Odpowiadając na interpelację Pana Posła Jacka Żalka z dnia 4 sierpnia 2015 r. nr 33889 w sprawie wadliwej interpretacji przez urzędników ARiMR danych z systemu identyfikacji i rejestracji działek rolnych (LPIS), uprzejmie informuję, co następuje.
Na wstępie należy podkreślić, że wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do ustanowienia zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli, w tym do prowadzenia Systemu Identyfikacji Działek Rolnych (LPIS), ustanowionego na podstawie map lub dokumentów, przy czym korzysta się z technik skomputeryzowanego systemu informacji geograficznych, najlepiej obrazów lotniczych lub satelitarnych (art. 70 rozporządzenia PE i Rady (UE) Nr 1306/2013).
Zgodnie z ww. rozporządzeniem (wcześniej rozporządzenie Rady (WE) Nr 73/2009) od 2005 r. LPIS działa w technologii geograficznych systemów informacyjnych. Rolą tego systemu jest stwierdzenie, czy dana działka ewidencyjna (zadeklarowana do płatności) istnieje, czy jest położona na terenach uprawnionych do dopłat i czy powierzchnia lub suma powierzchni działek rolnych położonych na danej działce ewidencyjnej (lub działkach ewidencyjnych) nie przekracza powierzchni uprawnionej do dopłat (maksymalnego obszaru kwalifikowanego) - tzw. powierzchni ewidencyjno-gospodarczej, zwanej (PEG).
Odnosząc się do zarzutów Pana Posła „ciągłych zmian powierzchni PEG” wyjaśniam, iż obowiązkiem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jako Agencji płatniczej jest utrzymywanie w stanie aktualności baz danych referencyjnych LPIS oraz wykorzystywanie na bieżąco wszystkich dostępnych materiałów źródłowych stanowiących podstawę modyfikacji danych referencyjnych LPIS. Regulują to przepisy rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) Nr 640/2014. Źródłem zmian danych referencyjnych LPIS, będącym jednocześnie podstawą zmian maksymalnej powierzchni kwalifikowanej do płatności (PEG), są między innymi:
Aktualizacja powierzchni PEG prowadzona jest w kontekście pojedynczej działki referencyjnej i ma zapewnić jej co najmniej trzyletnią aktualność, tzn. do momentu wymiany danych dotyczących ortofotomapy (ortofotomapy są wymieniane w cyklu 3 letnim) lub do momentu otrzymania bardziej aktualnych danych, np. wyników kontroli na miejscu lub użytkowania gruntu wynikających z rejestru ewidencji gruntów i budynków (egib), zmiany w sposobie użytkowania zasygnalizowanej przez rolnika na materiale graficznym do wniosku personalizowanego.
Ponadto, jak informuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w ARiMR wdrożony został system oraz pozyskane zostały narzędzia umożliwiające wykonywanie na bieżąco aktualizacji danych referencyjnych LPIS przez wykwalifikowanych i przeszkolonych pracowników Agencji. Działania te umożliwiają wyjaśnianie rozbieżności i aktualizację danych w LPIS jeszcze przed wydaniem decyzji w sprawie przyznania płatności.
Odnosząc się natomiast do pytań postawionych przez Pana Posła uprzejmie informuję, co następuje.
Ad. 1. Jakie kwalifikacje muszą posiadać i jakiego rodzaju szkolenia muszą przejść pracownicy wykonujący pomiary na podstawie danych z systemu?
Zgodnie z informacją przekazaną przez ARiMR, każdy pracownik Agencji, przed dopuszczeniem do zadań, jest obowiązkowo poddany egzaminom ze znajomości obowiązujących procedur. Wszyscy pracownicy zaangażowani w proces aktualizacji bazy referencyjnej LPIS posiadają wieloletnie doświadczenie z zakresu fotointerpretacji zdjęć
lotniczych oraz przetwarzania danych przestrzennych. Proces doskonalenia zawodowego w ARiMR jest procesem ciągłym. Wszelkie zmiany oraz nowe elementy w procesie przetwarzania danych przestrzennych są niezwłocznie komunikowane pracownikom za pomocą dedykowanych w tym zakresie szkoleń [on-line, stacjonarnych, platform komunikacyjnych], a także umieszczane są w obowiązkowych instrukcjach, wytycznych oraz procedurach. W przypadku nowego okresu programowania 2014-2020 w roku 2015 - tylko na obsługę elementów proekologicznych poświęcono dla kadry wykonującej zadania w obszarze GIS: 4 szkolenia stacjonarne, 2 szkolenia e-learningowe, 8 szkoleń poprzez platformę komunikacyjną, opracowano szereg instrukcji oraz materiałów pomocniczych z zakresu fotointerpretacji. W każdym przypadku pracownicy zaangażowani w proces aktualizacji i modyfikacji danych LPIS, mają możliwość konsultacji „od ręki” z bezpośrednim przełożonym, a przypadki szczególnie problematyczne omawiane są w szerokim gronie specjalistów [przy udziale pracowników Centrali].
