3 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie ministra rozwoju regionalnego z realizacji w 2010 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006 (druk nr 49) wraz ze stanowiskiem Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej (druk nr 122).

Poseł Adam Żyliński:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Przypadł mi w udziale zaszczyt zaprezentowania stanowiska Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska wobec sprawozdania z realizacji w 2010 r. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006 wraz ze stanowiskiem Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, druk nr 49.

    Zarówno pan minister, jak i pan poseł sprawozdawca wyczerpująco przedstawili treść sprawozdania. Myślę jednak, że z uwagi na ciężar gatunkowy omawianego sprawozdania warto ponownie przywołać większość tez moich przedmówców, by jasno podkreślić stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska wobec realizacji Narodowego Planu Rozwoju nie tylko w 2010 r.

    Przedstawione w sprawozdaniu informacje koncentrują się wokół zasadniczych elementów realizacji Narodowego Planu Rozwoju na jego końcowym etapie. Można rozróżnić trzy takie elementy. Pierwszy z nich to proces zamknięcia pomocy z funduszy strukturalnych na lata 2004-2006, drugi to omówienie końcowej fazy realizacji projektu w ramach ˝Strategii wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006˝, wreszcie trzeci to przedstawienie procesu ewaluacji ex post Narodowego Planu Rozwoju zrealizowanego w 2010 r. przez stronę polską. Rzeczone sprawozdanie jest jednym z kolejnych ogniw składających się na całościowy system monitorowania i zarządzania pomocą strukturalną dla Polski. Dla porządku należy dodać, że Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, pełniące funkcję instytucji zarządzającej podstawami wsparcia Wspólnoty, przygotowało sprawozdanie na podstawie systemu sprawozdawczości i monitoringu przewidzianego w szeregu odpowiednich aktów prawnych.

    Przechodząc do szczegółowego omówienia sprawozdania, rozpocznę od kilku uwag o charakterze ogólnym. Otóż, jak wiemy, rzeczowa realizacja programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych na lata 2004-2006 dobiegła końca w połowie 2009 r. To ważne stwierdzenie, albowiem kolejne miesiące, w tym cały rok 2010, były już tylko etapem finansowego zamknięcia programów oraz prac nad dokumentami zamknięcia pomocy.

    Obok podsumowania rzeczowej i finansowej realizacji projektów prace dotyczące zamknięcia pomocy miały formę działań kontrolnych, prowadzonych zarówno przez instytucje uczestniczące w realizacji programów, jak i przez instytucje właściwe do spraw zamknięcia pomocy. W tym przypadku były to: Departament Ochrony Interesów Finansowych w Ministerstwie Finansów oraz właściwe urzędy kontroli skarbowej.

    Działania kontrolne prowadzone przez ww. instytucje miały na celu uzyskanie pewności co do prawidłowości poniesionych wydatków, potwierdzanej następnie przez państwo członkowskie w trzecim dokumencie zamknięcia pomocy, tj. w deklaracji zamknięcia.

    I tak do końca września 2010 r. przekazało, zgodnie z terminami określonymi w prawie wspólnotowym, dokumenty zamknięcia pomocy dla zasadniczej części programów. Dla trzech programów inicjatywy wspólnotowej Interreg IIIA termin przekazania dokumentów końcowych wyznaczony był na koniec marca 2011 r.

    Wobec zakończenia w 2009 r. realizacji programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych oraz z kontraktów wojewódzkich jedynym wdrażanym w 2010 r. elementem Narodowego Planu Rozwoju były projekty w ramach ˝Strategii wykorzystania Funduszu Spójności˝. Okres kwalifikowalności dla tych projektów, ustalany indywidualnie w decyzjach Komisji Europejskiej, co do zasady mógł trwać do końca 2010 r., a proces rozliczeń - do połowy 2011 r.

    Do końca 2010 r. zakończono realizację 102 projektów. Z uwagi na dopuszczoną przez Komisję Europejską możliwość wydłużenia w indywidualnych przypadkach terminu kwalifikowalności wydatków strona polska złożyła stosowne wnioski dla pozostałych projektów. W przypadku bardzo dużych projektów realizacja może zostać przedłużona do końca 2012 r.

    Mając na uwadze zakończenie programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych oraz końcową fazę realizacji projektów Funduszu Spójności, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego podjęło już w 2009 r. prace nad ewaluacją ex post Narodowego Planu Rozwoju. Stało się tak, pomimo że regulacje unijne nie nakładają na państwa członkowskie obowiązku przeprowadzenia ewaluacji ex post, pozostawiając wykonanie jej Komisji Europejskiej w okresie trzech lat od zamknięcia programu.

    Niemniej strona polska zdecydowała się na przeprowadzenie ww. badań w celu oszacowania wpływu funduszy na rozwój kraju oraz sformułowania rekomendacji dla kierunków interwencji funduszy w kolejnych okresach programowania. Dzięki temu w 2010 r. sfinalizowano 14 badań cząstkowych, podsumowujących realizację ponad 88 tys. projektów w Polsce.

    Ze sprawozdania przedstawionego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego można wyczytać, iż na realizację Narodowego Planu Rozwoju przeznaczono kwotę ok. 12,8 mld euro, a głównym celem tego przedsięwzięcia było i jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym.

    Wszystkie te cele stały się możliwe do osiągnięcia dzięki temu, że Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006 powodował realizację zarówno projektów współfinansowanych ze środków wspólnotowych, jak i projektów finansowanych w całości z krajowych środków publicznych, wdrażanych w ramach programów wojewódzkich rozwoju regionalnego, stanowiących element kontraktów wojewódzkich. Było to tym trudniejsze, iż obie grupy projektów charakteryzują się odmiennymi systemami finansowania.

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Sprawozdanie przygotowane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego jest prawdziwą kopalnią wiedzy na temat polskiej absorpcji europejskich funduszy strukturalnych. Ramy czasowe tego wystąpienia nie pozwalają mi przedstawić wielu innych, niezwykle interesujących konkluzji.

    W nadchodzących latach powstaną kolejne edycje niniejszego sprawozdania, przedstawiające realizację projektów Funduszu Spójności, która może potrwać do 2012 r. To będzie dobra okazja, aby do tej problematyki powrócić w szerszym kontekście.

    A na dzisiaj w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska z dużą satysfakcją rekomenduję Wysokiej Izbie poparcie dla stanowiska Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wobec omawianego sprawozdania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)