Odpowiadając na przesłaną przy piśmie z dnia 11 czerwca 2015 r., znak: K7INT32986, interpelację Pana Posła Jarosława Gowina, w sprawie zmiany finansowania udziału osób dorosłych z niepełnosprawnością w warsztatach terapii zajęciowej, proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień:
Koszty utworzenia, działalności i wynikające ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu terapii zajęciowej są współfinansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz ze środków samorządu powiatowego, lub z innych źródeł. Zasada współfinansowania określona w art.10b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.) – oznacza solidarne ponoszenie kosztów tworzenia i działania warsztatów przez jednostki samorządu terytorialnego szczebla powiatowego i PFRON.
Art. 10b ust. 2a ustawy o rehabilitacji (...) określa, że koszty działalności warsztatu są finansowane ze środków samorządu powiatowego w wysokości co najmniej 10% tych kosztów. Oznacza to, że powiat jest zobowiązany wprost do pokrycia co najmniej 10% kosztów funkcjonowania wtz.
Natomiast zgodnie z art. 68c ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy maksymalne dofinansowanie ze środków PFRON kosztów działalności warsztatów terapii zajęciowej, w tym wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu, określono na poziomie 90% kosztów.
Procedura przekazywania środków finansowych samorządom terytorialnym wynika z przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 maja 2003 r. w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym (Dz. U. Nr 88, poz. 808 z późn. zm.). Określa ono wysokość środków przeznaczonych na dofinansowanie zobowiązań dotyczących kosztów działania warsztatów terapii zajęciowej w danym powiecie (w ramach środków Funduszu przekazywanych zgodnie z algorytmem), obliczanej jako iloczyn liczby uczestników wtz (wynikającej z podpisanych przez powiat umów do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok, na który jest obliczany algorytm) i kwoty środków na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika w wtz. Przedmiotowa kwota środków Funduszu przekazywanych algorytmem na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika w wtz jest wielkością stałą i wynosi 14 796 zł.
W związku z powyższym należy zauważyć, że kwota przekazywana rocznie na jednego uczestnika warsztatu terapii zajęciowej wraz z dofinansowaniem ze środków samorządu powiatowego wynosi minimum 16 440 zł.
Równocześnie informuję, że powiat może dodatkowo, ponad stałą kwotę dofinansowania kosztów uczestnictwa w wtz, przeznaczyć na działalność warsztatu część środków PFRON otrzymanych zgodnie z algorytmem na realizację pozostałych zadań określonych w ustawie o rehabilitacji (…), przy zachowaniu proporcji maksymalnie 90% ze środków PFRON i co najmniej 10% ze środków powiatu. Należy zauważyć, że to rada powiatu podejmuje ostateczną decyzję o przeznaczeniu środków PFRON na określone zadania (art. 35a ust. 3 ustawy o rehabilitacji (…)), w tym wypadku na działanie warsztatu terapii zajęciowej.
Należy zaznaczyć, że dofinansowanie ze środków PFRON realizacji zadań z zakresu rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych jest formą częściowego wsparcia, a nie pokrywaniem w całości kosztów realizacji zadań własnych samorządu terytorialnego. Szczególne powinności w stosunku do osób niepełnosprawnych nie mogą spoczywać wyłącznie na organach administracji rządowej, ponieważ każda z tych osób jest też pełnoprawnym członkiem społeczności lokalnej, której władze powinny starać się dbać o dobro wszystkich mieszkańców, a więc również osób niepełnosprawnych. Obowiązek dofinansowania warsztatu przez powiat nie ma charakteru wyłącznego, ponieważ może zostać uzupełniony dofinansowaniem pochodzącym z innych źródeł, np. ze środków jednostki prowadzącej warsztat lub środków gminy albo województwa jako jednostek samorządu terytorialnego, bądź środków innych podmiotów. Ponadto powiat może zwiększyć swój udział w finansowaniu warsztatu ponad określone w art. 10b ust. 2a ustawy o rehabilitacji (…) 10% kosztów działalności.
Równocześnie informuję, że obecnie realizowana jest procedura zmiany planu finansowego Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w zakresie środków, które są przekazywane algorytmem samorządom powiatowym na dofinansowanie realizacji zadań na rzecz osób niepełnosprawnych. W 2015 r. PFRON w planie finansowym na ten cel przeznaczył 712 585 000 zł. Zgodnie z wnioskiem PFRON o zmianę planu finansowego kwota ta ma zostać zwiększona o 35 383 000 zł. Po zatwierdzeniu zmiany planu finansowego PFRON zostanie przygotowane wystąpienie do samorządów powiatowych zwracające uwagę na potrzeby w zakresie terapii zajęciowej i, co za tym idzie, możliwości przekazania w ramach dodatkowych środków kwot na działalność warsztatów. Kwota środków, o którą zmieniany jest plan finansowy PFRON wyliczona została w oparciu m.in. o założenie możliwości przekazania dodatkowych 100 zł miesięcznie na uczestnictwo każdej osoby niepełnosprawnej w warsztacie. Kwota zmian w planie finansowym PFRON pozwoli również na zwiększenie udziału środków PFRON w realizacji innych zadań samorządów powiatowych na rzecz osób niepełnosprawnych, jak i na realizację innych zadań PFRON kierowanych bezpośrednio do osób niepełnosprawnych (programy celowe Rady Nadzorczej PFRON) oraz do organizacji pozarządowych na realizację przez nie działań na rzecz osób niepełnosprawnych.
Ponadto uprzejmie informuję, że Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych analizuje obecnie różne możliwości wsparcia finansowego warsztatów terapii zajęciowej. Rozważane są koncepcje mające na celu zwiększenie kwoty dofinansowania ze środków PFRON uczestnictwa osoby niepełnosprawnej w wtz oraz wzmocnienie finansowania działalności warsztatów terapii zajęciowej z innych źródeł.