12 punkt porządku dziennego:

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisław Kalemba:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Posłowie! Dziękuję za zadanie tego pytania, ta sprawa bowiem jest problemem, szczególnie w województwie zachodniopomorskim, ale i w innych województwach, co najmniej od kilkunastu lat. Znam ten problem dokładnie, bo byliśmy wielokrotnie w tym województwie. Kilkanaście lat temu ten problem był i jest nadal sygnalizowany. Natomiast wszystkie przypadki, które trafiły do mnie, przynajmniej od kiedy jestem ministrem rolnictwa, od 31 lipca ubiegłego roku, które do mnie dotarły odnośnie do tak zwanych słupów zostały skierowane do CBA, do ABW i mam odpowiedź z tych instytucji, że kontrole zostały podjęte. Nie ma ani jednego wniosku, który by do mnie dotarł i nie został zgłoszony.

    Odpowiadając na pytanie, informuję, że uważam, że jesteśmy całkowicie w tym zgodni z rolnikami, podpisaliśmy to w komunikacie 28 grudnia 2012 r., że ˝uznajemy za podstawowe zadanie Agencji Nieruchomości Rolnych realizację celów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, związanych między innymi z tworzeniem i poprawą struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych oraz warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa˝. W tej sprawie jesteśmy zgodni, podpisaliśmy się pod tym. Zresztą jest to też zgodne z ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego. I powiem bardzo odważnie, że we mnie jako w ministrze rolnictwa rolnicy polscy mają w tym zakresie największego sprzymierzeńca. Udowodniłem to, pracując tutaj w Sejmie przez ponad 21 lat.

    Natomiast faktycznie w dniu 5 grudnia 2012 r. w Szczecinie, przed siedzibą oddziału terenowego Agencji Nieruchomości Rolnych, rozpoczął się protest rolników województwa zachodniopomorskiego. Protestujący rolnicy domagają się m.in. wypracowania odpowiednich rozwiązań prawnych, które zapobiegną nabywaniu nieruchomości, zasobów, własności rolnych Skarbu Państwa w przetargach ograniczonych przez osoby podstawione, które nabywają te nieruchomości w celu przekazania bądź odsprzedania na rzecz innych osób czy podmiotów.

    W przedmiotowej kwestii należy zwrócić uwagę na następujące uregulowania prawne. Zgodnie z art. 29 ust. 3b ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa Agencja Nieruchomości Rolnych może zastrzec, że w przetargach ograniczonych, w tym w przetargu na sprzedaż nieruchomości, mogą uczestniczyć jedynie rolnicy indywidualni, w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego, zamierzający powiększyć gospodarstwo rodzinne, jeżeli mają oni miejsce zamieszkania w gminie, w której położona jest nieruchomość wystawiona do przetargu, lub w gminie graniczącej z tą gminą, lub osoby posiadające kwalifikacje rolnicze określone w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego.

