9 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym (druk nr 1725).

Poseł Andrzej Orzechowski:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska przedstawić stanowisko do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym, druk nr 1725.

    Z projektami, które zapełniają luki podatkowe, które w jakimś sensie zacieśniają charakter fiskalny, zawsze jest pewien problem. Jednak gdy w grę wchodzi zbieg sprzecznych wartości, to trzeba ważyć, które z tych wartości, które z zasad powinny mieć priorytet. Wyznajemy taką zasadę, że w prowadzeniu działalności gospodarczej to nie prawo podatkowe powinno decydować o tym, czy wpływać na to, w jaki sposób przeprowadzać transakcje handlowe czy w jakiej formule organizacyjnej prowadzić działalność gospodarczą. Z opodatkowaniem spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych dzisiaj jest tak, że jak wszystkie pozostałe spółki osobowe, w odróżnieniu od spółek kapitałowych, nie są one podatnikami podatku dochodowego. Podatnikami tego podatku są natomiast bezpośrednio wspólnicy spółki komandytowej czy spółki komandytowo-akcyjnej. Akcjonariusze spółki komandytowo-akcyjnej nie płacą na bieżąco podatku dochodowego od zysków osiąganych przez tę spółkę. Podatek ten pojawia się dopiero wówczas, gdy akcjonariuszom zostanie wypłacona dywidenda. W praktyce oznacza to, że akcjonariusze spółki komandytowo-akcyjnej mogą odroczyć opodatkowanie zysków do wybranego przez siebie momentu.

    Forma spółki komandytowo-akcyjnej stała się w ostatnich czasach dosyć popularną formą podejmowania działalności gospodarczej. Dzieje się tak, ponieważ spółka komandytowo-akcyjna, podatkowo traktowana jako spółka osobowa, pozwala na uniknięcie opodatkowania zysków z działalności samej spółki, opodatkowani są jedynie jej wspólnicy. Dodatkowo o atrakcyjności spółki komandytowej czy komandytowo-akcyjnej decyduje również możliwość ograniczenia nieograniczonej odpowiedzialności komplementariusza w ten sposób, że w miejsce osoby fizycznej komplementariuszem zostanie specjalnie w tym celu powołana spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Proceder nasilił się szczególnie po orzeczeniach sądów administracyjnych z 2012 r. i 2013 r. stwierdzających, że akcjonariusz spółki komandytowo-akcyjnej nie jest zobowiązany do odprowadzania na bieżąco zaliczek na podatek dochodowy. W uzasadnieniu ostatniej uchwały siedmiu sędziów NSA z 20 maja 2013 r. pojawił się wyraźny postulat de lege ferenda o pilnej potrzebie nadania spółce komandytowo-akcyjnej osobowości prawnej, w domyśle: podmiotowości podatkowej.

    Wysoka Izbo! Trzeba jednoznacznie powiedzieć, że spółka komandytowa, forma spółki komandytowo-akcyjnej, to znaczna konkurencja dla spółek kapitałowych, czyli spółek z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółek akcyjnych funkcjonujących na rynku, i nierówność podatkowa wobec prawa. Opodatkowanie w spółkach kapitałowych jest bowiem dwupoziomowe: najpierw podatek dochodowy od wypracowanego dochodu płaci spółka, a następnie akcjonariusz udziałowiec płaci podatek od uzyskanej dywidendy. Atrakcyjność szczególnie spółki komandytowo-akcyjnej została dostrzeżona w ostatnich latach. W przypadku spółek komandytowo-akcyjnych ich liczba tylko w 2012 r. podwoiła się, z ok. 1500 do 2900, w porównaniu oczywiście z 2011 r. To, że dochody spółki komandytowo-akcyjnej nie są opodatkowane na poziomie spółki, dostrzegły między innymi duże podmioty, także międzynarodowe, szczególnie że w innych krajach system podatkowy jest uszczelniony pod tym względem, na przykład w Niemczech, we Francji czy we Włoszech.

    W konsekwencji projektu ustawy, który dzisiaj omawiamy, spółki komandytowe i spółki komandytowo-akcyjne będą miały podmiotowość podatkową w zakresie CIT, czyli w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, zaś wspólnicy tych spółek będą opodatkowani od faktycznie uzyskanego przez nich dochodu z uczestnictwa w zysku tych spółek. Zmiana ta w moim przekonaniu nie powinna być zaskoczeniem dla rynku. Jest uzasadniona pod względem sprawiedliwości podatkowej w prowadzeniu działalności gospodarczej i, choć pewnie w drugiej kolejności, dla uszczelnienia systemu podatkowego. Jest to działanie tym bardziej zrozumiałe, że spółki komandytowo-akcyjne w szczególności były wykorzystywane dosyć agresywnie do, mówiąc eufemistycznie, planowania podatkowego, a wprost - do unikania opodatkowania bieżących zysków, bieżących dochodów.

    Choć, jak powiedziałem, niechęć większych wpływów do budżetu dominowała przy tej propozycji, tak to rozumiem, to jednak w rezultacie do budżetu wpłynie więcej środków z podatku dochodowego od osób prawnych, a to oznacza także większe wpływy do budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Jest to jedna z tych zmian ustawowych w przypadku podatków, która, nie zwiększając zadań samorządów terytorialnych, pozwala zwiększyć ich dochody.

    Zdaję sobie sprawę z pewnego mankamentu fiskalnego, zacieśniania fiskalnego, choć, jeśli przyjrzymy się ocenie skutków finansowych tej regulacji, to nie jest to jakaś wielka skala, bo to jest niespełna 300 mln zł w pierwszym roku. Mając z drugiej strony na szali inne wartości, inne zasady, tak jak wcześniej mówiłem, sprawiedliwość podatkową czy równość wobec prawa, w imieniu klubu chciałbym oświadczyć, że ta druga zasada, czyli sprawiedliwość podatkowa, jest ważniejsza i w ślad za tym opowiadamy się za skierowaniem tego projektu do dalszych prac w parlamencie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)