Warszawa, 31-03-2015
Szanowny Panie Marszałku,
Odpowiadając na interpelację Pana Posła J.Żalka (nr 31299 z dnia 3 marca br.), uprzejmie przedstawiam odpowiedzi na zadane pytania:
Obecnie na forum międzynarodowym szeroko dyskutowana jest kwestia rosyjskiej narracji w sferze informacyjnej i rozważana jest możliwość utworzenia nowoczesnej rosyjskojęzycznej platformy medialnej, przekazującej obiektywny obraz współczesnego świata i skierowanej do jak najszerszego spectrum odbiorców rosyjskojęzycznych. Polska dostrzega potrzebę powołania takiego medium z uwagi na konieczność przeciwdziałania nasilającej się rosyjskiej propagandzie, prezentującej zakłamany obraz wydarzeń zachodzących nie tylko na Ukrainie, ale również w Europie i na świecie. Ze względu na powyższe Polska jest gotowa wesprzeć powyższą inicjatywę i zabezpieczyć odpowiednie środki na ten cel.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych planuje kontynuację dotychczasowych działań związanych z programem Polskiej pomocy rozwojowej na rzecz Ukrainy. Nadzór nad realizacją zadań dotyczących wsparcia niezależnych mediów na Ukrainie został zlecony Fundacji Solidarności Międzynarodowej (FSM). W 2014 roku FSM rozpoczęła realizację Polsko-Kanadyjskiego Programu Wsparcia Demokracji, który jest finansowany przez rząd Kanady i Polski (w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej MSZ RP). Celem programu jest wsparcie prodemokratycznych przemian w Ukrainie. Ma on przyczynić się do zwiększenia zaangażowania mieszkańców Ukrainy w tworzenie skutecznych, praworządnych i cieszących się zaufaniem instytucji demokratycznych, szczególnie samorządów lokalnych i niezależnych mediów.
W ramach Programu Fundacja planuje sfinansowanie do 2016 roku około 25 projektów realizowanych przez partnerów z Ukrainy i Polski (organizacje pozarządowe, samorządy lokalne, media). Projekty będą dotyczyły wsparcia reformy samorządowej na szczeblu lokalnym i regionalnym (ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy wschodniej i południowej) oraz wsparcia niezależnych mediów i budowania wspólnej dla całej Ukrainy przestrzeni świadomości obywatelskiej. Łączny planowany budżet programu w latach 2014-2016 to 5,5 mln CAD (14,85 mln zł). Ponadto FSM będzie finansować działania polskich organizacji pozarządowych na Ukrainie w obszarze Wsparcie dla niezależnych mediów i dziennikarzy ukraińskich przez pomoc techniczną w ramach Nagrody Solidarności im. Lecha Wałęsy. Budżet tego zadania wynosi ok. 0,8 mln PLN.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych wspiera niezależne białoruskie media w ramach programu polskiej pomocy rozwojowej. W zależności od potrzeb wsparcie ma charakter bezpośredni, np. poprzez finansowanie kosztów tworzenia i rozpowszechniania materiałów dziennikarskich, jak i pośredni, np. poprzez finansowanie szkoleń dla dziennikarzy. Wspierane przez Polskę media aktywnie informują społeczeństwo białoruskie o przebiegu konfliktu na Ukrainie stanowiąc alternatywę dla przekazu mediów rosyjskich.
W latach 2010-2014 Ministerstwo Spraw Zagranicznych przeznaczyło łącznie 117,5 mln zł na rzecz zwiększenia dostępu do niezależnej informacji na Białorusi. Większość środków została przeznaczona na zewnętrzne inicjatywy medialne TV Belsat oraz Białoruskie Radio Racja i Euroradio (łącznie 109,5 mln zł). Koszty pozostałych inicjatyw na rzecz zwiększeniu dostępu do niezależnej informacji na Białorusi, w tym wsparcie portali informacyjnych, mediów drukowanych, zrzeszeń dziennikarzy i wydawców, finansowanie szkoleń dla dziennikarzy, wyniosły w ww. okresie 8,04 mln zł.
W 2010 roku: TV Belsat - 16 mln zł., Białoruskie Radio Racja - 3,26 mln zł., Euroradio - 0,4 mln zł, pozostałe inicjatywy - 0,6 mln zł.
W 2011 roku: TV Belsat - 19 mln zł., Białoruskie Radio Racja - 4,1 mln zł., Euroradio - 0,8 mln zł, pozostałe inicjatywy - 1,8 mln zł.
W 2012 roku: TV Belsat – 17,6 mln zł., Białoruskie Radio Racja - 3,34 mln zł., Euroradio - 0,62 mln zł, pozostałe inicjatywy - 2,49 mln zł.
W 2013 roku: TV Belsat - 18 mln zł., Białoruskie Radio Racja - 4,14 mln zł., Euroradio - 0,6 mln zł, pozostałe inicjatywy - 2 mln zł.