Ad. 2. Jakie są przyczyny daleko idących rozbieżności w corocznej ocenie zdjęć tych samych terenów?
Zgodnie z informacją ARiMR, nie ma rozbieżności „w corocznej ocenie zdjęć tych samych terenów”. Jak podkreślono wcześniej, proces zmian w bazie referencyjnej LPIS wynika wyłącznie z obiektywnych przyczyn (np. cyklicznej wymiany ortofotomapy, zmian zgłaszanych przez rolnika, zmian wynikających z kontroli na miejscu, zmian z rejestru ewidencji gruntów i budynków i in.). Rocznie w Agencji weryfikowanych jest ok. 1,5 mln działek referencyjnych zgłoszonych do aktualizacji, jednakże nie wszystkie są poddawane modyfikacjom skutkującym aktualizacją powierzchni referencyjnych. Każdy przypadek dokonanej w systemie LPIS zmiany danych referencyjnych (jeżeli zostanie do Agencji zgłoszony), ARiMR jest w stanie szczegółowo wyjaśnić i uzasadnić i podać przyczynę tej modyfikacji.
Ad. 3. Czy istnieją procedury służące ujednoliceniu odczytów danych z systemu? Jeśli tak, to czemu nie są przestrzegane?
W ARiMR istnieją jednolite i transparentne procedury w zakresie operacji na bazach danych LPIS i są przestrzegane przez pracowników ARiMR. Corocznie dokonywana jest wnikliwa kontrola jakości systemu LPIS w procesie tzw. Quality Assesment LPIS, wykonywanym w zgodnie z przepisami art. 6 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014. Ponadto, jak podkreślono wcześniej, corocznie LPIS jest poddawany procesom certyfikacji i audytom UE. W tym obszarze nieprawidłowości nie stwierdzono.
Ad. 4. Czy planuje się wprowadzenie dodatkowych procedur, które pozwoliłyby ujednolicić sposób odczytywania danych z systemu?
Zdaniem ARiMR, obecne procedury są wystarczające dla zapewnienia prawidłowości procesu, co potwierdzają coroczne kontrole i audyty UE oraz procedury certyfikacji. Jednakże niezależnie od powyższego, dla wzmocnienia procesu identyfikacji zmian i utrzymania wysokiego poziomu jakości bazy danych LPIS, Agencja planuje wdrożyć dodatkowe narzędzia i funkcjonalności wspomagające detekcję zmian zachodzących na gruntach.
Reasumując, chciałbym podkreślić, iż wszystkie przypadki negacji danych LPIS są rozpatrywane w drodze postanowień kodeksu postępowania administracyjnego. Podkreślić należy, iż statystyki w zakresie odwołań od decyzji dotyczące danych LPIS, wskazują na bardzo niski procent w stosunku do wszystkich wydanych decyzji.
Jednocześnie pragnę zwrócić uwagę, iż niezwykle trudno odnieść się do wskazanej przez Pana Posła informacji dotyczącej „specjalnego” traktowania niektórych rolników przez pracowników ARiMR. W mojej opinii jest to sytuacja niedopuszczalna i jeżeli Panu Posłowi znane są takie przypadki, informacje o nich należy niezwłocznie skierować do MRiRW lub odpowiedniej jednostki terenowej w ARiMR.
Mając powyższe na uwadze, nie można zgodzić się z oceną braku należytej staranności w działaniach pracowników Agencji, gdyż w odniesieniu do każdego przypadku stwierdzonej rozbieżności pomiędzy zadeklarowaną przez rolnika powierzchnią działki we wniosku a danymi zawartymi w bazie referencyjnej LPIS, wykonywane są analizy i wyjaśnienia oraz, gdy to konieczne, modyfikacje danych referencyjnych LPIS.
Wyrażam nadzieję, że przekazane informacje w wyczerpujący sposób odpowiadają na pytania przedstawione w interpelacji Pana Posła.