Szanowna Pani Minister/Szanowny Panie Ministrze! Projekt zmiany rozporządzenia ministra edukacji narodowej w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 30 kwietnia 2014 r., stanowiący wykonanie upoważnienia zawartego w ustawie z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), przewiduje wygaszanie kształcenia w zawodzie m.in. technika farmaceutycznego. Ostatni nabór na ten kierunek planowany jest w roku szkolnym 2016/2017. Minister edukacji narodowej odpowiedzialny za szkolnictwo ponadgimnazjalne i zawodowe wprowadził tę zmianę na wniosek ministra zdrowia.
W uzasadnieniu czytamy, iż środowiska uczelni medycznych (wydziały farmaceutyczne), Naczelna Izba Aptekarska oraz Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne zgłaszają zastrzeżenia związane z nieprawidłowym wykonywaniem zadań zawodowych przez techników farmaceutycznych zatrudnionych w aptekach. Wskazuje się, że rośnie liczba szkół policealnych kształcących w tym zawodzie, rośnie liczba ich słuchaczy i absolwentów, maleje natomiast odsetek absolwentów przystępujących do zewnętrznego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, warunkujące otrzymanie dyplomu i umożliwiające zatrudnienie w aptekach, punktach aptecznych i podmiotach leczniczych. Ponadto minister zdrowia wskazał, że wydziały farmaceutyczne nadzorowane przez Ministerstwo Zdrowia w latach 2010-2012 opuściło ponad 3700 magistrów farmacji, przy czym zakres wykonywanych przez nich czynności jest znacznie szerszy niż technika farmaceutycznego oraz, podając dane za 2010/2011 rok, że zawód technika jest znacznie nadwyżkowy.
Technik farmaceutyczny wykonuje szereg czynności, wspomagając wyżej wykwalifikowany personel apteki. Uprawnienia technika określone są w ustawie Prawo farmaceutyczne. Aby technik mógł być zatrudniony w aptece, musi zdać zewnętrzny, komisyjny egzamin zawodowy i mieć zaliczony 2-letni staż. Technicy farmaceutyczni mogą samodzielnie prowadzić punkty apteczne. To umożliwia społeczną dostępność do leków i wyrobów medycznych na terenach wiejskich oraz w mniejszych miejscowościach, gdzie prowadzenie apteki jest nieopłacalne finansowo. Wygaszenie zawodu technika farmaceutycznego może negatywnie wpłynąć na dostępność usług farmaceutycznych szczególnie dla osób starszych, mało mobilnych na terenach wiejskich. Technicy mogą również samodzielnie wydawać produkty lecznicze w placówkach obrotu pozaaptecznego, takich jak sklepy zielarsko-medyczne, zapewniając tym samym dostęp do podstawowych informacji istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa pacjentów. Technicy farmaceutyczni stanowią również fachowy personel pomocniczy w sektorze dystrybucji hurtowej zaopatrującej apteki i szpitale.
W Polsce jest według głównego inspektora farmaceutycznego i Narodowego Funduszu Zdrowia prawie 15,5 tys. aptek (wliczając apteki ogólnodostępne, szpitalne, punkty apteczne oraz hurtownie farmaceutyczne). Pracuje w nich 51,2 tys. osób. Około 27 tys. to technicy. Natomiast na stronach Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej nie ma podkreślenia, że jest to zawód nadwyżkowy.
Technik farmaceutyczny jest zawodem regulowanym w ponad 20 państwach Unii Europejskiej. Można występować o uznanie kwalifikacji zawodowych w procedurze dyrektyw Unii Europejskiej. W Norwegii kształcenie techników farmaceutycznych odbywa się w liceach zawodowych. W większości państw Wspólnoty magister farmacji i technik farmaceutyczny są zawodami komplementarnymi.
W związku z tym moje pytania:
1. Czy była przeprowadzona analiza rynku pracy i ocena skutków ekonomicznych dla branż: farmaceutycznej, kosmetycznej oraz żywności i żywienia oraz dla podmiotów leczniczych wykonujących stacjonarne całodobowe świadczenia zdrowotne?
2. Czy oceniono wzrost kosztów funkcjonowania aptek, także szpitalnych?
3. Czy nie istnieje zagrożenie funkcjonowania szczególnie małych aptek, które nie generują dużych obrotów, już działają na granicy opłacalności ekonomicznej, a jednocześnie przez swą ˝lokalność˝ pełnią ważną funkcję społeczną?
4. Czy nie istnieje zagrożenie przejęciem rynku aptecznego ogólnodostępnego przez sieci?
5. Czy utrzymanie tego zapisu nie wpłynie niekorzystnie na rynek pracy, konkurencyjność i rozwój regionalny? Pozbawi się pracy nauczycieli przedmiotów zawodowych. Może to doprowadzić do likwidacji wielu szkół pomaturalnych i centrów zawodowego kształcenia ustawicznego.
6. Czy były kontrolowane szkoły prowadzące kształcenie techników farmacji pod kątem poziomu nauczania, kwalifikacji kadry i wyposażenia laboratoriów szkolnych, poziomu praktyk? Jakie były wyniki i zalecenia po przeprowadzonych kontrolach?
7. Czy zamiast likwidacji zawodu technika nie powinno się dokonać zmian w zasadach kształcenia, umożliwienia podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez dodatkowe kursy i szkolenia oraz wpisania obowiązku stałego dokształcania się?
8. Czy pozbawienie dostępu do tego zawodu nie pozostaje w sprzeczności z prowadzoną konsekwentnie przez rząd polityką deregulacji zawodów? Czy nie będzie to stanowiło zagrożenia monopolizacją rynku usług farmaceutycznych przez magistrów farmacji i czy nie będzie niebezpieczeństwa dominacji korporacji zawodowej aptekarzy kosztem pozostałych uczestników rynku farmaceutycznego?
Z wyrazami szacunku
Poseł Janina Okrągły
Warszawa, dnia 19 sierpnia 2014 r.