Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na żądanie uzupełnienia odpowiedzi na interpelację posła Macieja Banaszaka w sprawie nieprawidłowości w procesie zarządczym realizacji projektów związanych z modernizacją i rozbudową linii kolejowych przez PKP PLK SA (znak: SPS-023-28399p/14), przekazaną pismem z dnia 31 października 2014 r., przedstawiam poniższe informacje.
Ad 1. Terminowe płatności PKP PLK SA wobec wykonawców
Na chwilę obecną zamawiający terminowo wywiązuje się z płatności za wszystkie bezsporne roboty budowlane i usługi, które zostały ujęte w fakturach na podstawie protokołów odbioru robót. Wyjątek stanowią wstrzymania płatności faktur wynikające z naliczania kar umownych za opóźnienia w ukończeniu robót związanych z ostatecznym rozliczeniem kontraktu. Faktury wystawione przez wykonawców robót płacone są terminowo zgodnie z zapisami umów. Podstawą do wystawienia faktury jest zatwierdzone przez inżyniera projektu oraz zamawiającego przejściowe świadectwo płatności, które powstaje w oparciu o dokonane odbiory robót przez uprawnionych inspektorów nadzoru (protokół odbioru wykonanych robót podpisany jest przez inżyniera i wykonawcę robót oraz odpowiednio odnotowany w dzienniku budowy).
Niektóre pozycje mogą być rozliczane procentowo z ograniczeniem do 70% wartości pozycji, jeżeli zamawiający zatwierdzi dla szczególnych pozycji płatność odpowiadającą procentowi ukończenia robót, podlegającą poświadczeniu przez inżyniera.
Spotkania w wykonawcami odbywają się cyklicznie w ramach rady budowy (raz w tygodniu) i innych narad, które są protokołowane, jednakże notatki ze spotkań nie są dokumentem, który może wpływać na wypłatę wynagrodzenia za wykonane roboty.
Ad 2. Stosowanie kar umownych
W załączniku nr 1 do niniejszego uzupełnienia odpowiedzi na interpelację zamieszczono katalog kar umownych z warunków wzorca umowy na budowę dla robót budowlanych i inżynieryjnych projektowanych przez zamawiającego. Należy podkreślić, że w pewnej części katalog kar we wzorach stosowanych w PKP PLK SA jest zbieżny z katalogiem kar zawartym w rozdziale 36 we wzorze umowy w sprawie zamówienia publicznego na wykonanie robót budowlanych dotyczących obiektu liniowego w rozliczeniu kosztorysowym zamieszczonym na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych (UZP) pod adresem http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;2915.
W okresie październik-listopad br. PKP PLK SA naliczyła 67 kar umownych na łączną kwotę 24 810 652,16 zł.
Ad 3 i 8. Wzory dokumentów bazowych
W dniu 21 marca br. Zarząd PKP Polskie Linie Kolejowe SA przyjął do stosowania bazowe dokumenty dla zamówień realizowanych przez spółkę. PKP PLK SA nie ma obowiązku konsultowania dokumentów przetargowych z oferentami, jednakże przedstawiciele spółki zaangażowani w opracowanie wzorów dokumentów przetargowych uczestniczą w posiedzeniach forum inwestycyjnego. Uzasadnione postulaty wykonawców zgłaszane na obradach forum inwestycyjnego znajdują, w miarę możliwości, odzwierciedlenie w treści wzorów dokumentów przetargowych.
Wszystkie inwestycje o znacznej wartości lub finansowane z funduszy europejskich prowadzone przez PKP PLK SA są realizowane w oparciu o wzory dokumentów. Część realizowanych obecnie inwestycji rozpoczęła się przed przyjęciem dokumentów bazowych. Inwestycje te przygotowywano w oparciu o wzory obowiązujące w danym czasie.
