Szanowny Panie Ministrze! Usprawnienie funkcjonowania systemu ochrony zdrowia wymaga podjęcia szeregu działań, wśród których za istotne uznać należy zmiany w zakresie ustalania kryteriów kontraktowania świadczeń w poszczególnych rodzajach opieki zdrowotnej. W pełni zrozumiały jest fakt, że jakość usług medycznych jest w procesie kontraktowania świadczeń kryterium nadrzędnym, jednakże w chwili obecnej wygórowane wymogi kadrowe, sprzętowe czy techniczne stawiane świadczeniodawcom powodują duże trudności w kontraktowaniu i skutkują nieuzasadnionym wzrostem kosztów. Nadmiernie wyostrzone wymagania wobec świadczeniodawców powodują konieczność dostosowania działalności do określonych warunków w ograniczonym czasie.
Systematyczne, nieuzasadnione zaostrzanie nakładanych wymagań doprowadza do problemów z kontraktowaniem, ograniczenia dostępu do świadczeń, trudności w ich realizacji oraz podnoszenia kosztów opieki bez przełożenia na wymierne efekty dla pacjentów. Szczególnie niepokojąca jest zmiana wprowadzająca wymóg posiadania przez świadczeniodawcę wykonującego zabiegi związane z leczeniem zaćmy i jaskry pielęgniarki, specjalistki pielęgniarstwa operacyjnego. Wymóg ten jest trudny do spełnienia z powodu braku wykształconej kadry.
Ponadto wprowadzono konieczność posiadania w lokalizacji RTG i USG przez wszystkich świadczeniodawców udzielających świadczeń w ramach leczenia planowego. Dotychczas leczenie planowe mogło zastosować wyłączenie - zapewnić co najmniej dostęp do badań. Wprowadzona zmiana wymogów jest niezrozumiała i zupełnie niepotrzebna z punktu widzenia bezpieczeństwa pacjentów.
Całkowicie bezzasadny jest również wymóg zgłaszania urlopu lekarza na 45 dni przed terminem jego rozpoczęcia.
W omawianym zakresie nie sposób pominąć kolejnych problemów. Zgodnie z art. 87 ust. 4 Prawa farmaceutycznego: ˝W szpitalach i innych przedsiębiorstwach podmiotów leczniczych, w których nie utworzono apteki szpitalnej, tworzy się dział farmacji szpitalnej, do którego należy wykonywanie zadań określonych w art. 86 ust. 2 pkt 1 i 4, ust. 3 pkt 5, 7, 9 i 10 oraz ust. 4, który pełni funkcję apteki szpitalnej˝. Tymczasem w zarządzeniu nr 72/2011/DSOZ prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 20 października 2011 r. (załącznik nr 3) dla warunków wspólnych wobec świadczeniodawców (nie dotyczy SOR i IP) - hospitalizacja, warunki dodatkowo oceniane, poz. 1.3.2: Wymagania formalne pkt c znajduje się część 4920: Apteka szpitalna/zakładowa. Taki zapis jest sprzeczny z zapisem wyżej zacytowanej ustawy, albowiem wyklucza on możliwość utworzenia przez podmiot leczniczy w miejsce apteki działu farmacji szpitalnej, który zgodnie z ustawą dla takich podmiotów jest traktowany równoważnie.
Inna istotna kwestia to konieczność posiadania pełnego bloku operacyjnego przez szpitale chirurgii jednego dnia. Problemem jest, że wymóg ten jest niezgodny z wymogami określonymi w rozporządzeniu z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. Kwestia ta dotyczy możliwości stosowania odstępstw od wymogów, czyli krzyżowania się brudnej i czystej drogi oraz posiadania jednej sali przygotowawczej dla kilku sal operacyjnych. Wprowadzenie zmian w tym zakresie w niektórych przypadkach powodowało konieczność przebudowy lokalu, na które to prace, od dnia wejścia w życie rozporządzenia, pozostawało świadczeniodawcy ok. 1,5 miesiąca. W tak krótkim czasie inwestycja jest niemożliwa do przeprowadzenia i w sposób nieuzasadniony zwiększa koszty funkcjonowania.
Powyższe przywodzi kolejną uwagę: mnogość zmian i rozporządzeń, obwarowanie niespójnymi przepisami, a przede wszystkim częste zmiany warunków w bardzo krótkim czasie powodują brak stabilizacji finansowej świadczeniodawców. Bezwzględnie za niedopuszczalne należy ponadto uznać wprowadzanie zmian, w szczególności niekorzystnych dla świadczeniodawców, w warunkach realizacji świadczeń, w trakcie trwania umów, zawartych po przeprowadzeniu postępowań konkursowych i niemających swego uzasadnienia w zmianach prawa powszechnie obowiązującego.
Próba résumé najważniejszych zastrzeżeń pojawiających w kontekście analizy funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, kontraktowania świadczeń medycznych i rozdziału środków prowadzi do następujących wniosków:
- brakuje analizy ekonomicznych możliwych wariantów rozwoju systemu, w szczególności analizy efektywności wprowadzanych zmian, np. zmiany w POZ, w procedurach lekowych, w procedurach medycznych i trybach wykonywanych świadczeń; w wielu przypadkach wprowadzone zmiany nie potrafiły przewidzieć lub nie uwzględniały skutków działań,
- brakuje panowania nad systemem planowania świadczeń medycznych; chodzi tu o brak standardów w zakresie podziału środków wewnątrz oddziałów NFZ w rozbiciu na tryby i procedury oraz subregiony,
- brakuje wymogów minimalnych dla standardów wykonywania świadczeń oraz regulacji w zakresie wprowadzenia do systemu nowych procedur medycznych.
Za najważniejszy problem przedstawiony w przedmiotowej interpelacji uznać jednak należy działanie wbrew regułom demokratycznego państwa prawa, jakim jest wprowadzanie zmian w trakcie trwania umów bez okresów dostosowawczych czy wprowadzanie nieuzasadnionych, zaostrzonych wymogów, niezgodnych z ustawami i rozporządzeniami ministra zdrowia.
Wszystkie wymienione w przedmiotowej interpelacji kwestie mają istotne znaczenie dla ubezpieczonych, którym, w efekcie często wprowadzanych zmian, może grozić ograniczenie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej.
Wobec powyższego zwracamy się do Pana Ministra z pytaniem o wyjaśnienie, w ramach prowadzonego nadzoru nad Narodowym Funduszem Zdrowia, zasadności wprowadzanych zmian w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w poszczególnych rodzajach świadczeń opieki zdrowotnej.
Z wyrazami szacunku
Poseł Beata Małecka-Libera oraz grupa posłów
Dąbrowa Górnicza, dnia 12 marca 2012 r.