Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na pismo nr SPS-023-29559/14 z dnia 25 listopada 2014 r. przekazujące interpelację posła Waldemara Andzela oraz grupy posłów w sprawie bezpieczeństwa na polskich drogach, uprzejmie informuję, co następuje.
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad jako zarządca dróg krajowych na bieżąco monitoruje oraz prowadzi analizy dotyczące stanu dróg i bezpieczeństwa ruchu na drogach krajowych. W ramach tych działań podejmuje kroki, których celem jest poprawa stanu nawierzchni oraz poziomu bezpieczeństwa na drogach krajowych.
Działania GDDKiA, których celem jest utrzymanie sieci drogowej we właściwych standardach technicznych, są przede wszystkim ograniczone dostępnością środków finansowych, jakie można przeznaczyć na istniejącą infrastrukturę drogową. Przez ostatnie lata główny nacisk położony jest na rozwój nowoczesnych dróg szybkiego ruchu. Wymusiło to zracjonalizowanie działań związanych z istniejącą infrastrukturą i alokowanie środków tam, gdzie są najbardziej potrzebne z punktu widzenia całego kraju. Z tego też powodu realizując obowiązek utrzymywania eksploatowanego zasobu w należytym stanie, opracowane zostały programy i plany działań, w których GDDKiA zhierarchizowała zgodnie z obiektywnymi kryteriami wszelkie niezbędne działania na istniejącej sieci. Działania zostały uszeregowane od tych najpilniejszych do podjęcia. Programy te obejmują:
1) ˝Plan działań na sieci drogowej˝ - zawiera 963 pozycje;
2) ˝Program działań na sieci drogowej w zakresie drogowych obiektów inżynierskich˝ - 296 pozycji;
3) ˝Program redukcji liczby ofiar śmiertelnych˝ - zawiera 743 pozycje;
4) ˝Program budowy ciągów pieszo-rowerowych˝ - zawiera 801 pozycji.
Wobec niewystarczających środków w stosunku do zinwentaryzowanych potrzeb podejmowane są stosowne działania mające na celu maksymalizację efektu końcowego i realizację najpotrzebniejszych zadań w skali globalnej. Zadania kierowane są do realizacji na podstawie obiektywnych kryteriów, gwarantujących wykonanie najbardziej potrzebnych i efektywnych kosztowo zadań.
Ponadto, mając na uwadze fakt, iż jedną z najważniejszych kwestii jest poprawa infrastruktury drogowej, która nieodłącznie związana jest z poprawą bezpieczeństwa ruchu drogowego, w roku bieżącym w ramach środków finansowych Krajowego Funduszu Drogowego wyodrębniono dodatkowy limit w kwocie 200 mln zł na wydatki związane tylko i wyłącznie z przebudową dróg i mostów wraz z zadaniami poprawiającymi bezpieczeństwo ruchu drogowego.
Należy też wskazać, że w ramach budżetu państwa również wydatkowane są znaczne środki na zadania inwestycyjne na sieci drogowej. W roku bieżącym na ten cel zostanie przeznaczona kwota ok. 290 mln zł, natomiast zgodnie z projektem ˝Planu inwestycji realizowanych z udziałem środków budżetu państwa na 2015 r.˝ prognozowana kwota wydatków na zadania inwestycyjne kształtuje się na poziomie 400,4 mln zł. Natomiast w ramach przedmiotowego planu ok. 240 mln zł planowane jest do wykorzystania na szeroko pojęte bezpieczeństwo ruchu drogowego.
Należy jednoznacznie podkreślić, iż mimo trudności finansowych poprawie uległ stan techniczny dróg krajowych. Jest to szczególnie istotne przy zadaniach, jakie stawiane są przed siecią głównych dróg w Polsce. Resort infrastruktury podejmuje szereg działań, wychodząc naprzeciw trudnej sytuacji. Na przestrzeni kilku ostatnich lat stara się wdrażać optymalne rozwiązania, pozwalające minimalizować koszty oraz zapewniać wzrost jakości prowadzonych prac, co jest wynikiem zmniejszenia liczby odcinków dróg w stanie złym na korzyść odcinków w stanie dobrym.
Ponadto informuję, że aktualnie procedowany projekt ˝Programu budowy dróg krajowych na lata 2014-2020˝ zawiera zapisy uwzględniające komponent dotyczący zabezpieczenia odpowiednich nakładów na utrzymanie odpowiednich standardów technicznych istniejącej sieci drogowej, przygotowanie zadań do realizacji oraz zarządzanie. Planowane wydatki w ramach przedmiotowych działań na lata 2014-2023 z budżetu państwa będą wynosić 48,7 mld zł, przy czym należy zastrzec, iż z uwagi na fakt aktualnie uzgadnianego projektu przedmiotowego programu jego zapisy mogą ulec zmianie.
Podkreślenia wymaga fakt, że resort infrastruktury i rozwoju podejmuje wszelkie możliwe działania w ramach dostępnych środków finansowych, aby stan techniczny zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad dróg ulegał systematycznej poprawie, przez co zwiększa się bezpieczeństwo wszystkich użytkowników dróg. W opinii resortu infrastruktury rozwój sieci drogowej jest równoważny z ochroną dróg już wybudowanych, przede wszystkim ze względu na poprawę bezpieczeństwa, jak i ochronę dróg istniejących przed ich degradacją, a zatem ochroną majątku publicznego.
