Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację pani poseł Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej otrzymaną za pośrednictwem Pani Marszałek przy piśmie SPS-023-4710/12 z dnia 16 maja br. dotyczącą dostępności do świadczeń zdrowotnych mieszkańców domów pomocy społecznej, uprzejmie informuję.
Zapewnienie właściwego dostępu do świadczeń zdrowotnych osobom objętym ubezpieczeniem zdrowotnym, mieszkającym w domach pomocy społecznej, należy do kompetencji ministra zdrowia. Domy pomocy społecznej zmieniły zakres świadczonych usług w 1999 r. w momencie wejścia w życie reformy ochrony zdrowia i obecnie nie świadczą całodobowych usług zdrowotnych, a jedynie usługi bytowe, opiekuńcze i wspomagające. Problemy, o których pisze pan poseł, wynikają z procedur i rozwiązań prawnych opracowywanych w Ministerstwie Zdrowia i Narodowym Funduszu Zdrowia.
Mieszkańcy domów pomocy społecznej są objęci ubezpieczeniem zdrowotnym i są płatnikami składek z tego tytułu, tym samym osoba wymagająca pomocy medycznej mieszkająca w domu pomocy społecznej ma tytuł prawny do świadczeń zdrowotnych na analogicznych zasadach, jak osoba zamieszkująca w domu rodzinnym. Mieszkaniec wprawdzie może na miejscu, w domu pomocy społecznej korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej, w tym: świadczeń lekarza i pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, świadczeń w pielęgniarskiej opiece długoterminowej, ale świadczenia te wykonywane są przez kadrą ochrony zdrowia, która realizuje kontrakty z NFZ. W związku z tym każdy mieszkaniec powinien wypełnić deklarację wyboru, dotyczącą lekarza pierwszego kontaktu i pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej.
Sposób udzielania świadczeń opieki zdrowotnej został określony w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz aktach wykonawczych do tej ustawy, a także zarządzeniach prezesa NFZ w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w poszczególnych rodzajach świadczeń, wydanych w oparciu o przepisy ustawy.
Podsumowując, w świetle przypisów ww. ustawy osoby przebywające w domach pomocy społecznej i objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym mają prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na zasadach jak wszyscy świadczeniobiorcy, którzy potrzebują pomocy medycznej w warunkach domu rodzinnego. Mieszkańcy w szczególności mogą korzystać z kontraktowanych przez fundusz świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju opieka długoterminowa. Przysługuje im również, na ogólnych zasadach, prawo do opieki lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Dla tej grupy świadczeniobiorców wprowadzony został zwiększony współczynnik korygujący stawkę kapitacyjną do 3,5 razy w stosunku do stawki podstawowej.
Z punktu widzenia systemu ochrony zdrowia domy pomocy społecznej są tożsame z domami rodzinnymi i przebywające w nich osoby przewlekle chore wymagające wzmożonej opieki i pielęgnacji mają możliwość korzystania ze świadczeń zdrowotnych na tych samych zasadach, co osoby o identycznym stanie zdrowia i identycznych potrzebach zdrowotnych przebywające w domu rodzinnym. Pracownicy domów pomocy społecznej, współuczestnicząc w procesie działań opiekuńczych, realizują te same zadania co w domu rodzinnym bliscy chorego.
Pragnę zwrócić ponadto uwagę, iż przepisy ustawy o pomocy społecznej w art. 58 ust. 4 umożliwiają domom pomocy społecznej zatrudnianie personelu pielęgniarskiego jako dopełnianie usług realizowanych z powszechnego systemu ochrony zdrowia, co nie jest jednak równoznaczne z rezygnowaniem z tych świadczeń ze strony domu i przenoszeniem ciężaru ich finansowania i realizowania na barki systemu pomocy społecznej.
Mając świadomość, że dostęp do usług zdrowotnych należnych mieszkańcom domów pomocy społecznej nie jest realizowana na satysfakcjonującym poziomie, resort czyni ciągłe starania, aby doprowadzić do zmiany przepisów prawnych w tym zakresie w taki sposób, aby dla mieszkańców domów pomocy społecznej został wypracowany oddzielny produkt finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia w zakresie pielęgniarskiej opieki długoterminowej.
Z szacunkiem
Sekretarz stanu
Jarosław Duda
Warszawa, dnia 29 maja 2012 r.