W związku z interpelacją złożoną przez panią poseł Janinę Okrągły (znak: SPS-023-3959/12) w sprawie świadczeń zespołu długoterminowej opieki domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych informacji.

   W związku z poruszonym w interpelacji pani poseł Janiny Okrągły problemem tzw. nadwykonań - świadczeń ponadumownych, uprzejmie informuję, że zgodnie z przepisami art. 132 ust. 1 oraz art. 136 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 164, poz. 1027, ze zm.), podstawą udzielania świadczeń opieki zdrowotnej jest umowa, która określa m.in. rodzaj i zakres udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej, zasady rozliczeń pomiędzy Narodowym Funduszem Zdrowia a świadczeniodawcami oraz kwotę zobowiązania NFZ wobec świadczeniodawcy. W związku z tym świadczenia są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia do wysokości limitów określonych umową. Powyższe wynika również z konstrukcji przepisu art. 118 ust. 1 ww. ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dotyczących gospodarki finansowej Narodowego Funduszu Zdrowia, zgodnie z którymi plan finansowy Narodowego Funduszu Zdrowia jest zrównoważony w zakresie przychodów i kosztów. Jednocześnie zgodnie z art. 132 ust. 5 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, łączna suma zobowiązań Narodowego Funduszu Zdrowia wynikających z zawartych ze świadczeniodawcami umów nie może przekroczyć wysokości kosztów przewidzianych na ten cel w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia.

   Odnosząc powyższe do uwagi, iż wielu świadczeniodawców nie ma rozliczonych tzw. nadwykonań, należy podkreślić, że zawierane z funduszem umowy na realizację świadczeń zespołu długoterminowej opieki domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie nie gwarantują finansowania bezlimitowego. W sytuacji wyczerpania środków określonych w umowie objęcie opieką dodatkowych pacjentów wiąże się z ryzykiem nieuzyskania zapłaty za zrealizowane świadczenia. Możliwość sfinansowania dodatkowych świadczeń, zrealizowanych ponad limit określony umową, może być rozważana w konkretnej sytuacji, wynikającej m.in. z dysponowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia dodatkowymi środkami finansowymi. W sytuacji gdy NFZ dysponuje wolnymi środkami, istnieje możliwość zawierania aneksów rozliczających tzw. nadwykonania po I półroczu danego roku, a w przypadku świadczeniodawców posiadających więcej niż jedną umowę w danym rodzaju przesunięć środków między zakresami można dokonywać po I kwartale danego roku. Świadczeniodawcy mają też możliwość wnioskowania do oddziału wojewódzkiego funduszu o zwiększenie wartości umowy w trakcie jej obowiązywania celem objęcia świadczeniami opieki zdrowotnej większej liczby świadczeniobiorców, gdyż zgodnie z brzmieniem przepisu § 43 ust. 1 rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 81, poz. 484) każda ze stron umowy może w uzasadnionych przypadkach wnioskować na piśmie o zmianę warunków umowy.

   Zgodnie z danymi otrzymanymi z oddziałów wojewódzkich funduszu świadczenia zrealizowane przez zespoły długoterminowej opieki domowej dla pacjentów dorosłych i dzieci wentylowanych mechanicznie w 2011 r. zostały sfinansowane w całości przez następujące oddziały NFZ: lubuski, mazowiecki, opolski, podlaski, pomorski, śląski. Oddział zachodniopomorski sfinansował ww. świadczenia zrealizowane i wykazane do rozliczenia, z wyjątkiem świadczeń zespołu długoterminowej opieki domowej dla dzieci wentylowanych mechanicznie o wartości 2727 zł, dla których raporty rozliczeniowe wpłynęły po podpisaniu protokołu renegocjacji. Małopolski OW NFZ, w ramach aneksów rozliczeniowych za 2011 r. sfinansował 35% wartości tzw. nadwykonań za przedmiotowe świadczenia dla pacjentów dorosłych wentylowanych mechanicznie i 100% dla dzieci wentylowanych mechanicznie. Podkarpacki OW NFZ poinformował o trwającym postępowaniu ugodowym celem sfinansowania niezapłaconych świadczeń, natomiast Łódzki OW NFZ poinformował, że zarezerwował środki finansowe na pokrycie świadczeń wykonanych ponad limit w 2011 r., których wartość wynosi 507 315,25 zł. Pozostałe oddziały NFZ wykazały niezapłacone tzw. nadwykonania za 2011 r. o wartości: 1 140 385 zł (dolnośląski), 471 605 zł (kujawsko-pomorski), 920 115 zł (lubelski), 911 200 zł (małopolski), 613 168,92 zł (świętokrzyski), 177 931,25 zł (warmińsko-mazurski), 1 316 504,97 zł (wielkopolski).

