Odpowiadając na interpelację posła Tomasza Piotra Nowaka oraz grupy posłów, przesłaną przy piśmie z dnia 7 sierpnia 2014 r., znak: SPS-023-27875/14, w sprawie zmiany profilu części użytków rolnych gospodarstwa rolnego przekazanego następcy przez beneficjenta renty strukturalnej, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   Działanie: Renty strukturalne jest jednym z działań Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006 (PROW 2004-2006) i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013). Podstawowe założenia, jak również zakres i cele działań PROW określają w poszczególnych okresach programowania rozporządzenia Rady Wspólnot Europejskich.

   Zakresy i cele na lata 2004-2006 zostały określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1257/1999 w sprawie wsparcia rozwoju wsi przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF), a na kolejny okres programowania 2007-2013 zostały określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).

   Do powyższych rozporządzeń każde państwo członkowskie przygotowuje swój Plan/Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, który zawiera opis wybranych do wdrożenia działań. Zarówno PROW 2004-2006, jak i PROW 2007-2013 zawierają działanie: Renty strukturalne. Szczegółowe zasady dostępu do poszczególnych działań określane są w krajowych rozporządzeniach wykonawczych, dla działania: Renty strukturalne są to:

   - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 114, poz. 1191, z późn. zm.), w okresie programowania 2004-2006,

   - rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 19 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania: Renty strukturalne objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 109, poz. 750, z późn. zm.), w okresie programowania 2007-2013.

   Renta strukturalna w ramach PROW 2004-2006 oraz z PROW 2007-2013 jest świadczeniem finansowanym w 75% ze środków unijnych, a w 25% z budżetu państwa i wypłacana jest przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

   Natomiast renty strukturalne, które były wprowadzone ustawą z dnia 26 kwietnia 2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie (Dz. U. Nr 52, poz. 539, z późn. zm.), były zupełnie odmiennym świadczeniem od ww. rent strukturalnych i były one wypłacane z budżetu państwa przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. W interpelacji przywołana została ww. ustawa z dnia 26 kwietnia 2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie, zgodnie z którą ostateczny termin składania wniosków o przyznanie renty strukturalnej upłynął z dniem 31 grudnia 2003 r. Wobec powyższego przedmiotowa interpelacja nie dotyczy rent strukturalnych przyznawanych na podstawie powyższej ustawy.

   Jak wynika z interpelacji, interesant otrzymał rentę strukturalną w 2011 r., a więc najprawdopodobniej ubiegał się o jej przyznanie w ramach naboru wniosków przeprowadzonego w 2011 r., składając wniosek w naborze przeprowadzonym w ramach PROW 2007-2013. W okresie tym renty strukturalne były przyznawane na podstawie przepisów rozporządzenia ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 19 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania: Renty strukturalne objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

   Zgodnie z ww. rozporządzeniem umowa o przekazaniu gospodarstwa rolnego lub użytków rolnych wchodzących w jego skład może być zawarta z osobą fizyczną, która m.in. zobowiąże się do prowadzenia działalności rolniczej na przejętych użytkach rolnych przez okres co najmniej 5 lat.

   Z powyższego przepisu wynika, iż jednym z podstawowych warunków, jaki musi spełnić osoba przejmująca gospodarstwo rolne od osoby ubiegającej się o rentę strukturalną, jest zobowiązanie się do prowadzenia działalności rolniczej na przejętych użytkach rolnych przez okres co najmniej 5 lat. Oznacza to, że przejmujący gospodarstwo rolne przez wspomniany okres 5 lat nie może zbyć przejętych użytków rolnych i musi na nich prowadzić działalność rolniczą.

   Aby producentowi rolnemu przekazującemu gospodarstwo rolne na rzecz następcy mogła być przyznana renta strukturalna, to zgodnie z § 6 ust. l pkt 2 lit. a musi być spełniony warunek dotyczący minimalnej powierzchni tego gospodarstwa, tj. średniej krajowej, a w przypadku gdy powierzchnia użytków rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego następcy jest mniejsza niż średnia powierzchnia gruntów rolnych w kraju, następca powinien uzupełnić powierzchnię użytków rolnych w terminie określonym w rozporządzeniu wykonawczym dla działania: Ułatwianie startu młodym rolnikom objętego PROW 2007-2013. Ponadto każdy wniosek o przyznanie renty strukturalnej miał przyznawane punkty na podstawie określonych w ww. rozporządzeniu z dnia 19 czerwca 2007 r. kryteriów. Jednym z kryteriów jest powierzchnia użytków rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego zadeklarowana do przekazania na rzecz następcy, tzn. czym większa jest ta powierzchnia, tym więcej wnioskodawca dostał punktów i tym większe miał szanse na otrzymanie renty strukturalnej.

   Z uwagi na fakt, iż są to warunki, od spełnienia których zależało przyznanie renty strukturalnej, a rolnik przejmujący gospodarstwo rolne zobowiązuje się do prowadzenia osobiście działalności rolniczej na przejętych użytkach rolnych przez 5 lat, należy domniemywać, że przez okres 5 lat gospodarstwo rolne pozostanie niezmienione, co najmniej w tej wielkości, która stanowiła podstawę do wydania decyzji o przyznaniu renty strukturalnej.

   W związku z powyższym tylko sprzedaż użytków rolnych z przeznaczeniem na cel publiczny, co ma miejsce m.in. w przypadku, gdy użytki rolne są przeznaczone pod budowę autostrad, nie narusza obowiązku wykonania podjętego zobowiązania odnośnie do prowadzenia działalności rolniczej na przejętych użytkach rolnych przez 5 lat od chwili ich przejęcia. Ponadto w każdej sytuacji, gdy podmioty swobodnie dysponują, tj. sprzedają lub wydzierżawiają według własnego uznania użytki przejętego gospodarstwa w ramach PROW 2004-2006 lub PROW 2007-2013, należy uznać, iż warunki zobowiązania nie zostały zachowane, a tym samym doszło do naruszenia zobowiązania, o którym mowa w § 7 ust. l pkt l lit. d ww. rozporządzenia w sprawie rent strukturalnych.

   Jednocześnie należy zauważyć, iż przepisy ww. rozporządzenia nie określają przypadków, w których zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej przez osobę przejmującą gospodarstwo rolne w ramach działania: Renty strukturalne bądź sprzedaż części użytków rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego po powiększeniu nie narusza podjętego przez nią zobowiązania do prowadzenia działalności rolniczej na przejętych użytkach rolnych przez okres co najmniej 5 lat.

   Niezależnie od powyższego należy zauważyć, iż naruszenie wskazanego zobowiązania nie rodzi negatywnych konsekwencji w stosunku do beneficjenta działania: Renty strukturalne, tj. nie powoduje zawieszenia wypłaty renty strukturalnej.

   Podsekretarz stanu

   Tadeusz Nalewajk

   Warszawa, dnia 20 sierpnia 2014 r.