Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację pana posła Waldemara Andzela w sprawie złego funkcjonowania programu ˝Wyprawka szkolna˝ (SPS-023-29326/14), uprzejmie wyjaśniam.

   W zakresie dofinansowania do podręczników szkolnych Ministerstwo Edukacji Narodowej już od 13 lat realizuje rządowy program pomocy uczniom ˝Wyprawka szkolna˝.

   Należy podkreślić, że program ˝Wyprawka szkolna˝ realizuje jedno z priorytetowych zadań państwa, jakim jest likwidacja ubóstwa i społecznego wykluczenia. Program polegający na dofinansowaniu zakupu podręczników dla uczniów jest elementem systemu działań mających na celu zmniejszenie różnic edukacyjnych wśród dzieci i młodzieży występujących ze względu na czynnik ekonomiczny. Jest on również odpowiedzią na postanowienia Konwencji o Prawach Dziecka (art. 2 i 27).

   W 2012 r. odbiorcami programu byli:

   1) uczniowie rozpoczynający w roku szkolnym 2012/2013 naukę w: klasach I-IV szkoły podstawowej, klasach I-IV ogólnokształcącej szkoły muzycznej I stopnia, klasie I szkoły ponadgimnazjalnej: zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego i technikum, klasie IV ogólnokształcącej szkoły muzycznej II stopnia, klasie IV ogólnokształcącej szkoły sztuk pięknych, klasie I liceum plastycznego, klasie I lub VII ogólnokształcącej szkoły baletowej;

   2) uczniowie słabowidzący, niesłyszący, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim oraz uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w przypadku gdy jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność wymieniona wyżej, posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o którym mowa w art. 71b ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwani dalej ˝uczniami niepełnosprawnymi˝, uczęszczający w roku szkolnym 2012/2013 do szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, dla dzieci i młodzieży, lub do ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia, ogólnokształcących szkół muzycznych II stopnia, ogólnokształcących szkół sztuk pięknych, liceów plastycznych lub ogólnokształcących szkół baletowych, zwanych dalej ˝szkołami artystycznymi˝.

   Pomoc w formie dofinansowania zakupu podręczników uczeń mógł otrzymać tylko ze względu na jedno z czterech wyszczególnionych poniżej kryteriów.

   Pomoc w formie dofinansowania zakupu podręczników przysługiwała:

   1) uczniom pochodzącym z rodzin spełniających kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.), z wyłączeniem uczniów klasy I szkoły podstawowej i uczniów klasy I ogólnokształcącej szkoły muzycznej I stopnia;

   2) uczniom klasy I szkoły podstawowej i uczniom klasy I ogólnokształcącej szkoły muzycznej I stopnia, pochodzącym z rodzin, w których dochód na osobę nie przekracza kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.);

   3) uczniom pochodzącym z rodzin niespełniających kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w przypadkach określonych w art. 7 tej ustawy, na podstawie decyzji dyrektora szkoły, do której uczęszcza uczeń, z wyłączeniem uczniów klasy I szkoły podstawowej i uczniów klasy I ogólnokształcącej szkoły muzycznej I stopnia;

   4) uczniom niepełnosprawnym uczęszczającym w roku szkolnym 2012/2013 do szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, dla dzieci i młodzieży, lub do szkół artystycznych.

   Należy zwrócić uwagę, że w 2012 r. realizacja rządowego programu pomocy uczniom ˝Wyprawka szkolna˝ korelowała ze zmianami kryteriów dochodowych zawartych w ustawie o pomocy społecznej oraz ustawie o świadczeniach rodzinnych.

   Zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej kryterium dochodowe wynosiło do 30 września 2012 r. - 351 zł netto na osobę w rodzinie, od 1 października 2012 r. natomiast 456 zł. W przypadku kryteriów zawartych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych zmiana nastąpiła od 1 listopada i zmieniła się z 504 zł netto na osobę w rodzinie do kwoty 539 zł.

   Z zebranych danych wynika, że z programu skorzystało mniej, niż oczekiwano, uczniów, mimo zwiększonego kryterium dochodowego dla uczniów klas pierwszych oraz weryfikacji kwot dochodów uprawniających do ubiegania się o pomoc wynikających z ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o świadczeniach rodzinnych.

   W przypadku uczniów klas pierwszych na obniżenie liczby odbiorców programu wpływ miał niższy od zakładanego nabór dzieci sześcioletnich do klas pierwszych szkoły podstawowej, co automatycznie ograniczyło grupę dzieci korzystających z programu. Udział dzieci 6-letnich wynosił w roku szkolnym 2012/2013 ok. 17% populacji.

