Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na przesłane przy piśmie z dnia 16 lipca 2014 r. (znak: SPS-023-27334/14) wystąpienie z dnia 7 lipca 2014 r., złożone przez pana posła Stanisława Szweda z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie masowych zwolnień z pracy osób niepełnosprawnych i likwidacji zakładów pracy chronionej, odnosząc się do zmian w systemie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych wprowadzonych ustawą okołobudżetową, pragnę wskazać, że nieprzeprowadzenie przedmiotowej zmiany i utrzymanie zrównania poziomu wysokości wsparcia pracodawców z otwartego i chronionego rynku pracy skutkowałoby koniecznością zaangażowania na dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych kwoty odpowiednio 3 825 654 tys. zł w 2014 r. i 3 927 000 tys. zł w 2015 r., co oznaczałoby zmniejszenie kwoty środków przekazywanych samorządom do 642 mln zł w 2014 r. i 500 mln zł w 2015 r. Na programy realizowane przez Radę Nadzorczą Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przeznaczono by 155 mln zł w 2014 r. i 5 mln w roku 2015, natomiast na zadania zlecane organizacjom pozarządowym w roku 2014 przeznaczona byłaby kwota 113 mld zł, zaś w roku 2015 to zadanie nie byłoby realizowane. Oznacza to, że nieprzeprowadzenie wskazanej zmiany skutkowałoby brakiem realizacji ważnych społecznie zadań, których bezpośrednimi beneficjentami są osoby niepełnosprawne.

   Odpowiadając na pytanie dotyczące zmniejszenia liczby zakładów pracy chronionej, informuję, że jest to tendencja notowana od kilku lat, ponieważ pracodawcy prowadzący zakłady pracy chronionej rezygnują ze statusu ZPCh i przenoszą swoją działalność na otwarty rynek pracy. Oznacza to, że osoby niepełnosprawne nadal zachowują zatrudnienie. Jednocześnie w zakładach, które utrzymują status zakładu pracy chronionej, zatrudnienie systematycznie wzrasta.

   Odnosząc się zaś do danych liczbowych zawartych w interpelacji pana posła, wyjaśniam, że dane z Systemu Obsługi Dofinansowań i Refundacji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej SODiR PFRON) za okresy październik 2013 r. i marzec 2014 r. wskazują, że liczba osób niepełnosprawnych, na których pracodawcy otrzymali dofinansowanie do wynagrodzeń, spadła ogółem o 2,1%, przy czym wzrosła o 3,4% na otwartym rynku pracy.

   Należy podkreślić, że uwarunkowania prawne, w których funkcjonują pracodawcy po utracie statusu zakładu pracy chronionej, sprzyjają pozostawieniu osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu u tych pracodawców. W zależności od utrzymywanej struktury zatrudnienia pracodawcy ci mogą korzystać z uprawnienia do nieodprowadzania części lub całości zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz zachowania prawa do dysponowania zakładowym funduszem rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

   Natomiast odnosząc się do przedstawionych danych liczbowych dotyczących utraty zatrudnienia przez prawie 17 tys. osób niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładach pracy chronionej (w okresach porównywanych, tj. październik 2013 r. i kwiecień 2014 r.), pragnę wyjaśnić, że dane przedstawiają stan na dzień 5 czerwca br. i są one na bieżąco korygowane. Wobec tego nie ma podstaw do twierdzenia, że brak zgłoszenia pracownika w pojedynczym okresie do dofinansowania jest równoznaczny z jego zwolnieniem. Istnieje szereg ustawowych przesłanek, które mogą powodować brak możliwości zgłoszenia pracownika do dofinansowania, np. przekroczenie przez pracodawcę 14-dniowego opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia, zwolnienie lekarskie pracownika skutkujące wypłatą przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zasiłku chorobowego za dany okres, uzyskanie prawa do emerytury przez pracownika ze stopniem niepełnosprawności lekkim lub umiarkowanym.

   Wnioskowanie, iż ostatnia zmiana w zakresie kwot dofinansowania spowodowała masowe zwolnienia w zakładach pracy chronionej (ZPCh) i ich zamykanie, na podstawie danych z SODiR PFRON, jest nie uprawnione. Należy także zauważyć, iż zmiany liczby zgłoszonych do SODiR PFRON osób niepełnosprawnych oraz liczby pracodawców ubiegających się o dofinansowanie są widoczne także w okresach, w których nie wystąpiły żadne zmiany w przepisach prawa, np. I kw. 2013 r., który był rozpatrywany na tych samych zasadach co cały 2013 r.

   Uwzględniając dane PFRON na dzień 22 lipca 2014 r., należy stwierdzić, że:

   1. Liczba pracodawców występujących o dofinansowanie jako ZPCh w kwietniu 2014 r. spadła w stosunku do października 2013 r. z 1396 podmiotów do 1339. Na spadek ten wpływ miał fakt, iż:

   a) 46 pracodawców posiadających status ZPCh działa obecnie na otwartym rynku pracy,

   b) 25 pracodawców nie złożyło wniosku o dofinansowanie za kwiecień 2014 r.

   Ponadto biorąc pod uwagę dane za kwiecień 2014 r. w stosunku do października 2013 r., pojawiło się 14 nowych ZPCh.

   Reasumując, spośród zakładów pracy chronionej ubiegających się o dofinansowanie za październik 2013 r., za kwiecień 2014 r. nie złożyło wniosków 25 pracodawców, a nie 58 podmiotów, jak zostało to wykazane w wystąpieniu.

   2. Jednocześnie 25 pracodawców - ZPCh, którzy zaprzestali składania wniosków, zgłosiło do dofinansowania w październiku 2013 r. łącznie 1974 osoby, z czego 1188 osób zostało zgłoszonych do dofinansowania w kwietniu 2014 r. przez inne podmioty.

   3. Spośród wszystkich pracowników zgłoszonych za 10/2013 przez ZPCh ponad 6500 osób zostało za 4/2014 zgłoszonych do dofinansowań przez rynek otwarty.

   Rośnie liczba podmiotów oraz osób zatrudnionych na rynku otwartym. Za kwiecień 2014 r. było ich więcej w stosunku do 10/2013 r. o 967 podmiotów. Liczba osób niepełnosprawnych na rynku otwartym zwiększyła się za kwiecień 2014 r. w stosunku do października 2014 r. o ponad 6600 osób.

   Z szacunkiem

   Sekretarz stanu

   Jarosław Duda

   Warszawa, dnia 6 sierpnia 2014 r.