   Odpowiadając na pytanie, jak określono zapotrzebowanie na tego typu świadczenie w tym roku i jakie planowane jest zapotrzebowanie w następnych latach, uprzejmie informuję, że określenie zapotrzebowania na dane świadczenia odbywa się w szczególności na podstawie analizy poziomu realizacji tych świadczeń, przy czym plany finansowe oddziałów funduszu tworzone są w pierwszym półroczu danego roku kalendarzowego na rok następny. Wymóg zatwierdzenia planu finansowego funduszu w terminie do dnia 14 sierpnia roku poprzedzającego rok, którego dotyczy ten plan, wynika z przepisu art. 121 ust. 4 przywołanej na wstępie ustawy.

   Odpowiadając na pytanie pani poseł dotyczące tego, ilu pacjentów zakwalifikowanych do wentylacji mechanicznej w warunkach domowych oczekuje na to świadczenie w warunkach szpitalnych, uprzejmie informuję, że przekazywane do oddziałów wojewódzkich funduszu raporty dotyczące kolejek oczekujących nie zawierają informacji o miejscu pobytu pacjenta, a jedynie wskazuje się w nich liczbę osób oczekujących zakwalifikowanych do kategorii medycznej ˝pilny˝ albo ˝stabilny˝. Tabela poniżej zawiera ww. dane otrzymane z oddziałów wojewódzkich funduszu. Niektóre oddziały przesłały również dane o liczbie osób oczekujących w warunkach szpitalnych - informacje te zostały uzyskane po konsultacjach roboczych ze świadczeniodawcami, którzy wykazali kolejki oczekujących.

   W związku z pytaniem o nielimitowanie świadczeń zespołu długoterminowej opieki domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie uprzejmie informuję, że obecnie nie są prowadzone prace nad wprowadzeniem tych świadczeń na listę świadczeń nielimitowanych, ratujących życie. W ocenie Narodowego Funduszu Zdrowia przy obecnie funkcjonującym systemie zabezpieczenia świadczeń są one zabezpieczone na wystarczającym poziomie w ramach opieki długoterminowej, leczenia szpitalnego, świadczeń zdrowotnych kontraktowanych odrębnie (tlenoterapia w warunkach domowych) oraz zaopatrzenia w wyroby medyczne i środki pomocnicze (proteza powietrzna - aparat do leczenia obturacyjnego bezdechu sennego). W związku z powyższym zdaniem funduszu brak jest podstaw do uznania ww. świadczeń za nielimitowane, ratujące życie, zwłaszcza że przyjęcie takiego sposobu kontraktowania miałoby zdecydowanie negatywny wpływ na efektywne i bezpieczne gospodarowanie środkami publicznymi i równoważenie kosztów świadczeń z przychodami.

   Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że umowa pomiędzy Narodowym Funduszem Zdrowia a świadczeniodawcą zawarta na okres oznaczony (np. na rok) nakłada na świadczeniodawcę obowiązek udzielania świadczeń przez cały ten okres. Kolejność udzielania tych świadczeń zależy od ich rodzaju. Nie ulega wątpliwości, że świadczenia opieki zdrowotnej udzielane w stanach nagłych bądź kwalifikujące się do grupy świadczeń tzw. nielimitowanych (m.in. porody, leczenie inwazyjne ostrych zespołów wieńcowych) powinny być udzielane przez świadczeniodawców niezwłocznie oraz bezwzględnie finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Należy jednocześnie pamiętać, że duża liczba świadczeń udzielanych przez świadczeniodawców nie powinna być zaliczana do ww. świadczeń w stanach nagłych lub nielimitowanych. W takich przypadkach, stosownie do przepisów art. 20-23 ww. ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, świadczeniodawca zobowiązany jest do prowadzenia list oczekujących na planowe świadczenia. W związku z powyższym kierujący placówką lub inne osoby odpowiedzialne za organizację pracy zakładu opieki zdrowotnej powinni uwzględnić w ramach ustalonego planu umowy na realizację świadczeń zarówno planowych, jak i nagłych.

   Należy dodać, iż oddziały wojewódzkie funduszu sukcesywnie, w miarę rosnących potrzeb oraz możliwości finansowych, zwiększają nakłady na świadczenia zespołu długoterminowej opieki domowej dla pacjentów dorosłych i dzieci wentylowanych mechanicznie. Zgodnie z informacjami pozyskanymi z Narodowego Funduszu Zdrowia po analizie danych dotyczących wartości umów, ze wskazaniem liczby i ceny jednostek rozliczeniowych, zawartych na 2012 r. zaobserwowano wzrost wartości umów na 2012 r. o około 13% w zakresie świadczenia zespołu długoterminowej opieki domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie oraz o około 15% w zakresie świadczenia zespołu długoterminowej opieki domowej dla dzieci wentylowanych mechanicznie w porównaniu ze stanem wartości umów z 2011 r. Również liczba zakontraktowanych świadczeń wzrosła o 12,3% w zakresie świadczenia zespołu długoterminowej opieki domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie oraz o 14,3% w zakresie świadczenia zespołu długoterminowej opieki domowej dla dzieci wentylowanych mechanicznie.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Aleksander Sopliński

   Warszawa, dnia 11 czerwca 2012 r.