   Z planowanych 122 403 uczniów klasy pierwszej do programu włączono 71 264 uczniów, z 176 155 uczniów klas II-III objęto pomocą 121 001 uczniów, z 84 677 uczniów klas IV - 61 046, z 96 941 uczniów klas pierwszych szkół ponadgimnazjalnych 35 322.

   Z danych otrzymanych od kuratorów oświaty wynika, że problemem podczas realizacji programu pozostaje konieczność przedstawiania przez rodziców dokumentów potwierdzających nabycie podręczników. W wielu przypadkach wskazuje się na zgłoszenie się rodziców z wnioskiem o otrzymanie dofinansowania, a następnie brak zgłoszeń po odbiór przyznanego świadczenia pieniężnego.

   Odsetek uczniów otrzymujących pomoc w ramach rządowego programu pomocy uczniom w 2012 r. ˝Wyprawka szkolna˝ (bez uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego) przedstawia poniższa tabela:

   W 2012 r. z planowanych 128 000 000 zł na wniosek wojewodów uruchomiono łącznie 79 578 337 zł, w trzech transzach. Wydatki w poszczególnych województwach na realizację programu nie osiągnęły wysokości zakładanych i zgłoszonych do MEN środków, a w poszczególnych województwach osiągnięto różne wysokości zwrotów.

   Do województw, w których wydatkowano najmniej dotacji, należy woj. śląskie - zwrot ponad 28% przekazanej dotacji, zachodniopomorskie - zwrot ponad 25% dotacji, wielkopolskie i lubuskie - zwrot ponad 22%.

   Najbardziej efektywne wydatkowanie środków nastąpiło w woj. świętokrzyskim - zwrot tylko 3,5%, lubelskim 3,6%, mazowieckim 5,4%.

   W 2013 r. w ramach programu ˝Wyprawka szkolna˝ pomoc udzielana była dla uczniów z:

   - klasy pierwszej szkoły podstawowej, o ile dochód w rodzinie nie przekracza na 1 osobę kwoty 539 zł netto, wyliczonej na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych - obowiązującej od 1 listopada 2012 r.;

   - klas pozostałych, o ile dochód na osobę w rodzinie nie przekracza na 1 osobę kwoty 456 zł netto, wyliczonej na podstawie ustawy o pomocy społecznej - obowiązującej od 1 października 2012 r.

   Zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej kryterium dochodowe wynosiło do 30 września 2012 r. - 351 zł netto na osobę w rodzinie, natomiast od 1 października 2012 r. - 456 zł. W przypadku kryteriów zawartych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych zmiana nastąpiła 1 listopada 2012 r. z 504 zł netto na osobę w rodzinie do kwoty 539 zł.

   Podniesienie ww. kwot było m.in. jednym z powodów zwiększenia środków przeznaczonych na ˝Wyprawkę szkolną˝ w 2013 r. W programie założono, że wg kryterium dochodowego wynikającego z ustawy o świadczeniach rodzinnych z programu będzie mogło skorzystać ok. 25,7% uczniów klas pierwszych szkoły podstawowej, zaś wg kryterium dochodowego wynikającego z ustawy o pomocy społecznej 18,8%

   Dodatkowo do pomocy mogli być zgłoszeni uczniowie, u których ww. dochód przekraczał ww. kwoty, jednakże nie więcej niż 5% uczniów w poszczególnej gminie z klas objętych programem.

   Należy zwrócić uwagę, że ww. grupa uczniów mogła otrzymać pomoc poza kryterium dochodowym, o ile w rodzinie wystąpiła co najmniej jedna z przesłanek, które stanowią podstawę do ubiegania się o omawianą pomoc:

   1) ubóstwo;

   2) sieroctwo;

   3) bezdomność;

   4) bezrobocie;

   5) niepełnosprawność;

   6) długotrwała lub ciężka choroba;

   7) przemoc w rodzinie;

   8) potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi;

   9) potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;

   10) bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

   11) trudność w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą;

   12) trudność w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;

   13) alkoholizm lub narkomania;

   14) zdarzenia losowe i sytuacje kryzysowe;

   15) klęski żywiołowe lub ekologiczne.