Dokumenty bazowe dedykowane realizacji inwestycji były wprowadzane w PKP PLK SA sukcesywnie od wiosny 2010 r. i proces ten jeszcze nie zakończył się. Obecnie na ukończeniu są prace nad bazowym programem funkcjonalno-użytkowym. Dokumenty bazowe podlegają okresowej aktualizacji związanej m.in. ze zmianą ustawy Prawo zamówień publicznych, wdrażaniem technicznych specyfikacji interoperacyjności, zmianami w zakresie finasowania projektów itp. PKP Polskie Linie Kolejowe SA nie prowadzi dokładnej statystyki, w ilu inwestycjach zostały zastosowane. Przy realizacji projektów podlegających ustawie Prawo zamówień publicznych obowiązuje instrukcja tworzenia i aktualizacji dokumentów bazowych oraz tworzenia na ich podstawie dokumentacji przetargowej, która wymusza na zespołach projektowych stosowanie dokumentów bazowych.
Ad 4. Uregulowania pomocne wykonawcom
Pomoc wykonawcom w formie wypłacenia zaliczki udzielona została w przypadku trzech zadań inwestycyjnych:
- ˝Polepszenie jakości usług przewozowych poprzez poprawę stanu technicznego linii kolejowej nr 1 na odcinku Koluszki - Częstochowa˝;
- ˝Poprawa bezpieczeństwa poprzez zabudowę nowych rozjazdów o podwyższonym standardzie konstrukcyjnym˝;
- ˝Modernizacja linii kolejowej nr 4 - Centralna Magistrala Kolejowa˝.
Łączna kwota wypłaconych zaliczek to 89 724 005,54 zł.
Ad 5. Zmiany w sposobie wykonywania robót budowlanych
Dokonywanie koniecznych i dopuszczalnych zmian w sposobie wykonywania robót budowlanych w większości wypadków nie wiąże się z ponoszeniem dodatkowych kosztów tylko przez jedną ze stron. Większość zmian dotyczy uściślenia odpowiedzialności stron w procesie inwestycyjnym i może generować dodatkowe koszty zarówno dla jednej, jak i dla drugiej strony. Ponadto część wprowadzonych zmian nie powoduje żadnych dodatkowych kosztów.
Ad 6. Limity kar umownych
W chwili obecnej na etapie realizacji jest 10 umów inwestycyjnych, w których nie zostały zawarte limity kar umownych w wysokości 30% wartości umowy. Łączna wartość tych umów wynosi 946 359 660,27 zł.
Ad 7. Postulaty wykonawców przyjęte przez PKP PLK SA w wyniku funkcjonowania forum inwestycyjnego
W ramach prac forum inwestycyjnego wypracowano ponad 60 postulatów. Wszystkie postulaty opracowane w grupach roboczych zostały opublikowane na stronie internetowej PKP PLK SA: http://www.plk-sa.pl/dla-klientow-i-kontrahentow/forum-inwestycvjne/grupy-robocze/. Dodatkowo w każdej prezentacji wskazany jest skład grupy roboczej. Dotychczas wdrożono ok. 52% postulatów (nie uwzględniając propozycji wymagających zmian legislacyjnych), w tym: 60% postulatów Grupy Roboczej ˝Projektant˝, 28,6% postulatów Grupy Roboczej ˝Inżynier˝, 70% postulatów Grupy Roboczej ˝Kryteria Wyboru˝, 64,3% postulatów Grupy Roboczej ˝Zapisy Umów˝ oraz 22,2% postulatów Grupy Roboczej ˝Techniczna˝. Przykłady wdrożonych w życie postulatów:
- skrócenie terminów związania ofertą,
- stosowanie przetargu ograniczonego,
- ograniczenie podwykonawstwa poprzez wprowadzenie zapisów, jakich prac nie można podzlecać,
- wprowadzenie kamieni milowych;
- bezwzględne włączenie do umowy obowiązku sprawowania przez projektanta nadzoru autorskiego.
Ad 9. Kryteria oceny ofert inne niż cena
Zgodnie z nowelizacją ustawy z dnia 29 stycznia 2014 r. Prawo zamówień publicznych, obowiązującej od dnia 19 października br., zamawiający zobowiązani zostali do stosowania pozacenowych kryteriów oceny ofert. Obowiązek ten został wyłączony tylko w ograniczonym zakresie. PKP PLK SA stosowała pozacenowe kryteria oceny ofert już przed wejściem w życie przedmiotowej nowelizacji. Kryteria te stosowane są w zamówieniach dotyczących robót budowlanych, usług, przygotowania dokumentacji projektowej oraz działań informacyjnych i promocyjnych. Wśród stosowanych w PKP PLK SA kryteriów oceny ofert innych niż cena są: termin realizacji (w tym termin opracowania projektu), doświadczenie wykonawcy, długość okresu gwarancyjnego, metodologia, utrzymanie, okres rękojmi za wady, czas zamknięć torowych, jakość, potencjał kadrowy wykonawcy, koncepcja realizacji zamówienia.
