Szanowna Pani Marszałek

Odpowiadając z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów na przesłaną przy piśmie z dnia 10 września 2015 r. interpelację (znak: K7INT34440) pani poseł Barbary Bartuś w sprawie niskich wynagrodzeń pracowników ZUS i niewypłacenia im zaległych podwyżek, w oparciu o informacje uzyskane od Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wyjaśniam.

Jak wskazał Prezes ZUS, polityka płacowa jest związana nie tylko z działaniami podejmowanymi wewnątrz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ramach posiadanych środków, lecz także z zewnętrznymi uwarunkowaniami prawnymi, które powodują, że Zakład, jako jednostka sektora finansów publicznych, nie może swobodnie zwiększać swoich wydatków. Prezes ZUS poinformował, że stronie związkowej znana jest sytuacja finansowa Zakładu. Na spotkaniach przedstawicieli związków zawodowych z pracodawcą omawiane są kwestie związane z rozliczeniem funduszu wynagrodzeń osobowych.

Plan finansowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stanowi załącznik do ustawy budżetowej, w związku z czym działania w zakresie wzrostu funduszu wynagrodzeń muszą być zgodne z założeniami przyjętymi przez Ministra Finansów. Od 1 stycznia 2010 r. wzrost funduszu wynagrodzeń w ZUS podlega ograniczeniom przewidzianym w ustawie budżetowej i ustawach okołobudżetowych. W związku z tym:

- w planie finansowym na 2010 r. i 2011 r. fundusz wynagrodzeń ZUS został ustalony na tym samym poziomie, tj. w wysokości 2 mld 42 mln 130 tys. zł. Pomimo tych ograniczeń Zakład dokonał oszczędności na funduszu wynagrodzeń, dzięki czemu w 2010 r. zrealizowano podwyżki wynagrodzeń średnio o 61 zł na etat, natomiast w 2011 r. podwyżka wyniosła średnio 40 zł na etat.

- w 2012 r. fundusz wynagrodzeń ZUS wzrósł o 60 mln 120 tys. zł i wynosił 2 mld 102 mln 250 tys. zł. Kwota wzrostu, wraz ze środkami z rezerwy utworzonej na poziomie Centrali ZUS, dały możliwość dokonania podwyżki średnio w kwocie 100 zł na etat.

- w 2013 i 2014 r. fundusz wynagrodzeń pozostał na poziomie 2012 r.

- fundusz wynagrodzeń w 2015 r. wzrósł w stosunku do roku poprzedniego o kwotę 4 mln 210 tys. zł i wynosi 2 mld 106 mln 460 tys. zł.

W dniu 25 czerwca 2015 r. pomiędzy Zakładem Ubezpieczeń Społecznych jako pracodawcą a dwiema organizacjami związkowymi (Związkiem Zawodowym Pracowników ZUS oraz Organizacją Zakładową NSZZ ”Solidarność” – 80 w ZUS) zostało zawarte Porozumienie w sprawie zakończenia sporu zbiorowego. W odniesieniu do żądań płacowych z dniem 1 lipca 2015 r., została dokonana podwyżka wynagrodzeń zasadniczych dla pracowników Zakładu w wysokości 60 zł brutto obligatoryjnie na etat. Skutek roczny podwyżki to 38 660 654 zł.

Przy podpisywaniu Porozumienia, przy którym obecny był Minister Pracy i Polityki Społecznej podkreślona została trudna sytuacja pracodawcy i pracowników ZUS, ze względu na nakładane na Zakład dodatkowe zadania, przy jednoczesnym braku zwiększonych środków finansowych, które umożliwiłyby zrekompensowanie pracownikom zwiększonego wysiłku.

Jednocześnie Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podjął starania o przyznanie dodatkowych środków na wynagrodzenia w bieżącym roku, wystosowując do Ministra Finansów dwa pisma:

• z dnia 3 czerwca 2015 r., w którym zwrócił się z prośbą o zwiększenie funduszu płac o 70 mln zł z oszczędności ZUS poczynionych na kosztach usług telekomunikacyjnych, pocztowych i bankowych,
• z dnia 3 sierpnia 2015 r., w którym poprosił o możliwość przekazania dodatkowych środków na wynagrodzenia ze zwrotu kosztów poniesionych w związku z realizacją projektów współfinansowanych ze środków europejskich, w wysokości 30,4 mln zł.

W obu przypadkach Prezes ZUS otrzymał odpowiedź odmawiającą zwiększenia środków.

Dodatkowo, zgodnie z informacją Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zwrócił się On pismem z dnia 25 maja 2015 r. do Ministra Finansów o zwiększenie w ZUS w 2016 r. funduszu wynagrodzeń o 190 mln zł.

Z poważaniem