   W 2013 r. z pomocy w formie dofinansowania zakupu podręczników do kształcenia ogólnego, w tym podręczników do kształcenia specjalnego, dopuszczonych do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, skorzystali również uczniowie:

   1) słabowidzący,

   2) niesłyszący,

   3) z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim,

   4) z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym,

   5) z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w przypadku gdy jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność wymieniona w pkt 1-4

   - posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o którym mowa w art. 71b ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, uczęszczający w roku szkolnym 2013/2014 do szkół dla dzieci i młodzieży: szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych: zasadniczych szkół zawodowych, liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, techników uzupełniających i szkół specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, lub do ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia, ogólnokształcących szkół muzycznych II stopnia, ogólnokształcących szkół sztuk pięknych, liceów plastycznych lub ogólnokształcących szkół baletowych.

   W porównaniu z latami 2010-2012 wprowadzono do programu ˝Wyprawka szkolna˝ nową kategorię uczniów objętych pomocą, tj. dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym.

   W porównaniu do programu z roku 2012 podwyższono dofinansowanie do kosztów zakupu kompletu podręczników od 11% do 44%.

   Wzrost kwoty dofinansowania do podręczników, w stosunku do 2012 r., podyktowany był odpowiedzią na oczekiwania rodziców i uczniów dotyczące włączenia do programu podręczników do nauki języków obcych, konstrukcją części podręczników zawierających program podstawowy i rozszerzony oraz dofinansowaniem do zeszytów ćwiczeń, które w przypadku uczniów klas I-III stanowią integralną część kupowanego zestawu (tzw. boxy).

   W programie przewidziano dofinansowanie zarówno dla uczniów, którzy korzystają z podręczników do kształcenia ogólnego dopuszczonych do użytku szkolnego przez ministra do spraw oświaty i wychowania, w tym podręczników do kształcenia specjalnego, oraz materiałów dydaktycznych.

   W przypadku uczniów słabowidzących, ze względu na brak podręczników przeznaczonych do kształcenia specjalnego dopuszczonych do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, korzystali oni wyłącznie z dofinansowania do wysokości pomocy przewidzianej dla podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego dopuszczonych do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

   W przypadku uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, z uwagi na brak podręczników opracowywanych dla podstawy programowej kształcenia ogólnego tych uczniów, dopuszczono możliwość dofinansowania również zakupu materiałów dydaktycznych (np. kart pracy, ćwiczeń rewalidacyjnych, książek pomocniczych).

   Program ˝Wyprawka szkolna˝ był finansowany z rezerwy celowej budżetu państwa nr 26 ˝Dofinansowanie Narodowego Programu Stypendialnego, w tym wyprawka szkolna˝.

   Ministerstwo Edukacji Narodowej, przygotowując program, zakładało, że maksymalna kwota, jaka zostanie wydatkowana na jego realizację, może sięgnąć 179 496 025 zł.

   Zgodnie z dostępnymi danymi systemu informacji oświatowej przyjęto, że środki te zostaną przekazane na następujące grupy odbiorców:

   - dla 490 547 uczniów spełniających kryterium dochodowe oraz 5% uczniów spoza ww. kryterium dochodowego - dotacja w wysokości 139 616 815 zł,

   - dla 85 116 uczniów niepełnosprawnych - 39 879 210.

   Zgodnie z założeniami programu w budżecie państwa wyodrębniono środki w wysokości 179 496 025 zł, z których na wniosek poszczególnych wojewodów oraz ministrów uruchomiono 119 820 590 zł, co stanowiło 66,75% zaplanowanych środków. Zgodnie ze sprawozdaniami przesłanymi przez wojewodów oraz ministerstwa ostatecznie wydatkowo środki w wysokości 98 046 604 zł, co stanowi 81,83% środków uruchomionych oraz 54,62% środków zaplanowanych.

   Należy podkreślić, że Ministerstwo Edukacji Narodowej nie ograniczyło żadnemu podmiotowi dostępu do środków. Wysokość przekazanej dotacji wynikała z potwierdzonych przez samorządy gminne informacji o występujących potrzebach.

   Trudno się zgodzić z oceną, że program nie jest skuteczny. Ostatecznie z planowanych 133 115 uczniów klasy pierwszej do programu włączono 79 999 uczniów, z 173 764 uczniów klas II-III objęto pomocą 140 565 uczniów, z 84 514 uczniów klas V - 67 587, z 99 094 uczniów klas drugich szkół ponadgimnazjalnych 32 030. W 2013 r. w dalszym ciągu widać znacząco mniejsze zainteresowanie pomocą uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz stabilizację liczby uczniów otrzymujących pomoc w pozostałych klasach, szczegółowy udział poszczególnych grup uczniów przedstawia poniższa tabela 3.