Odnosząc się do drugiego pytania pana posła dotyczącego karania cudzoziemców dopuszczających się naruszeń przepisów ruchu drogowego, uprzejmie informuję, że wprowadzenie rozwiązania proponowanego przez NIK, umożliwiającego sprawdzenie w systemie centralnym CANARD odprawianych na przejściach granicznych pojazdów zarejestrowanych w państwach spoza UE i ewentualne nałożenie mandatu, w przypadku istnienia zarejestrowanego naruszenia przepisów, wymaga przeprowadzenia działań w szerokim zakresie, zarówno legislacyjnych, organizacyjnych, jak i w zakresie stworzenia infrastruktury pozwalającej na dostęp np. funkcjonariuszy Straży Granicznej do danych wskazanego wyżej systemu. W obecnym stanie prawnym funkcjonariusze Straży Granicznej nie są uprawnieni do nakładania kary grzywny za wykroczenia polegające na niestosowaniu się do ograniczenia prędkości określonego ustawą lub znakiem drogowym i wymaga to inicjatywy ministra właściwego w sprawach wewnętrznych.
W kwestii ograniczenia kompetencji straży gminnych (miejskich) w zakresie kontroli prędkości należy wskazać, iż w dniu 5 grudnia 2013 r. do resortu wpłynął do zaopiniowania przygotowany przez Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw. Przedmiotowy poselski projekt ustawy porządkuje m.in. przepisy w obszarze związanym z używaniem w kontroli ruchu drogowego urządzeń rejestrujących (tzw. fotoradarów), likwidując ułomności obecnego stanu prawnego. Inicjatywa legislacyjna Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska zawarta w wyżej wymienionym projekcie ustawy proponuje również ograniczenia zakresu wykonywania kontroli ruchu drogowego przez straże gminne (miejskie), uchylając uprawnienia tych organów wobec kierujących pojazdem naruszających przepisy ruchu drogowego, w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzenia rejestrującego. Ponadto w tym projekcie ustawy przepisy przejściowe zobowiązują straże gminne (miejskie) do nieodpłatnego przekazania stacjonarnych urządzeń rejestrujących do Inspekcji Transportu Drogowego oraz przenośnych urządzeń rejestrujących do Policji. Skutkiem takiej zmiany przepisów straże gminne (miejskie) nie będą posiadały uprawnień do wykonywania czynności kontroli ruchu drogowego przy użyciu urządzeń rejestrujących oraz nakładania na kierujących pojazdami grzywien w drodze mandatu karnego za naruszenia przepisów ujawnione z użyciem tych urządzeń.
Resort, mając na względzie fakt, że inicjatywa legislacyjna Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska proponuje wprowadzenie skutecznych rozwiązań - pismem nr TD-2km-0702-6/13 z dnia 24 grudnia 2013 r. - wyraził pozytywną opinię do przedłożonego wniosku. Ponadto, biorąc pod uwagę fakt, że wyżej wymieniona inicjatywa legislacyjna proponuje wprowadzenie rozwiązań mających pozytywny wpływ na bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego, resort wystosował po raz kolejny poparcie dla wskazanych zmian ustawy Prawo o ruchu drogowym w ramach dalszych prac legislacyjnych (w piśmie nr DTD-2km-0702/14 z dnia 24 stycznia 2014 r.).
Nawiązując do ostatniego pytania pana posła, uprzejmie informuję, że Inspekcja Transportu Drogowego (ITD) została powołana ustawą z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym jako służba przeznaczona do kontroli transportu ciężkiego. Do głównych zadań ITD należało wówczas:
- sprawdzanie rzeczywistej masy całkowitej pojazdu;
- sprawdzanie przewozów realizowanych pojazdami ponadwymiarowymi bez wymaganych zezwoleń;
- sprawdzanie przewozów towarów niebezpiecznych przewidzianych w umowie ADR;
- sprawdzanie przewozów towarów łatwo psujących się przewidzianych w umowie ATP;
- sprawdzanie przestrzegania czasu pracy kierowców - zarówno ˝na drodze˝ jak i w przedsiębiorstwie - przewidzianych m.in. w umowie AETR;
- sprawdzanie stanu pojazdów, w szczególności autobusów przewożących dzieci na wakacje, taboru komunikacji miejskich, tzw. busików w miejscowościach turystycznych;
- nakładanie kar za wykryte naruszenia.
Działania podejmowane przez ITD w znaczący sposób przyczyniły się do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w zakresie poruszania się pojazdów ciężkich. Ponadto inspekcja prowadzi postępowania administracyjne związane z wydawaniem odpowiednich dokumentów w transporcie międzynarodowym (licencje wspólnotowe, zezwolenia, zezwolenia na przewóz kabotażowy, formularze jazdy, zaświadczenia o niezarobkowym przewozie drogowym, świadectwa kierowcy, certyfikaty potwierdzające spełnienie przez pojazd odpowiednich wymogów bezpieczeństwa lub warunków dopuszczenia do ruchu).
W 2011 r. kompetencje ITD zostały rozszerzone o kontrolę ruchu drogowego wykonywaną przy użyciu urządzeń rejestrujących i pomiarowo-kontrolnych oraz kontrolę pojazdów poruszających się po drogach płatnych zobowiązanych do wnoszenia opłat za pomocą elektronicznego systemu poboru opłat. Jednakże biorąc pod uwagę strukturę zatrudnienia w Inspekcji Transportu Drogowego, należy podkreślić, że obsługą systemu automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym (fotoradary) zajmuje się jedynie niecałe 8% pracowników zatrudnionych w inspekcji. Wcielenie ITD do struktur Policji mogłoby poprawić skuteczność karania za przekroczenia prędkości, natomiast niestety pogorszyć skuteczność innych działań, do których inspekcja została powołana. Z tego też względu aktualnie nie jest planowane inicjowanie działań zmierzających w kierunku połączenia tych dwóch jednostek.
Z poważaniem
Sekretarz stanu
Zbigniew Rynasiewicz
Warszawa, dnia 15 grudnia 2014 r.