5 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny, ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2678).

Poseł Barbara Bartuś:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu mojego klubu, Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, mam przyjemność odnieść się do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny, ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, zawartego w druku nr 2678.

    Na ostatnim posiedzeniu pan minister Biernacki z dumą mówił o liczbie przygotowywanych przez jego resort projektów, które dotyczą zmian kodeksów. Szczycił się projektem, o którym zaczynamy debatować, czyli tzw. dużą nowelizacją. Chodziło o to, że została ona szybko przygotowana, że dużo zmienia. Czy dla nas w Sejmie pozytywnym wyznacznikiem ma być liczba dokonywanych zmian? Jestem zupełnie odmiennego zdania. Jestem też przekonana, że Polacy mają już dość ciągłych zmian przepisów i nowelizowania znowelizowanych ustaw. Pan minister przekonywał także, że przedłożony projekt jest wyśmienicie przygotowany i w zasadzie w Sejmie nie będzie trzeba go poprawiać. Czy na pewno? Dokonując skrótowej analizy projektu zawartego w druku nr 2678, stwierdzić należy, że w przedstawionej formie jest on po prostu nie do przyjęcia i wyłącznie częściowo jego zapisy powinny być rozważane jako realne i uzasadnione propozycje zmian.

    Już na wstępie pojawia się wątpliwość co do zapisów odnoszących się do proponowanej nowelizacji przepisów prawa materialnego. Niezrozumiałe wydaje się odnoszenie przepisów o oświadczeniach woli do innych oświadczeń, w tym wiedzy i uczuć. O ile bowiem błąd co do oświadczenia woli może wywoływać oznaczone skutki prawne związane z powziętą czynnością prawną, o tyle nie sposób doszukać się potencjalnych skutków przy składaniu innych oświadczeń. Nieprawdziwe, a nawet wywołane przymusem oświadczenie o odczuciach osoby składającej, jeżeli nie jest elementem czynności prawnej, może być w każdej chwili odwołane i zdementowane bez szczególnych przesłanek, dlatego też w tym zakresie nowelizacja jest w mojej opinii całkowicie chybiona.

    Zagadnieniem wątpliwym i co najmniej wymagającym dyskusji jest też wprowadzenie formy dokumentowej czynności prawnej. Zgodnie z projektem dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający jej odtworzenie, a do zachowania formy dokumentowej czynności prawnej wystarczy złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Poza umową pożyczki formy dokumentowej dla żadnej czynności nazwanej nie przewidziano, chyba że się mylę. Dlatego rzeczywiście wątpliwy jest sens wprowadzenia całkiem nowej instytucji w odniesieniu do jednego rodzaju czynności prawnej. Rozsądniejsza wydaje się zmiana przepisów dotyczących tej czynności.

    W nawiązaniu do powyższego zmiana formy zawierania umowy pożyczki nie jest przekonująca. Obecnie ta umowa jest powszechnie wykorzystywana do prób uzyskania niejednokrotnie nienależnego świadczenia. Z drugiej strony należy ona do najpowszechniejszych czynności prawnych. Dlatego w moim odczuciu proponowana zmiana może przynieść skutek odwrotny - zamiast wzmocnić strony umowy i zabezpieczyć ich interesy, może spowodować ich jeszcze większą niefrasobliwość. Mam przykład dotyczący poczty e-mail. Czy jego użycie będzie cokolwiek dokumentowało? Czy strona umowy, korzystając z takiego środka w dobrej wierze, będzie miała tego świadomość? Jestem przekonana, że forma pisemna lub z podpisem elektronicznym powinna zostać formą podstawową, nawet jeżeli jest zastrzeżona tylko dla celów dowodowych.

    Jeżeli chodzi o zmiany proceduralne, konieczna byłaby ich szczegółowa analiza. Byłoby tak choćby ze względu na fakt, że częściowo proponowane zmiany nie obejmują dokonanej nowelizacji, chodzi o druk nr 2131, i to zarówno w zakresie zbieżności proponowanych zmian, jak i w zakresie konieczności uwzględnienia brzmienia przepisów, które zostały już uchwalone i w niedługim czasie wejdą w życie. Obecne szczegółowe analizowanie tych przepisów bez uwzględnienia nowelizacji mija się z celem. Natomiast ciekawym według mnie pomysłem wydaje się wprowadzenie możliwości przeprowadzenia przez komornika licytacji w drodze elektronicznej, jednakże prawidłowe działanie tej instytucji wymaga kompatybilności ustaw.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ten został poddany, zgodnie zresztą z przepisami, konsultacjom. Efekty tych konsultacji przedstawiono nawet w tabelce. W ostatniej rubryce, gdzie znajduje się stanowisko projektodawcy, jeżeli chodzi o uwagi tych, którzy opiniowali, wszędzie jest napisane tak: uwaga nie może być uwzględniona.

    Panie Marszałku! W moim klubie zastanawialiśmy się i dyskutowaliśmy, jeżeli chodzi o to, jakie będzie nasze stanowisko. (Dzwonek) Braliśmy pod uwagę, że nie można przyspieszać - zresztą mówił o tym mój przedmówca - kosztem sprawiedliwego orzekania. Nie zgadzamy się też z wieloma kierunkami, które w tym projekcie dostrzegamy. Ostatecznie uznaliśmy, że lepiej ten projekt odrzucić w całości niż pracować nad wyszukiwaniem takich elementów, które zasługiwałyby na uchwalenie.

    Reasumując, w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wnoszę o odrzucenie w całości projektu ustawy zawartego w druku nr 2678. Stosowny wniosek składam na piśmie. Dziękuję.