   W przypadku uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego liczba uczniów kształtowała się następująco - tabela 4.

   Wydatkowo środki pozwoliły na zapewnienie pomocy uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej oraz uczniom spoza kryterium dochodowego, oraz uczniom z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Każda z ww. grup uczniów miała prawo i możliwość skorzystania z planowanego dofinansowania do podręczników, jednakże kwota realnego wykorzystania dofinansowania była niższa od planowanych.

   W przypadku uczniów klas pierwszych szkoły podstawowej z planowanego dofinansowania w wysokości 225 zł - średnio wydatkowano 216,51 zł (96,23%), klas drugich szkoły podstawowej 215,33 zł (95,70%), klas trzecich szkoły podstawowej 216,55 zł (96,25%) oraz klas piątych szkoły podstawowej 300,50 zł (92,46%).

   Niższe niż planowane w programie były wydatki ponoszone przez uczniów szkół ponadgimnazjalnych, którzy uczestniczyli w programie. Dla uczniów drugich klas liceów oraz techników średnie dofinansowanie wyniosło 329,43 zł z planowanych 450 zł (tj. 74,03%), zaś dla klas drugich zasadniczych szkół zawodowych ww. dofinansowanie wyniosło 260,83 zł z planowanych 390 zł (tj. 66,89%).

   Odrębnym problemem w realizacji programu okazało się dofinansowanie do podręczników dla uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. W szczególności w zakresie podręczników dopuszczonych do kształcenia specjalnego. W br. zauważono, że mimo bogatej oferty podręczników dopuszczonych do kształcenia specjalnego wydawnictwa nie podejmowały działań zmierzających do ich dostępności na rynku wydawniczym. Zatem w praktyce wyższa kwota dotacji dla części uczniów nie mogła być wydatkowana w pełni.

   W przypadku uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego średnie dofinansowanie do podręczników wynosiło w szkołach ogólnodostępnych - tabela 5.

   W przypadku uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego średnie dofinansowanie do podręczników wynosiło w szkołach specjalnych - tabela 6.

   W roku szkolnym 2014/2015 pomoc skierowana została do trzech grup uczniów:

   1) najmłodszych uczestników edukacji szkolnej - uczniów z klas II i III szkoły podstawowej oraz klas II i III ogólnokształcącej szkoły muzycznej I stopnia;

   2) uczniów, którzy w roku szkolnym 2014/2015 kontynuują naukę według nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego lub podstawy programowej kształcenia w zawodach odpowiednio na poziomie klasy VI szkoły podstawowej oraz klasy III szkoły ponadgimnazjalnej, tj. zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego, technikum, lub w klasie VI ogólnokształcącej szkoły muzycznej I stopnia, klasie VI ogólnokształcącej szkoły muzycznej II stopnia, klasie VI ogólnokształcącej szkoły sztuk pięknych, klasie III liceum plastycznego, klasie III lub IX ogólnokształcącej szkoły baletowej;

   3) uczniów niepełnosprawnych - słabowidzących, niesłyszących, słabosłyszących, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w przypadku gdy jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność wymieniona wyżej.

   Podstawą do skorzystania z pomocy przez uczniów niepełnosprawnych jest posiadanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, o którym mowa w art. 71b ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). Uczniowie niepełnosprawni mają prawo do dofinansowania do zakupu podręczników do kształcenia ogólnego, w tym podręczników do kształcenia specjalnego lub do kształcenia w zawodach dopuszczonych do użytku przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. W przypadku uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w przypadku gdy jedną z niepełnosprawności jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym - dofinansowanie dotyczy również zakupu materiałów edukacyjnych.

   W roku szkolnym 2014/2015 dodatkowym komponentem realizowanym w ramach rządowego programu pomocy uczniom ˝Wyprawka szkolna˝ jest możliwość dofinansowania do zakupu podręczników do kształcenia w zawodach.

   Od dnia 1 września 2012 r. w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe równolegle z nową podstawą programową kształcenia ogólnego następuje wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia w zawodach, określonej w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184). Wprawdzie corocznie w budżecie państwa przewidywana jest dotacja przedmiotowa do podręczników szkolnych do kształcenia w zawodach, jednakże dotacja udzielana jest wydawcy, na jego wniosek. Nie wszyscy wydawcy wydający podręczniki do kształcenia w zawodach ubiegają się o taką dotację (w 2013 r. dopuszczono do użytku szkolnego 90 podręczników, z czego wnioski o dotację dotyczyły tylko 32 podręczników).

