w ubezpieczeniu społecznym rolników. Proponowane zmiany mają na celu rozszerzenie zakresu podmiotowego o osoby, które równolegle z prowadzeniem działalności rolniczej podejmą - jako dodatkową - pracę na podstawie umowy zlecenia lub odpowiednio umowy agencyjnej albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Proponuje się, aby ci rolnicy i domownicy, jeżeli działalność rolnicza stanowi dla nich stałe źródło utrzymania i z racji tego podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, mogli dobrowolnie kontynuować ubezpieczenie w KRUS, mimo że z tytułu wykonywania umowy zlecenia będą podlegali obowiązkowo ubezpieczeniu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Warunkiem będzie jednakże uzyskanie z tytułu wykonywania tej umowy miesięcznego przychodu w wysokości nie większej niż połowa minimalnego wynagrodzenia, którego przekroczenie będzie skutkowało wyłączeniem z systemu rolniczego.

    Niezależnie od wprowadzonych zmian w przedłożonym projekcie, które z powodów oczywistych były długo oczekiwane i ciepło przyjęte przez wszystkie strony procesu legislacyjnego, dwie kwestie wymagały szczególnego pochylenia się nad nimi i znalezienia kompromisu. Pierwsza z nich dotyczy form uelastycznienia możliwości rezygnacji z umów. Z uwagi na rangę problemu projekt skierowano ponownie do podkomisji, aby wypracować przepis chroniący umowy, które zostały zawarte przed dniem wejścia w życie ustawy, a które w związku z wejściem w życie ustawy będą oskładkowane.

    Druga kwestia, która nie znalazła pełnego poparcia komisji - w związku z tym jest wniosek mniejszości przedstawiony przez pana posła Tomaszewskiego - dotyczy vacatio legis ustawy. Zgodnie z przedłożeniem komisji ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2015 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 3 lit. a i b oraz pkt 8, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Propozycja zawarta we wniosku mniejszości dotyczy skrócenia tego terminu do dnia 1 lipca 2015 r. Mając na uwadze największą wartość ustawy, czyli legalne ozusowanie zatrudnienia, troskę o niepowiększanie szarej strefy i zapobieżenie ewentualnym zamianom umowy zlecenia na umowę o dzieło, a w końcu przygotowywanie budżetów jednostek samorządu terytorialnego i czas dla firm, które przygotowują się do proponowanych zmian... (Dzwonek)

    Jeszcze momencik, już kończę.

    ...w ustawie, przyjęto ozusowanie umów zlecenia od 1 stycznia 2016 r. Należy zaznaczyć, że finansowy skutek ustawy to dodatkowe 650 mln zł, z czego 350 mln zł to dochód z pieniędzy członków rad nadzorczych, który zgodnie z ustawą będzie zasilać ZUS od 1 stycznia 2015 r., a pozostałe 300 mln zł to dochód z umów zlecenia. Ta rozbieżność między oczekiwaniami związków zawodowych i strony rządowej oraz pracodawców nie burzy zgody co do istoty ustawy. To oczywiste, że spór dotyczył tempa wejścia w życie proponowanych rozwiązań.

    Klub Platforma Obywatelska wnosi o przyjęcie przedmiotowego projektu ustawy w brzmieniu przedstawionym przez poseł sprawozdawcę Komisji Polityki Społecznej i Rodziny panią Katarzynę Mrzygłocką. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jerzy Wenderlich)