W 2014 roku: TV Belsat - 17 mln zł., Białoruskie Radio Racja - 4 mln zł., Euroradio - 0,6 mln zł, pozostałe inicjatywy – 1,15 mln zł.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych w latach 2010 i 2011 wspierało media polonijne w ograniczonym stopniu, wyłącznie za pośrednictwem placówek dyplomatyczno-konsularnych. W tym okresie dysponowały one ograniczonymi środkami w funduszu Kultura, stanowiącymi ok. 1/3 obecnego budżetu w tym samym funduszu. Dotacje polonijne przyznawane były wówczas przez Kancelarię Senatu RP. W latach 2012-2014 na wsparcie mediów polonijnych na świecie MSZ przeznaczyło następujące kwoty:
- 2012 r. - 4 740 069 zł
- 2013 r. - 5 629 476 zł
- 2014 r. - 6 543 992 zł
Zaznaczyć należy, że ok. 85% powyższych kwot zostało rozdysponowanych w ramach konkursu dotacyjnego MSZ, natomiast ok. 15% poprzez placówki dyplomatyczno-konsularne. W załączniku nr 1. przesyłam wykaz przyznanych środków według poszczególnych lat oraz krajów.
Dofinansowanie TVP Polonia przez MSZ w ostatnich 5 latach wyniosło łącznie 53 180 616 zł, natomiast z podziałem na poszczególne lata przedstawia się następująco:
- 2010 r. - 11 319 000 zł
- 2011 r. - 11 223 616 zł
- 2012 r. - 11 319 000 zł
- 2013 r. - 8 000 000 zł
- 2014 r. - 11 319 000 zł
MSZ stoi na stanowisku, że w aktualnej sytuacji mniejszości polskiej na Litwie, powinien nadal przywiązywać szczególną uwagę do wspierania finansowo polskich mediów w tym kraju. W odniesieniu do lat 2005-2011 brak jest szczegółowych danych dotyczących wsparcia poszczególnych mediów skierowanych do polskiej mniejszości na Litwie. W tym okresie media uzyskiwały niewielkie wsparcie ze strony Ambasady RP w Wilnie. W załączniku nr 2. Przekazuję natomiast wykaz mediów skierowanych do mniejszości polskiej na Litwie, dofinansowanych przez MSZ w latach 2012-2014 (2012 r. - 922 664 zł; 2013 r. - 1 513 363 zł; 2014 r. - 2 329 552 zł).
Ministerstwo Spraw Zagranicznych wspiera media skierowane do ludności ukraińskiej poprzez realizację projektów rozwojowych wybieranych w trybie konkursu, a od 2012 roku w ramach nadzorowanych przez Fundację Solidarności Międzynarodowej (FSM) działań z zakresu rozwoju prasy lokalnej, edukacji obywatelskiej oraz wsparcia dla liderów społeczności lokalnej. Łączny koszt przedmiotowych działań w latach 2010-2014 wyniósł 2,55 mln zł, w tym odpowiednio rok 2010 – 0,67 mln zł, 2011 – 0,90 mln zł, 2012 – 0,46 mln zł, 2013 – 0,28 mln zł oraz 2014 – 0,24 mln zł. W ramach Polsko-Kanadyjskiego Programu Wsparcia Demokracji do chwili obecnej wybrano 7 projektów na łączną kwotę 2,79 mln zł.
W ciągu ostatnich pięciu lat inicjatywy MSZ w zakresie wspierania mediów dla odbiorców rosyjskojęzycznych opierały się na realizacji wizyt studyjnych rosyjskich dziennikarzy w Polsce, a także na wspieraniu rosyjskojęzycznych wersji polskich mediów i wydawnictw, takich jak: Polskie Radio dla Zagranicy (PRdZ) oraz Nowa Europa Wschodnia (NEW).
Na realizację wizyt studyjnych w omawianym okresie wydatkowano ogółem 239.980 PLN, w tym: w 2010 r.: 41.904,00 PLN, w 2011 r.: 71.552,54 PLN, w 2012 r.: 30.672,90 PLN, w 2013 r.: 28.908,98 PLN, w 2014 r: 66.942,14 PLN. W ramach wizyt studyjnych strona polska przyjmowała dziennikarzy reprezentujących m.in. następujące media: „Moskovskij Komsomolec”, „Niezavisimaja Gazieta”, Moskovskije Novosti”, „Rossijskaja Gazieta”, „Kommersant”, „Kaliningradzkaja Pravda”, radio „Echo Jekatierinburga”, telewizja Rossija-2.
Środki na program rosyjskojęzyczny w PRdZ wydzielane były z ogólnej puli przeznaczonej dla redakcji obcojęzycznych (w latach 2010-2013 było to 10,5 mln zł, w roku 2014 – 9,5 mln zł), natomiast NEW otrzymała w 2014 r. dotację rzędu 143 tys. złotych.
Zał. 2 wyżej wymienione.
Z poważaniem,
Z upoważnienia Ministra Spraw Zagranicznych
Katarzyna Kacperczyk
Podsekretarz Stanu