   Analiza realizacji programu ˝Wyprawka szkolna˝ w latach 2012 i 2013 wskazuje, że uczniowie ze szkół ponadgimnazjalnych stanowią najmniejszą grupę odbiorców programu. Dodatkowo należy podkreślić, że w klasie III zasadniczych szkół zawodowych i technikach zmniejsza się liczba przedmiotów ogólnokształcących, natomiast wzrasta ilość przedmiotów zawodowych, w związku z czym wprowadza się dla uczniów uczęszczających do szkół prowadzących kształcenie zawodowe możliwość dofinasowania również do zakupu podręczników do kształcenia w zawodach.

   Rozszerzenie katalogu wydatków nie skutkuje zwiększeniem środków na dofinansowanie dla uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe na zakup podręczników, uczniowie ci zyskają natomiast możliwość szerszego wyboru podręczników, które zostaną dofinansowane ze środków programu ˝Wyprawka szkolna˝. Wprowadzone rozszerzenie programu powinno zwiększyć zainteresowanie pomocą udzielaną przez państwo uczniom szkół ponadgimnazjalnych, a tym samym zwiększyć liczbę uczniów tych szkół uczestniczących w programie.

   W roku szkolnym 2014/2015 po raz kolejny uwzględniono objęcie pomocą w formie dofinansowania do zakupu podręczników uczniów niepełnosprawnych: słabowidzących, niesłyszących oraz z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, a w przypadku uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w przypadku gdy jedną z niepełnosprawności jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym - również do materiałów edukacyjnych. Nową grupą uczniów, względem poprzednich lat, włączonych do projektowanego programu ˝Wyprawka szkolna˝ są uczniowie słabosłyszący, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera.

   Szacowana liczba uczniów uprawnionych do objęcia pomocą w formie dofinansowania zakupu podręczników (a w przypadku uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w przypadku gdy jedną z niepełnosprawności jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym - także zakupu materiałów edukacyjnych) jest następująca:

   1) 20,75% pochodzących z rodzin, w których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, tj. 295 217 uczniów;

   2) 5% uczniów wymienionych w programie otrzyma pomoc poza kryterium dochodowym, ze względu na przypadki określone w art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, tj. 71 137 uczniów;

   3) uczniowie niepełnosprawni uczęszczający w roku szkolnym 2014/2015 do szkół dla dzieci i młodzieży: szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.

   Na realizację programu zaplanowano 156 152 071 zł, ze środków rezerwy celowej budżetu państwa poz. 26 ˝Środki na zadania w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży oraz 6.000 tys. zł na zadania związane z bezpieczną i przyjazną szkołą˝, z których do końca września gminy wystąpiły o uruchomienie 121 087 625 zł, tj. 77,5% zaplanowanych w programie.

   Szczegółowe informacje o ostatecznej realizacji programu będą dostępne w marcu 2015 r., kiedy to Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotuje sprawozdanie z programu.

   Przedstawiając tak szeroką informację o realizacji programu, pragnę zwrócić uwagę, że ministerstwo w trakcie przygotowań do jego wdrażania w danym roku podejmuje szczegółową analizę potrzeb i możliwości w zakresie udzielania pomocy. Stąd na przestrzeni owych 13 lat realizacji ˝Wyprawki szkolnej˝ przybiera ona różnorodne formy oraz trafia do zróżnicowanych grup odbiorców. Ministerstwo podejmuje szereg działań, których celem jest upowszechnienie programu oraz udzielenie pomocy jak najszerszej grupie uczniów. Nie oznacza to jednak, że każdy uprawniony uczeń z takiej pomocy korzysta lub że pomoc udzielana jest w maksymalnej przewidzianej programem wysokości.

   Jednocześnie odpowiadając na szczegółowe pytania pana posła, uprzejmie wyjaśniam:

   W 2014 r. pierwsze informacje o programie ukazały się na stronach internetowych Ministerstwa Edukacji Narodowej 29 maja 2014 r., następne m.in. 4 sierpnia 2014 r., 12 sierpnia 2014 r., 14 sierpnia 2014 r., 4 i 18 września 2014 r.

