5 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego (druki nr 1323 i 1979).

Poseł Barbara Bartuś:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi w tym punkcie posiedzenia Sejmu zaszczyt przedstawienia stanowiska Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach o projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego.

    Projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego to konsekwencja wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 listopada 2010 r. Trybunał stwierdził niezgodność z konstytucją § 182 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2009 r. Wyrok ten spowodował rozbieżności w praktyce sądów dotyczące formalnego sposobu wydawania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności.

    Obecnie w praktyce część sądów wydaje odrębne postanowienie, część nadaje klauzulę po staremu, nabijając w formie pieczęci lub nadrukowując jej treść na tytuł egzekucyjny. Dlatego też jednoznaczne ustalenie sposobu nadawania klauzuli wykonalności jest konieczne. Ważne też jest, żeby ustalić jak najprostszy sposób nadawania klauzuli wykonalności. Odrębny dokument w postaci postanowienia wydaje się zbędny, bo prowadziłoby to wyłącznie do zwiększenia ilości sporządzanych dokumentów, nie powodując jednocześnie polepszenia sytuacji lub zabezpieczenia praw którejkolwiek ze stron postępowania. Brak również podstaw do upatrywania takiego wymogu w związku z przywołanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. Ustalenie sposobu nadawania klauzuli wykonalności w proponowany w sprawozdaniu sposób wyeliminuje rozbieżności w praktyce sądów, a także w określonych wypadkach usunie wątpliwości, niekorzystne w szczególności z pozycji wierzycieli.

    Pragnę jednak zwrócić uwagę na fakt, że projekt zmian Kodeksu postępowania cywilnego przyjęty przez komisję w sprawozdaniu i zawarty w druku nr 1979 różni się całkowicie od projektu złożonego przez wnioskodawcę, obecnie sprawozdawcę, pana posła Borysa Budkę. Nie jest tak jak pan sprawozdawca mówił - że te zmiany są, ale są niewielkie. Zarówno pierwotny projekt spotkał się z negatywnymi opiniami ze strony Krajowej Rady Komorniczej oraz prokuratora generalnego, jak i opinia wykonana na zlecenie Biura Analiz Sejmowych była negatywna.

    Propozycja nowelizacji przyjęta przez komisję nie posiada obecnie żadnych pisemnych opinii. Tak jak było mówione, było to realizowane przy współpracy ministerstwa, przy współpracy legislatorów sejmowych, ale całość nie była poddana jakiejś ogólnej refleksji, nie wydano jakiejś dodatkowej opinii, a to wielka szkoda, bo szczególnie kodeksy powinny być nowelizowane bardzo rozważnie, a tak się niestety u nas, w Polsce, nie dzieje.

    W przypadku omawianej nowelizacji zmiana w zakresie art. 783 § 1 i § 1¹ budzi więc według mnie istotną wątpliwość. Dotychczasowa treść art. 783 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego ustalała, czym jest klauzula wykonalności i jaka jest jej wymagana treść. Po zmianie § 1 i wprowadzeniu § 1¹ konieczna jest również zmiana treści obecnego § 2 poprzez odesłanie do nowo wprowadzonego § 1¹.

    Zaznaczyć bowiem należy, że obecny art. 783 § 1 i rozporządzenie wydane na podstawie art. 783 § 2 przesądzają o treści klauzuli wykonalności, a po proponowanej zmianie ustawowa regulacja tego zagadnienia przejdzie w art. 783 do § 1¹.

    W razie zmiany przepisów w proponowany sposób, przy jednoczesnym braku dodatkowego uregulowania, pojawiłby się problem, czy treść klauzuli ustalona rozporządzeniem wydanym na podstawie art. 783 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego może wynikać z delegacji odnoszącej się do treści postanowienia, nie zaś do treści samej klauzuli wykonalności, jak ma to miejsce obecnie.

    Jednocześnie zwrócić należy uwagę, że projekt zmiany w zakresie art. 783 § 3 i 4 Kodeksu postępowania cywilnego jednoznacznie odnosi się nie tylko do sposobu wydania, ale i de facto do ustalenia formalnej treści postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, wprowadzając odrębne uregulowanie od standardowych wymogów treści postanowienia, wynikającej z art. 361 w zw. z art. 325 K.p.c. (Dzwonek) Skoro postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności ma być wydawane bez sporządzania jego sentencji poprzez opatrzenie klauzuli podpisem sędziego, to pojawia się pytanie: Jak w takim postanowieniu mają zostać umieszczone dane, o których mowa w proponowanej treści art. 783 § 1? Postanowienie to, jako niemające odrębnej sentencji, prowadzi do ustalenia treści nadawanej klauzuli wykonalności, ale nie można pominąć, że w związku z tym faktem również treść nadawanej klauzuli musi odpowiadać wszelkim wymogom formalnym stawianym temu szczególnemu w formie postanowieniu.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czas mi się skończył. Chciałabym tylko jeszcze powiedzieć, że oczywiście jest też zmieniany art. 670, o którym tak dużo mówił mój przedmówca, pan poseł z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Jest to tylko sprostowanie błędu, które przy okazji tej nowelizacji jest czynione.

    Kończąc, chciałabym powiedzieć, że w związku z naszymi wątpliwościami co do przygotowanych rozwiązań Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość przygotował stosowną poprawkę, którą za moment na ręce pana marszałka złożę. Dziękuję.