    Stosownie zaś do art. 6 ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną będącą wieczystym użytkownikiem, samoistnym posiadaczem czy dzierżawcą. Teraz należy zauważyć, że w przypadku gdy dany rolnik spełnia wszystkie kryteria określone w powyższych przepisach, Agencja Nieruchomości Rolnych nie ma prawnych możliwości, aby nie dopuścić takiej osoby do udziału w przetargach. Jakie działania są podejmowane przez Agencję Nieruchomości Rolnych, przez ministerstwo rolnictwa? Otóż kierownictwo oddziału terytorialnego agencji w Szczecinie przeprowadziło rozmowy z pracownikami uczestniczącymi w pracach komisji przetargowych, takie szkolenia się odbyły. Uczulono na to, aby szczegółowo i wnikliwie analizować dokumenty przedkładane przez osoby chcące wziąć udział w przetargu ograniczonym. Zwrócono uwagę na to, że kiedy zachodzi uzasadniona wątpliwość, potwierdzona dowodami na występowanie w przetargach ograniczonych osób podstawionych, nie należy kwalifikować ich do przetargu - takie przetargi są odwoływane. Na wniosek m.in. komitetu protestacyjnego 8 grudnia wstrzymaliśmy wszystkie przetargi do czasu uszczegółowienia pewnych przepisów, co zostało przez komitet protestacyjny przyjęte z aplauzem. 10 i 12 lipca przeprowadzono spotkania szkoleniowe, z udziałem wicewojewody zachodniopomorskiego, z przedstawicielami Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej, wójtami, burmistrzami, przedstawicielami gmin, potwierdzającymi oświadczenia uprawniające do uczestnictwa w przetargach. Skierowano ponadto pismo dodatkowe do wójtów i burmistrzów. Oddział publikuje ogłoszenia przetargowe na przetargi ograniczone w wydłużonym terminie, zgodnie z ustaleniami, w celu umożliwienia komisjom dokonania bardzo wnikliwej analizy dokumentacji składanej przez osoby ubiegające się o dopuszczenie do udziału w przetargach ograniczonych.

    Zgodnie ze stanowiskiem Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej z dnia 17 kwietnia 2012 r. na wniosek oddziału agencji przygotowywane do sprzedaży w drodze przetargów ograniczonych są wszystkie nieruchomości o powierzchni 5 ha. (Dzwonek)

    Jeszcze dosłownie dwa zdania, a resztę uzupełnię później, w dodatkowej wypowiedzi.

    Otóż w dniu 28 grudnia podpisano komunikat składający się z sześciu punktów. Jego treść jest publicznie znana. Umówiliśmy się na rozmowy doprecyzowujące te rozwiązania 3 i 4 stycznia. Te rozmowy trwają, wczoraj i dzisiaj, i idą one w dobrym kierunku. Następuje takie szerokie porozumienie. Uważam, że dzisiaj te rozwiązania zostaną przyjęte i w przyszłym tygodniu jesteśmy gotowi podpisać porozumienie w tym zakresie. Też zgodnie z ustaleniami z końca roku od dzisiaj odblokowana jest Agencja Nieruchomości Rolnych, bo to nigdy nie powinno mieć miejsca.

    I tym zakończę. Na ile przetargi ograniczone są ważne, że w roku 2011 przetargów na powiększenie gospodarstw było ok. 800, natomiast w roku 2012 było ponad 4000 takich przetargów, z pierwszeństwem dla gospodarstw rodzinnych, i agencja sprzedała najwięcej gruntów w przeciągu kilkunastu lat, bo ponad 130 tys. ha. Tak że generalnie się zgadzamy z zasadniczym wnioskiem, żeby te grunty szły na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Usamorządowiamy to, izby rolnicze będą miały, w ramach komisji przetargowej przewidujemy nawet zwiększenie udziału. Jeśli uzasadnią, że w tym przetargu ma zamiar brać słup, nie doprowadzimy do tego przetargu i odpowiednie instytucje tym się zajmą, uważam, że do końca wyjaśnią. Tak że jest dobra wola.

    W moim przekonaniu problem jest realny, jeżeli chodzi o słupy, natomiast zakres tego, mimo wszystko, nie jest taki szeroki, jak mówiono, bo i ceny gruntów w tym województwie, gdyby było takie podbijanie ceny, należą do jednych z niższych w kraju. Ale trzeba to wyjaśnić aż do bólu, jako minister jestem tym zainteresowany i w tym temacie będę współpracował z rolnikami, samorządem i organizacjami rolniczymi. Dziękuję. (Oklaski)

12 punkt porządku dziennego:

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisław Kalemba:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Można zadać pytanie - uważam, że wszyscy za mało zrobiliśmy - ale czy system został uszczelniony wtedy, kiedy PiS, Samoobrona, Liga Polskich Rodzin...

    (Poseł Joachim Brudziński: Panie ministrze, błagamy, pięć lat rządzicie.)