   O programie informowali również kuratorzy oświaty na stronach internetowych oraz poprzez listy skierowane do organów prowadzących szkoły. Komunikaty i informacje o programie wraz z drukami wniosków o przyznanie pomocy były dostępne na stronach urzędów miast i gmin. Również wyrywkowo sprawdzane strony internetowe poszczególnych szkół zawierały takie informacje.

   Od 1 sierpnia 2014 r. informacje o rządowym programie ˝Wyprawka szkolna˝ były przedstawione w audycjach telewizyjnych i radiowych.

   O programie w sposób systematyczny informowały również dzienniki ogólnokrajowe (np. ˝Rzeczpospolita˝, ˝Dziennik Polski˝, ˝Dziennik Gazeta Prawna˝, ˝Gazeta Wyborcza˝) jak i gazety regionalne. O programie informowały również portale internetowe (w tym: onet.pl, wp.pl).

   Również w poprzednich latach informacja o programie była powszechnie dostępna.

   Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy finansowej uczniom na zakup podręczników i materiałów edukacyjnych § 4 ust. 3: ˝Wniosek składa się w terminie ustalonym odpowiednio przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwego ze względu na siedzibę szkoły˝. Należy pamiętać, że ze względu na możliwość uruchamiania środków z rezerwy celowej budżetu państwa do 30 września każdego roku - gminy muszą wcześniej podać niezbędne kwoty na realizację programu. Dlatego też większość z nich wskazuje dosyć krótki czas na składanie wniosków. Warto jednakże pamiętać, że program jest realizowany od szeregu lat i rodzice powinni być przygotowani na jego kolejne edycje. Z drugiej strony w wielu gminach wnioski są przyjmowane również po pierwotnie ustalonym terminie, tak by udzielona pomoc trafiała do potrzebujących uczniów.

   Ubieganie się o pomoc jest od wielu lat maksymalnie uproszczone. W zależności od kryterium ubiegania się o pomoc rodzic składa wniosek w szkole, do której chodzi jego dziecko, do którego:

   1) w przypadku ubiegania się o pomoc na podstawie kryterium dochodowego należy dołączyć zaświadczenie o wysokości dochodów; w uzasadnionych przypadkach do wniosku można dołączyć - zamiast zaświadczenia o wysokości dochodów - oświadczenie o wysokości dochodów;

   2) w przypadku ubiegania się o pomoc dla uczniów niepełnosprawnych posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego do wniosku - zamiast zaświadczenia o wysokości dochodów - należy dołączyć kopię orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego;

   3) w przypadku ubiegania się o pomoc dla uczniów niespełniających kryterium dochodowego, na podstawie przesłanek określonych w art. 7 ustawy dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (§ 2 ust. 6 ww. rozporządzenia), do wniosku - zamiast zaświadczenia o wysokości dochodów - należy dołączyć uzasadnienie.

   W programie ˝Wyprawka szkolna˝ są uwzględnieni uczniowie szkół zawodowych. W latach 2012 i 2013 korzystali oni z dofinansowania do podręczników do kształcenia ogólnego, w 2014 r. ww. grupa uczniów zyskała możliwość refundacji kosztów podręczników do kształcenia w zawodach.

   Rządowy program ˝Wyprawka szkolna˝ umożliwia od wielu lat korzystanie z pomocy również poza kryterium dochodowym. Szczegółowe przyczyny uprawniające do takiej pomocy zostały przedstawione we wcześniejszym fragmencie niniejszej odpowiedzi.

   Uprzejmie informuję, że przekazywanie środków na realizację programu odbywa się w II transzach. I transza środków, stanowiąca ok. 60% zgłoszonego przez gminy zapotrzebowania, jest uruchamiana bezpośrednio po przyjęciu programu (w 2014 r. została uruchomiona 4 sierpnia), zaś II rata, stanowiąca jedynie uzupełnienie brakujących środków, przed 30 września (w 2014 r. było to 26 września).

   Biorąc pod uwagę zakres realizacji programu, dla większości samorządów I transza jest wystarczająca, by rozpocząć wypłatę pomocy rodzicom po otrzymaniu już pierwszych środków.

   Przedstawiając tak obszerne wyjaśnienie realizacji programu, mam nadzieję, że obrazuje ono mechanizmy jego realizacji oraz udział i rolę poszczególnych podmiotów w prawidłowym udzieleniu pomocy.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Tadeusz Sławecki

   Warszawa, dnia 13 listopada 2014 r.