Odpowiadając na interpelację pani poseł Izabeli Doroty Leszczyny (SPS-023-2680/12) w sprawie wprowadzenia w szkołach ponadgimnazjalnych sztywnych progów punktowych przy rekrutacji, uprzejmie informuję, co następuje.
Podstawowym aktem prawnym regulującym kształcenie na poziomie podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym jest ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm). Preambuła ustawy stanowi, że oświata w Rzeczypospolitej Polskiej kieruje się m.in. zasadami zawartymi w Konstytucji RP, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Konwencji o prawach dziecka. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.
Zgodnie z ww. zasadami w § 8 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. Nr 26, poz. 232, z późn. zm.) ustalono, że o przyjęciu kandydatów do klasy pierwszej szkół ponadgimnazjalnych: zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum decydują kryteria zawarte w statucie szkoły z uwzględnieniem:
1) oceny z języka polskiego i trzech wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych;
2) osiągnięć ucznia:
- ukończenie gimnazjum z wyróżnieniem,
- szczególne osiągnięcia ucznia wymienione na świadectwie ukończenia gimnazjum;
3) liczby punktów możliwych do uzyskania za oceny z języka polskiego i trzech wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz za osiągnięcia ucznia, o których mowa w pkt 2;
4) liczby punktów możliwych do uzyskania za wyniki egzaminu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w gimnazjum, zawarte w zaświadczeniu o szczegółowych wynikach egzaminu;
5) liczby punktów możliwych do uzyskania za wyniki sprawdzianu uzdolnień kierunkowych.
Ponadto dyrektor szkoły ponadgimnazjalnej, nie później niż do końca lutego każdego roku, podaje kandydatom do wiadomości kryteria rekrutacyjne zgodne ze statutem szkoły, w których poza wspomnianymi w ww. rozporządzeniu kryteriami, może wskazać inne kryteria, pod warunkiem że są one zgodne ze statutem szkoły.
Ramowe statuty publicznych szkół ponadgimnazjalnych określone w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm) nie zawierają regulacji, które stanowić mogą podstawę do wskazania w zasadach rekrutacji kryterium progu punktowego, poniżej którego absolwent gimnazjum nie jest przyjmowany do szkoły ponadgimnazjalnej.
Konstytucja RP wyszczególnia m.in. prawo do równości wobec prawa oraz zakaz dyskryminacji (art. 32). Art. 70 Konstytucji RP stanowi, że każdy ma prawo do nauki. Konstytucyjne prawo do nauki zostało powiązane z obowiązkowym jej pobieraniem do 18. roku życia. Obowiązek ten jest zaadresowany do jednostek, ale również do władz publicznych zobligowanych do podjęcia działań zapewniających właściwe korzystanie z tego prawa, choćby przez nakaz zorganizowania i utrzymania odpowiedniej liczby szkół i wyegzekwowania obowiązku, o którym mowa w art. 70 ust. 1 Konstytucji RP. Dlatego nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna, a rekrutacja do nich odbywa się na zasadzie powszechnej dostępności. W celu realizacji tego prawa ustawodawca przewidział bezpłatność nauki, czyli wtórny podział dochodów społeczeństwa dokonujący się za pośrednictwem państwa. Intencją prawodawcy było stworzenie modelu prawa do nauki i systemu oświaty przeciwdziałającego dyskryminacji jednostek w dostępie do wykształcenia.
Kwestie dotyczące likwidacji szkół reguluje art. 59 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, w którym określono zadania jednostek samorządu terytorialnego dotyczące likwidowania szkoły. Zgodnie z treścią ust. 1 ww. przepisu szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący szkołę po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu, a także odpowiednio o tym samym lub zbliżonym profilu kształcenia ogólnozawodowego albo kształcącej w tym samym lub zbliżonym zawodzie. Organ prowadzący jest obowiązany, co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji, zawiadomić o zamiarze likwidacji szkoły: rodziców uczniów (w przypadku szkoły dla dorosłych - uczniów), właściwego kuratora oświaty oraz organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego właściwej do prowadzenia szkół danego typu.
Wymóg ogłoszenia w stosownym czasie zamiaru zlikwidowania szkoły nie jest jednoznaczny z ostatecznym jej zlikwidowaniem, zatem szkoła, wobec której podjęto uchwałę intencyjną o zamiarze likwidacji, do czasu, w którym zostanie ostatecznie podjętą decyzja o jej likwidacji, ma obowiązek realizować wszystkie swoje zadania, w tym przeprowadzić rekrutację do szkoły na zasadach obowiązujących w danym typie szkoły.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że na mocy art. 7 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 205, poz. 1206) z dniem 1 września 2012 r. likwiduje się klasę pierwszą, a w latach następnych kolejne klasy dotychczasowego:
- trzyletniego liceum profilowanego dla młodzieży,
- dwuletniego uzupełniającego liceum ogólnokształcącego dla młodzieży
- trzyletniego technikum uzupełniającego dla młodzieży,
- zasadniczej szkoły zawodowej dla dorosłych,
- technikum dla dorosłych,
- liceum profilowanego dla dorosłych,
- uzupełniającego liceum ogólnokształcącego dla dorosłych
i z dniem 1 września 2013 r. likwiduje się klasę pierwszą, a w latach następnych kolejne klasy dotychczasowego technikum uzupełniającego dla dorosłych, nie prowadzi się rekrutacji kandydatów do klasy pierwszej ww. szkół odpowiednio na rok szkolny 2012/2013 i na rok 2013/2014.
Z wyrazami szacunku
Podsekretarz stanu
Mirosław Sielatycki
Warszawa, dnia 22 marca 2012 r.