18 punkt porządku dziennego:

Informacja z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2013 roku (druk nr 2386) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 2466).

Poseł Zofia Czernow:

    Panie Marszałku! Panie Przewodniczący! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie informacji z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2013 r., druk nr 2386.

    Krajowa Rada Sądownictwa przedłożyła Wysokiej Izbie bardzo szczegółową, wszechstronną i wyczerpującą informację z działalności w 2013 r.

    Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej powierzyła Krajowej Radzie Sądownictwa zadanie stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. W ramach tej funkcji Krajowa Rada Sądownictwa ma wyłączne prawo do przedstawiania prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosków o powołanie na stanowiska sędziowskie w sądach wszystkich szczebli. Rada posiada także uprawnienie występowania do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskami w sprawie zgodności z konstytucją aktów normatywnych w zakresie, w jakim dotyczą one niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

    Realizując swoje konstytucyjne zadania, Krajowa Rada Sądownictwa rozpatrzyła kandydatury 1563 osób, które złożyły łącznie 4804 zgłoszenia na wolne stanowiska sędziowskie. Rada po przeprowadzeniu postępowań konkursowych, celem których jest wybranie najlepszych kandydatów o najwyższych kwalifikacjach zawodowych i najlepszych cechach osobowościowych, przedstawiła prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej łącznie 367 osób z wnioskiem o powołanie na stanowiska sędziowskie sądów wszystkich szczebli i rodzajów.

    Podkreślić należy szczególną dbałość Krajowej Rady Sądownictwa o to, aby proces rekrutowania sędziów był otwarty, transparentny, sprawiedliwy i niezależny od jakichkolwiek nacisków. O jedno stanowisko sędziowskie ubiegały się przeciętnie 4 osoby, a średnio składano 13 zgłoszeń. Najwięcej osób, o powołanie których wnioskowano, ponad 50%, stanowili sędziowie lub byli sędziowie, następnie asystenci sędziego, a w dalszej kolejności referendarze sądowi.

    Krajowa Rada Sądownictwa rozpatrywała także sprawy dotyczące przeniesienia sędziego w stan spoczynku, a zwłaszcza te, które mają fakultatywny charakter. W tym przedmiocie rada podjęła uchwały w stosunku do 55 sędziów.

    Ważnym zagadnieniem w działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2013 r. były starania o stworzenie dobrego modelu kształcenia i doskonalenia zawodowego sędziów, w tym konieczność stworzenia regulacji ustawowej dotyczącej szkolenia ustawicznego sędziów. Potrzeba wprowadzenia przepisów ustawowych została wyeksponowana we wnioskach końcowych informacji.

    Podkreślano konieczność decentralizacji systemu szkolenia. Zdaniem Krajowej Rady Sądownictwa konieczna jest bieżąca analiza orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w sprawach przeciwko Polsce, ugód zawartych między rządem a skarżącymi oraz jednostronnych deklaracji rządu i wyciąganie z treści tych orzeczeń, ugód i deklaracji odpowiednich wniosków dla programów szkoleniowych. Jest to tym bardziej uzasadnione, że Polska znajduje się w grupie tych państw członkowskich, w stosunku do których stwierdza się liczne naruszenia Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Istotna część tych naruszeń dotyczy działalności orzeczniczej sądów, zarówno w pionie cywilnym, jak i karnym. Tematy poświęcone stosowaniu w praktyce przez sądy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności powinny stać się jednym z priorytetów działalności szkoleniowej.

    Kolejne potrzeby szkoleniowe wiążą się z wprowadzeniem tzw. e-protokołu. Trudno nie zgodzić się z tą oceną i wnioskami z niej wynikającymi.

    Stojąc na straży niezawisłości sędziów, rada kolejny raz przypomniała, że zasada niezawisłości sędziego służy zapewnieniu uczciwego procesu sądowego i podważanie jej godzi w konstytucyjne prawa obywateli do bezstronnego rozpoznania sprawy. Zdarzają się bowiem nadal sytuacje szkodliwych wypowiedzi godzących w regulacje konstytucyjne dotyczące sądownictwa. Każdorazowo w takich sytuacjach Krajowa Rada Sądownictwa reagowała szybko i zdecydowanie. To jest bardzo ważne.

    Opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących sądownictwa i sędziów stanowi narzędzie do realizacji przez radę konstytucyjnej funkcji stania na straży niezawisłości sędziów i niezależności sądów. Krajowa Rada Sądownictwa zaopiniowała 187 projektów aktów normatywnych, w tym 137 projektów ustaw.

    W informacji rada, podtrzymując swoje wcześniejsze stanowisko, zwraca uwagę na zbyt częste nowelizacje aktów prawa powszechnie obowiązującego, w tym szczególnie na zmiany, jakim poddawane są ustawy rangi kodeksowej, uznając, że stanowi to praktykę godzącą w stabilność systemu prawnego.

    Krajowa Rada Sądownictwa za pośrednictwem komisji problemowych rozpatrywała sprawy dyscyplinarne sędziów, sprawy etyki zawodowej oraz skargi i wnioski. W 2013 r. do Krajowej Rady Sądownictwa wpłynęły sprawy dyscyplinarne dotyczące 103 sędziów oraz 1315 skarg i wniosków.

    Na podkreślenie zasługuje działalność Krajowej Rady Sądownictwa na arenie międzynarodowej. Członkowie Krajowej Rady Sądownictwa brali udział w posiedzeniach w ramach Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa, którą tworzą rady sądownictwa państw członkowskich Unii Europejskiej oraz w charakterze obserwatorów rady innych państw europejskich. Spośród tematów wybranych do analizy i opracowania na najbliższy okres Krajowej Radzie Sądownictwa powierzono koordynację prac nad przewodnikiem Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa. Świadczy to o docenieniu doświadczenia i roli Krajowej Rady Sądownictwa. Krajowa Rada Sądownictwa była organizatorem i uczestnikiem wielu międzynarodowych konferencji i spotkań.

    W końcowej części informacji Krajowa Rada Sądownictwa przedstawiła najbardziej aktualne problemy i potrzeby wymiaru sprawiedliwości, w tym m.in. potrzebę przywrócenia asesury sądowej, o czym już była dzisiaj mowa, postulat przyznania Krajowej Radzie Sądownictwa prawa inicjatywy ustawodawczej, uchwalenia nowej ustawy o ustroju sądów powszechnych, gdyż liczne zmiany powodują coraz większe trudności interpretacyjne, oraz całkowitej likwidacji aplikacji ogólnej, a także problem siedziby Krajowej Rady Sądownictwa. Część z tych wniosków, jak sądzę, ma szansę realizacji w niedługim czasie. Należą do nich m. in. sprawy przywrócenia asesury sądowej, likwidacji aplikacji ogólnej, czy problematyka kształcenia ustawicznego, rozpoczyna się bowiem proces legislacyjny dotyczący tych kwestii.

    Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska wysoko ocenia działalność Krajowej Rady Sądownictwa w 2013 r. Na ręce pana przewodniczącego pragnę złożyć podziękowania dla wszystkich członków Krajowej Rady Sądownictwa za zaangażowanie i dobrą realizację zadań powierzonych Krajowej Radzie Sądownictwa przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)