W odpowiedzi na interpelację nr 33329Pani Poseł Barbary Bartuśw sprawie minimalnej liczby osób w zespołach ratownictwa medycznego, proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.
Przepisy dotyczące składu osobowego zespołów ratownictwa medycznego (ZRM) określone zostały w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 757, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o PRM. Zgodnie z art. 36 ust. 1 ww. ustawy, w skład zespołów ratownictwa medycznego wchodzą co najmniej dwie osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych w podstawowym ZRM - pielęgniarka systemu i/lub ratownik medyczny lub trzy osoby w specjalistycznym ZRM - lekarz systemu, pielęgniarka systemu i/lub ratownik medyczny. Wskazać trzeba, że w przypadku, gdy żaden z członków zespołów ratownictwa medycznego nie spełnia warunków, o których mowa w art. 106 ust.1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151, z późn. zm.) w skład zespołu wchodzi dodatkowo kierowca.
Jednocześnie istnieje możliwość rozszerzenia składu zespołu o dodatkową osobę np. ze względu na wymogi prawa pracy. Decyzję w tym zakresie podejmuje jednak kierownik podmiotu leczniczego, bowiem zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217, z późn. zm.) kierownik podmiotu leczniczego ponosi odpowiedzialność za zarządzanie podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą; jest on również przełożonym pracowników i odpowiada za wewnętrzną politykę kadrową. Podkreślić należy, iż wszelkie normy i regulacje dotyczące prawa pracy dotyczą jedynie pracowników, a więc osób, które są zatrudnione w oparciu o umowę o pracę i tym samym pozostające w stosunku pracy. Osoby zatrudnione w oparciu o inne umowy, przede wszystkim na podstawie umów cywilnoprawnych są wyjęte z regulacji prawa pracy, w tym rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych wydanego w oparciu o delegację ustawową określoną w art. 23715 § 1 Kodeksu pracy i stosować należy wobec tych osób regulacje Kodeksu cywilnego. W konsekwencji uwarunkowania dotyczące norm obciążeniowych przy pracy dorywczej dotyczą jedynie tej części ratowników medycznych, pielęgniarek i pielęgniarzy systemu, którzy wykonują swoje obowiązki w oparciu o zatrudnienie na podstawie umowy o pracę.
W dalszej kolejności należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W przypadku braku realizacji tego obowiązku zastosowanie znajduje art. 283 § 1 Kodeksu pracy, który wskazuje na odpowiedzialność pracodawcy za stan bezpieczeństwa i higieny pracy i przestrzeganie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym powołanego na wstępie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej. W kontekście powyższego, wszelkie sugestie i zastrzeżenia związane z nieprawidłowym stosowaniem przepisów prawa pracy powinny być kierowane w każdym przypadku naruszenia do pracodawcy. Dodać w tym miejscu należy, iż organem statutowo właściwym do sprawowania kontroli i nadzoru przestrzegania prawa pracy jest Państwowa Inspekcja Pracy.
Polepszenie komfortu pracy w ZRM powinno następować również poprzez odpowiednie działania pracodawców, w szczególności przez zapewnienie właściwej organizacji pracy i wyposażenie personelu w sprzęt, który ułatwi wykonywanie obowiązków (np. autopuls do zewnętrznego masażu serca, nosze samojezdne, krzesełko kardiologiczne wyposażone w dodatkowy system płozowy do zjeżdżania po schodach). Niezbędne jest również przeszkolenie pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w szczególności w zakresie prawidłowych metod wykonywania ręcznych prac transportowych.
Zgodnie z art. 36 ust. 2 ustawy o PRM, zespół ratownictwa medycznego jest wyposażony w specjalistyczny środek transportu sanitarnego, spełniający cechy techniczne i jakościowe określone w Polskich Normach przenoszących europejskie normy zharmonizowane. Polska Norma PN-EN 1789 wydana w maju 2008r. i nowelizowana w kolejnych latach, określa wymagania konstrukcji, osiągów oraz wyposażenia ambulansów drogowych stosowanych do transportu i sprawowania opieki nad pacjentami. Są to wymagania minimalne z punktu widzenia bezpieczeństwa pacjenta i komfortu pracy personelu zespołu, a o ich ewentualnym zwiększeniu decyduje kierownik podmiotu leczniczego.
Informuję jednocześnie, że trwają prace nad nowelizacją ustawy o PRM, w związku z tym wszelkie sprawy związane z organizacją systemu będą ponownie przedmiotem konsultacji społecznych, w tym z udziałem ekspertów.
Z upoważnienia
MINISTRA ZDROWIA
SEKRETARZ STANU
Sławomir Neumann
/podpis elektroniczny/