    Przepraszam bardzo, ja nie przerywałem. Za mało zrobiliśmy. Natomiast, panie pośle, w roku 2011 uchwaliliśmy ustawę nowelizującą ustawę o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, gdzie uściśliliśmy cały szereg spraw i wprowadziliśmy najkorzystniejsze warunki nabywania gruntów przez gospodarstwa rodzinne, jakie były.

    (Poseł Joachim Brudziński: To skąd ten protest?)

    Teraz jest właśnie to pytanie. Tak, panie pośle, chodzi o komunikat, który podpisaliśmy razem z komitetem protestującym. Dzisiaj jest tam zespół roboczy. Chcemy uwarunkować w umowach notarialnych, że po nabyciu gruntu w przetargu ograniczonym będzie pewien okres minimum, w którym będzie on użytkowany rolniczo, i przewidujemy między innymi prawo odkupu tych gruntów. Ponadto przewidujemy jeszcze uspołecznienie, jeśli chodzi o komisje przetargowe, i wzmocnienie roli izb rolniczych. Gdyby przyjęto propozycję, którą PSL zgłaszał w roku 2003, była możliwość wprowadzenia tego zapisu. Wiemy, kto w tym wszystkich przeszkadzał, nie PSL. Natomiast my próbujemy tę sprawę skutecznie rozwiązać, jest dobra wola. W tym miejscu chciałbym podziękować rolnikom i organizacjom rolniczym, wojewodzie i wicewojewodzie Ryszardowi Mićko, który przy tym pracuje. Jest duża szansa, że uda się to przeprowadzić.

    Natomiast gospodarstwa w województwie zachodniopomorskim w ramach przetargów realnie się powiększyły. W województwie zachodniopomorskim jest największa średnia, ponad 30 ha. Mamy inne propozycje na bieżąco, wczoraj, dzisiaj. Przecież to nie było ustalone w związku z pytaniem, tylko było ustalone 28 grudnia. Zespół pracuje i jest blisko podpisania stosownego porozumienia. W przyszłym tygodniu możemy po prostu definitywnie rozstrzygnąć tę sprawę.

    Wszystkie przypadki, które były zgłoszone, zostały skierowane do instytucji. Jest pytanie, czy poprzednie ministerstwo, czy mój poprzednik reagował na te sprawy i czy wyciągał wnioski. Tak, znacznie wcześniej została przerwana procedura przetargów ograniczonych, które sprzedawały to gospodarstwo razem z dzierżawcami. Został uproszczony system zabezpieczeń, do 5 ha są tylko weksel i hipoteka. Wprowadzono duże pełnomocnictwo dla izb rolniczych. Jeśli przedstawiciel izby rolniczej zgłosi zastrzeżenia i wskaże, że to może być słup, Agencja Nieruchomości Rolnych odwołuje przetarg. Czyli dużo zostało zrobione, ale uważamy, że jeszcze bardziej można to uszczelnić. Takie szanse są, a rozwiązania, które zamierzamy wprowadzić w województwie zachodniopomorskim, pomogą w uporządkowaniu tych spraw w całej Polsce.

    Jednym z postulatów komitetu protestacyjnego było to, żeby Polska była wolna od GMO. Dwa rozporządzenia wydane 2 stycznia czynią Polskę wolną od GMO. Przerwaliśmy prywatyzację Krajowej Spółki Cukrowej. Jest wiele innych postulatów, np. dotyczących KRUS. Otóż na przyszły rok nakłady z budżetu na KRUS są znacznie powyżej inflacji, są też zabezpieczone środki na te działania. Uważam, że w trakcie rozmów z komitetem protestacyjnym dobrze się rozumiemy w tych sprawach. Uważam, że jeśli pewne rzeczy trzeba będzie zmienić w ramach ustawy, to Wysoka Izba poprze te rozwiązania. Dziękuję, panie marszałku, reszta odpowiedzi będzie na piśmie.