Odnośnie do weryfikacji doświadczenia wykonawcy informuję, że sytuacja taka możliwa jest przy realizacji inwestycji w trybie przetargu ograniczonego. W ramach pierwszego etapu wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zawierające dokumenty potwierdzające spełnienie warunków udziału w postępowaniu. Jednym z nich może być wykaz wykonywanych usług/robót budowalnych/dostaw potwierdzający posiadanie przez wykonawcę odpowiedniego doświadczenia. Zamawiający zobligowany jest do określenia liczby wykonawców, którzy zostaną zakwalifikowani do drugiego etapu procedury, tj. składania ofert, oraz sposobu ich kwalifikacji w sytuacji, gdyby ilość wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu przekroczyła tę liczbę. Spółka w ramach sposobu kwalifikacji stosuje metodę punktowania doświadczenia własnego wykonawcy, gdyż zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych w celu wykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu wykonawcy mogą korzystać z potencjału podmiotów trzecich, także w zakresie doświadczenia. W celu zagwarantowania, że do etapu składania ofert zostaną dopuszczeni najbardziej doświadczeni wykonawcy, spółka w ramach kwalifikacji przyznaje punkty za własne doświadczenie, tj. roboty, dostawy, usługi wykonywane bezpośrednio przez wykonawcę ubiegającego się o udzielenie zamówienia, a nie podmiotu trzeciego udostępniającego mu swoje zasoby.
Ad 10. Obowiązywanie standardów warunków kontraktowych FIDIC w PKP PLK SA
Warunki kontraktowe FIDIC to standard, który jest jedynie pomocny do przygotowania umowy pomiędzy stronami: inwestorem przedsięwzięcia budowlanego i jego wykonawcą. Warunki kontraktowe zostały opracowane na podstawie doświadczeń zebranych w trakcie realizacji przedsięwzięć w obszarze inwestycyjno-budowlanym na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Jednakże niektóre regulacje zawarte w FIDIC wymagają zmiany z uwagi na ich niezgodność z przepisami powszechnie obowiązującymi, np. ustawą Prawo zamówień publicznych, Kodeksem cywilnym. Ponadto na podstawie dotychczasowych doświadczeń przy realizacji inwestycji w związku z brakiem odpowiedzialności wykonawców w kwestii terminowości i jakości wykonywanych robót PKP Polskie Linie Kolejowe SA dokonuje modyfikacji warunków kontraktu nie w celu osiągnięcia korzyści, ale w celu zabezpieczenia słusznych interesów inwestora przy realizacji inwestycji finansowanych w większości przypadków ze środków publicznych. Szereg zmian w warunkach kontraktu wynika ze specyfiki branży kolejowej, konieczności spełnienia rygorystycznych wymagań dotyczących bezpieczeństwa ruchu kolejowego, wdrożenia technicznych specyfikacji interoperacyjności.
Wszystkie obowiązujące wzory dokumentów, w tym umowy, znajdują się na stronie internetowej PKP Polskie Linie Kolejowe SA - www.zamowienia.plk-sa.pl w zakładce: Regulacje i procedury procesu zakupowego. Potencjalni wykonawcy mogą zapoznać się ze wzorami warunków kontraktu i ocenić swój potencjał i kompetencje wymagane przez zamawiającego przed wejściem na coraz bardziej wymagający rynek inwestycji kolejowych. Należy mieć na uwadze, że wymagania PKP Polskie Linie Kolejowe SA w stosunku do wykonawców będą rosły, a nie malały.
Załącznik nr 1
Katalog kar umownych z warunków umowy na budowę dla robót budowlanych i inżynieryjnych projektowanych przez zamawiającego.
Wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną za:
a) niewypełnienie postanowień subklauzuli 8.2 (czas na ukończenie) - wówczas, z uwzględnieniem subklauzuli 2.5 (roszczenia zamawiającego), wykonawca zobowiązany będzie zapłacić zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,02% zaakceptowanej kwoty kontraktowej za każdy rozpoczęty dzień zwłoki;
b) niewykonanie w terminie etapu ustalonym w harmonogramie rzeczowo-finansowym - wówczas zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,02% zaakceptowanej kwoty kontraktowej wartości każdego etapu za każdy rozpoczęty dzień zwłoki;
Zamawiający może wstrzymać egzekwowanie kary umownej naliczonej za zwłokę w wykonaniu etapu, jeżeli wykonawca przedstawi zamawiającemu gwarancję bankową zapłaty naliczonej kary umownej. Jeżeli wykonawca wykona przedmiot umowy w pierwotnym czasie na ukończenie, wówczas zamawiający może odstąpić od egzekwowania naliczonej kary. W przeciwnym razie zamawiający uprawniony będzie do wyegzekwowania należności wynikających z kary umownej, w szczególności poprzez uruchomienie gwarancji lub poprzez potrącenie należności wynikającej z kary umownej z płatności przysługującej wykonawcy. Powyżej określona regulacja dotycząca możliwości wstrzymania egzekwowania kary umownej w sytuacji przedstawienia przez wykonawcę gwarancji bankowej jej zapłaty nie dotyczy jednak sytuacji, w której zamawiający wskutek zwłoki wykonawcy w realizacji danego etapu poniósł szkodę, bądź sytuacji, w której zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wskazał etap, za który naliczenie kary umownej w przypadku zwłoki w jego realizacji będzie obligatoryjne i potrącane w sposób niezwłoczny i nieodwołalny z płatności należnych wykonawcy.
c) nieprzedstawienie systemu zapewnienia jakości w terminie i zakresie o którym mowa w subklauzuli 4.9 (zapewnienie jakości) - w wysokości 5000 PLN za każdy dzień zwłoki;
d) nieprzekazanie raportu o postępie prac w terminach i zakresie określonych w subklauzuli 4.21 (raporty o postępie pracy) - w wysokości 2 000 PLN za każdy dzień zwłoki;
e) za przystąpienie do robót bez zatwierdzonego programu zapewnienia jakości, projektu tymczasowej organizacji ruchu lub wykonywania robót niezgodnie z zatwierdzonym projektem tymczasowej organizacji ruchu - w wysokości 5000 PLN za każdy dzień stwierdzonych nieprawidłowości;
f) zabezpieczenie miejsca robót niezgodne z ˝Wytycznymi zabezpieczenia miejsca robót wykonywanych na torze zamkniętym podczas prowadzenia ruchu pojazdów kolejowych po torze czynnym z prędkością V?100 km/h Id-18˝ oraz ˝Tymczasowym regulaminem prowadzenia ruchu pociągów w czasie zamknięć torowych˝ - w wysokości 10 000 PLN za każdy dzień stwierdzonych nieprawidłowości;
g) niedostarczenie zamawiającemu harmonogramu rzeczowo-finansowego w terminie ustalonym w subklauzuli 8.3 (harmonogram rzeczowo-finansowy) - wówczas zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,02% zaakceptowanej kwoty kontraktowej za każdy dzień zwłoki;
h) brak aktualizacji harmonogramu rzeczowo-finansowego - karę w wysokości 0,02% zaakceptowanej kwoty kontraktowej;
i) za niedotrzymanie terminu usunięcia wad określonego w świadectwie przejęcia - w wysokości 1% wartości brutto poszczególnych robót, których wada dotyczy, za każdy dzień zwłoki;
j) z tytułu odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy - w wysokości 30% zaakceptowanej kwoty kontraktowej;
k) za nieobecność wymaganego przez umowę przedstawiciela wykonawcy uprawnionego do podejmowania wiążących decyzji na naradach i spotkaniach koordynacyjnych - w wysokości 15 000 PLN odrębnie za każdy przypadek nieobecności w wyznaczonym terminie narady lub spotkania;
