4 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (druki nr 3151 i 3418).

Poseł Sprawozdawca Ewa Wolak:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o projekcie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, druki nr 3151 i 3148.

    Przedłożony Wysokiej Izbie projekt przedmiotowej ustawy wynika przede wszystkim z konieczności pełnej implementacji do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Niniejsza ustawa ma zastąpić ustawę z 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Dyrektywa zasadniczo zmienia system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w trzecim okresie rozliczeniowym, to jest w latach 2013-2020, wprowadzając nowy, aukcyjny sposób dystrybucji uprawnień do emisji przez państwa członkowskie. Projekt ustawy stwarza możliwość sprzedaży uprawnień do emisji na krajowej platformie aukcyjnej prowadzonej przez spółki działające na rynku regulowanym. Warunkiem jest uzyskanie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego oraz wyłonienie podmiotu w drodze postępowania przetargowego. Obrót produktami sprzedawanymi na aukcjach został również objęty nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego, która będzie miała możliwość podjęcia określonych środków prawnych w celu przeciwdziałania naruszeniom przepisów będących podstawą funkcjonowania platformy aukcyjnej, w tym wymierzania kar pieniężnych w przypadku dokonywania manipulacji na rynku w zakresie produktów sprzedawanych na aukcji.

    Projekt ustawy wprowadza dwa wyjątki od systemu aukcyjnego. Są to derogacje dla energetyki oraz krajowe środki wykonawcze. W ramach derogacji dla energetyki instalacje wytwarzające energię elektryczną uzyskają możliwość otrzymania określonej liczby bezpłatnych uprawnień do emisji w zamian za poczynione inwestycje. Natomiast w ramach krajowych środków wykonawczych przemysł - m.in. chemiczny, rafineryjny, cementowy, papierniczy, metalurgiczny i ceramiczny - uzyska możliwość przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji na produkcję inną niż produkcja energii elektrycznej. Ograniczy to zjawisko tzw. ucieczki emisji, czyli zastępowania produkcji w Unii Europejskiej importem z krajów trzecich, oraz zjawisko przenoszenia produkcji poza Unię Europejską.

    Podkomisja nadzwyczajna do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w czasie prac nad projektem ustawy spotkała się trzy razy. Później projekt był przedmiotem prac Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. W toku prac przyjęto poprawki, które uwzględniały uwagi strony społecznej, a więc też rozwiązania przyjazne nie tylko środowisku, ale także przedsiębiorcom.

    Najważniejszą zmianą w stosunku do przedłożonego projektu rządowego jest wprowadzenie poprawek mających na celu wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 29 kwietnia 2015 r. Istotą poprawek jest stworzenie dla podmiotów podstawy prawnej w celu dokonania dodatkowej czynności w związku z umorzeniem uprawnień do emisji, w przypadku gdy na skutek szacowania emisji przez organy inspekcji wielkość emisji do rozliczenia okaże się większa niż w zweryfikowanym rocznym raporcie. Wprowadzony przepis daje prowadzącym instalację operatorom statków powietrznych termin 14 dni na dokonanie dodatkowego umorzenia bez poniesienia kary za przekroczenie terminu wyznaczonego w ustawie, to jest do 30 kwietnia. Zmiana ta jest niewątpliwie korzystna dla przedsiębiorców.

    Drugą zasadniczą zmianą jest wprowadzenie przepisów, na podstawie których obowiązek sporządzenia raportu i wprowadzenia go do krajowej bazy emisji gazów cieplarnianych i innych substancji będzie dotyczył osoby fizycznej niebędącej przedsiębiorcą, o ile korzystanie przez nią ze środowiska wymaga pozwolenia na wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza albo pozwolenia zintegrowanego. Tym samym osoby fizyczne, których działalność nie wymaga pozwolenia, zostaną zwolnione z obowiązku wprowadzenia raportu do krajowej bazy.

    Wprowadzono również poprawkę mającą na celu określenie, w oparciu o jakie dokumenty uczestnicy systemu mogą wykazać, że są spełniane kryteria zrównoważonego rozwoju w stosunku do zużywanego w procesie spalania paliwa stanowiącego biomasę, i w konsekwencji wykazać zerową emisyjność tego paliwa. Wykazanie zerowej emisyjności paliwa skutkować będzie brakiem obowiązku umarzania z tego tytułu uprawnień do emisji, co będzie korzystne dla przedsiębiorców.

    Ponadto uzupełniono przepisy w celu zabezpieczenia wykonania obowiązku zwrotu nienależnie wydanych uprawnień do emisji w przypadku stwierdzenia wygaśnięcia zezwolenia, zaprzestania działalności lub znaczącego zmniejszenia zdolności produkcyjnej przed wejściem ustawy w życie.

    W ramach funkcjonowania derogacji dla energetyki zmodyfikowano przepisy dotyczące wykonywania obowiązków nałożonych na organy administracji publicznej, Ministerstwo Środowiska i krajowy ośrodek w zakresie oceny sprawozdań rzeczowo-finansowych przedsiębiorców z realizacji zadań inwestycyjnych, co niewątpliwie usprawni proces tej oceny i skróci jej czas.

    Poprawki wprowadzone do ustawy o giełdach towarowych i ustawy o obrocie instrumentami finansowymi mają na celu doprecyzowanie przepisów będących podstawą do sprzedaży uprawnień do emisji na aukcji przez krajową platformę aukcyjną prowadzoną przez spółki działające na rynku regulowanym. Jest też szereg poprawek redakcyjno-legislacyjnych.

    Biorąc pod uwagę wszystkie prace i rezultaty tych prac, wnioskuję o jak najszybsze przekazanie projektu ustawy do trzeciego czytania i przyjęcie go przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w obecnym kształcie. Dziękuję. (Oklaski)