l) za opóźnienie w przekazaniu dokumentu polisy ubezpieczeniowej lub dowodu opłacenia składki - w wysokości 40 000 PLN za każdy dzień opóźnienia w przekazaniu polisy lub dowodu opłacenia składki;
m) za przedłużenie zamknięć - w wysokości 1000 PLN za każdą rozpoczętą godzinę wydłużenia przydzielonego zamknięcia toru, które wystąpi z przyczyn leżących po stronie wykonawcy;
n) za przekroczenie zadeklarowanej w ofercie sumy czasu zamknięć torowych - w wysokości 0,01% zaakceptowanej kwoty kontraktowej za każdą rozpoczętą godzinę przekroczenia;
o) za udzielone, a niewykorzystane zamknięcia torowe jednego toru za każdą rozpoczętą godzinę w następującej wysokości:
- linii magistralnej (*) PLN,
- linii pierwszorzędnej (*) PLN,
- głównego dodatkowego (*) PLN,
- stacyjnego (*) PLN,
- wstrzymanie ruchu według indywidualnej kalkulacji;
p) za nieprzedstawienie na wezwanie zamawiającego i w terminie przez niego wskazanym kopii umowy z podwykonawcą - karę w wysokości 0,02% zaakceptowanej kwoty kontraktowej;
q) w przypadku konieczności stosowania sygnałów zastępczych (Sz) wynikających z wydłużonego czasu trwania robót z winy wykonawcy - wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 10 000 PLN za każdą dobę stosowania sygnałów zastępczych;
r) **za powierzenie wykonania części przedmiotu umowy podwykonawcom (dalszym podwykonawcom) bez zgody zamawiającego bądź też za nieprzedłożenie do zaakceptowania przez zamawiającego projektu umowy o podwykonawstwo (lub projektu jej zmiany) zgodnie z subklauzulą 4.4 (podwykonawcy) - karę w wysokości 20 000* PLN;
s) **za nieprzedstawienie zamawiającemu w terminie wskazanym w poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii umowy z podwykonawcą lub jej zmiany bądź też za przedstawienie umowy z podwykonawcą niezgodnej z postanowieniami określonymi w subklauzuli 4.4 (podwykonawcy) - karę w wysokości 0,02%* zaakceptowanej kwoty kontraktowej;
t) **za brak zapłaty lub nieterminową zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom - karę w wysokości 5% zaakceptowanej kwoty kontraktowej;
u) w razie odstąpienia od umowy przez zamawiającego z przyczyn wskazanych w subklauzuli 15.2 (odstąpienie przez zamawiającego) - wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 30% zaakceptowanej kwoty kontraktowej;
v) w przypadku odstąpienia od kontraktu przez wykonawcę z powodów innych niż wskazane w subklauzuli 16.2 (odstąpienie przez wykonawcę) - wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 30% zaakceptowanej kwoty kontraktowej.
Łączna suma naliczonych kar umownych określonych w niniejszej subklauzuli nie powinna przekroczyć 30% zaakceptowanej kwoty kontraktowej. Wykonawca wyraża zgodę na potrącenie przez zamawiającego kar umownych z przysługującego wykonawcy wynagrodzenia netto oraz zabezpieczenia wykonania. Zapłata kary umownej nie pozbawia zamawiającego prawa dochodzenia na zasadach ogólnych odszkodowania przekraczającego wysokość zastrzeżonej kary umownej.
Dodatkowe kary z warunków umowy na zaprojektowanie i wykonanie robót:
a) za niedotrzymanie terminu usunięcia usterki (wady) w okresie zgłaszania wad w terminie określonym w programie funkcjonalno-użytkowym (8 godz. od zgłoszenia) - w wysokości 1000 PLN za każdą rozpoczęta godzinę opóźnienia;
b) za każde naruszenie postanowień subklaulzuli 4.1 (ogólne zobowiązania wykonawcy) akapit 8 - w wysokości 10 000 PLN;
c) za każde naruszenie postanowień subklauzuli 4.1 (ogólne zobowiązania wykonawcy) akapit 9 - w wysokości 10 000 PLN;
d) w razie odstąpienia przez zamawiającego od umowy z winy wykonawcy - wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 10% wartości zaakceptowanej kwoty kontraktowej.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Zbigniew Klepacki
Warszawa, dnia 27 listopada 2014 r.